ប្រទេសចិនប្រហែលជាប្រើយុទ្ធសាស្ត្រដែលធ្លាប់ប្រើដោយប្រទេសរុស្ស៊ីនៅក្នុងការជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាមេរិកកាលពីឆ្នាំ ២០១៦ ដើម្បីវាយប្រហារទៅលើគណៈកម្មាធិការសកម្មភាពនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងស្ថាប័នស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយនានា ដោយប្រើអ៊ីមែលបោកបញ្ឆោត។
យុទ្ធសាស្ត្រដែលអ្នកលួចចូលអ៊ីនធឺណិត និងឧក្រិដ្ឋជនតាមអ៊ីនធឺណិតនិយមប្រើនេះ ធ្លាប់ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីប្រើដើម្បីជ្រៀតចូលក្នុងប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិនៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយធ្វើឲ្យអ្នកទាំងនោះមានលទ្ធភាពអាចលួចចូលមើលអ៊ីមែលនានារបស់គណៈកម្មាធិការនេះបាន ហើយបន្ទាប់មកបានផ្សព្វផ្សាយអ៊ីមែលទាំងនោះដែលជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធនាការកែប្រែដំណើរការបោះឆ្នោត។
ក្រុមហ៊ុន FireEye ដែលជាក្រុមហ៊ុនសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត បានតាមដានសកម្មភាពរបស់ចិននៅក្នុងការប៉ុនប៉ងប្រើអ៊ីមែលបោកបញ្ឆោតនេះ។ ក្រុមហ៊ុននេះបានបញ្ជាក់ថា ពួកគេមិនផ្ដល់ចម្លើយចំពោះសំណួរសំខាន់ៗនោះទេ ជាពិសេសគឺសំណួរអំពីថាតើព័ត៌មានអ្វីដែលប្រទេសចិនអាចទទួលបានពីការប្រើអ៊ីមែលបោកបញ្ឆោតនេះ និងសំណួរអំពីថាតើរដ្ឋាភិបាលចិននឹងប្រើព័ត៌មានដែលលួចបានណាមួយតាមវិធីណា។
ក្រុមហ៊ុន FireEye បានប្រាប់ VOA តាមអ៊ីមែលថា៖ «យើងមិនទាន់បានតាមដានដោយផ្ទាល់នូវសកម្មភាពរបស់អ្នកវាយប្រហារជាបន្តបន្ទាប់នោះទេ ដែលសកម្មភាពនោះអាចបង្ហាញឲ្យឃើញពីគោលបំណងរបស់អ្នកវាយប្រហារនោះបាន»។
ប៉ុន្តែ ការជ្រៀតជ្រែកនេះរឹតតែធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភបន្ថែមទៀតដែលថា ប្រទេសចិនអាចបង្កើនការលូចព័ត៌មាននានាដើម្បីបង្កើនឥទ្ធិពលយោធារបស់ខ្លួន ឬក៏ដើម្បីជួយដល់ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យានានារបស់ខ្លួន ហើយប្រហែលជាបានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ដើម្បីបណ្ដុះបណ្ដាលសមត្ថភាពតាមអ៊ីនធឺណិតរបស់ខ្លួនផ្អែកលើគោលបំណងយុទ្ធសាស្ត្រដ៏ទូលំទូលាយមួយ។
ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក Donald Trump បានចោទប្រកាន់ប្រទេសចិនកាលពីថ្ងៃទី ២៦ ខែកញ្ញាកន្លងទៅនេះថា៖ «ប្រទេសចិនចង់ឃើញខ្ញុំចាញ់ការបោះឆ្នោត ដោយសារតែចិនមិនដែលត្រូវបានប្រទេសណាមួយហ៊ានតទល់ជាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងពាណិជ្ជកម្មដូចនេះពីមុនមកនោះទេ»។
លោក Trump ថ្លែងដូច្នេះ សំដៅលើការមិនពេញចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលចិនជាមួយនឹងការយកពន្ធគយដោយសហរដ្ឋអាមេរិកលើទំនិញរបស់ខ្លួនក្នុងទឹកប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារ ដែលជាផ្នែកមួយនៃការរីករាលដាលសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
លោក Trump បានបន្ថែមថា៖ «យើងមានភស្តុតាងបញ្ជាក់អំពីរឿងនេះ។ យើងនឹងបង្ហាញភស្តុតាងនោះនៅពេលខាងមុខ»។
កន្លងមក មន្ត្រីរដ្ឋបាលរបស់លោក Trump មិនបាននិយាយអ្វីនោះទេអំពីរឿងនេះ។
រីឯមន្ត្រីផ្នែកស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកវិញបានព្រលយពាក្យរាប់ខែមកហើយថា ប្រទេសចិនត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ហើយដើម្បីធ្វើសកម្មភាពកាន់តែខ្លាំងជាងមុន។
លោក Dan Coats ប្រធានផ្នែកស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ជាតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានថ្លែងក្នុងពិធីមួយកាលពីពេលថ្មីៗនេះ មុនពេលលោក Trump លើកឡើងដូចខាងលើថា ប្រទេសចិន «បញ្ជាក់អះអាងអំពីយុទ្ធសាស្ត្រជាតិទាំងមូលនៅក្នុងវិស័យអ៊ីនធឺណិតដ៏ទូលំទូលាយដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក»។
លោកបាននិយាយដូច្នេះថា៖ «ប្រទេសចិនបានកេងប្រវ័ញ្ចលើតម្លាភាព និងសង្គមបើកចំហរបស់យើង។ ប្រទេសចិនក៏សំដៅលើរដ្ឋាភិបាល និងមន្ត្រីអាមេរិកថ្នាក់រដ្ឋ និងថ្នាក់មូលដ្ឋានផងដែរ។ ប្រទេសចិនកំពុងព្យាយាមកេងប្រវ័ញ្ចលើការខ្វែងគំនិតគ្នាមួយចំនួនរវាងរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ និងរដ្ឋាភិបាលថ្នាក់មូលដ្ឋានលើគោលនយោបាយនានានៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក»។
ដោយថ្លែងផងដែរនៅក្នុងពិធីដែលលោក Dan Coats បានចូលរួមខាងលើនេះ លោក David Bowdich អនុប្រធានទីភ្នាក់ងារ FBI បានបញ្ជាក់ថា ប្រទេសចិនគឺជាការគំរាមកំហែងដ៏ខ្លាំងក្លាបំផុតប្រឆាំងនឹងផ្នែកស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Bowdich និយាយដូច្នេះថា៖ «ប្រទេសចិនកំពុងពង្រីកការជ្រៀតជ្រែករបស់ខ្លួន។ នៅទូទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក មានមនុស្ស និងស្ថាប័នជាច្រើនកំពុងត្រូវចិនទាក់ទាញ»។
គេក៏ឃើញមានសញ្ញាបញ្ជាក់ផងដែរថា ប្រទេសចិនបានសាកល្បងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនដើម្បីបញ្ជ្រាបចូលក្នុងប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតនៃប្រទេសផ្សេងៗ ជាពិសេសគឺវាយប្រហារលើស្ថាប័ននយោបាយ អ្នកនយោបាយ និងអ្នកសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនខែមុនការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិដែលបានធ្វើឡើងកាលពីខែកក្កដាកន្លងទៅនេះរបស់ប្រទេសនេះ។
ក្រុមហ៊ុន FireEye បានបញ្ជាក់នៅក្នុងរបាយការណ៍មួយថា ការវាយប្រហារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានេះធ្វើឡើងដោយក្រុមមួយឈ្មោះថា TEMP.Periscope ដែលគេស្គាល់ថាជាក្រុមមួយផ្ដោតលើឧស្សាហកម្មដែនសមុទ្រ។ របាយការណ៍របស់ក្រុមហ៊ុននេះបញ្ជាក់ថា៖ «ករណីនេះគឺមានទាំងការសម្របសម្រួលរបស់ស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលមានតួនាទីមើលការខុសត្រូវលើការបោះឆ្នោតផងដែរ»។
ក្រុមហ៊ុន FireEye នេះបានបញ្ជាក់ទៀតថា គិតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មិនទាន់មានសញ្ញាណាមួយបញ្ជាក់ថា ប្រទេសចិនព្យាយាមកេងប្រវ័ញ្ចលើការសម្របសម្រួលទាំងនោះដើម្បីជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនោះទេ។
អ្នកជំនាញ និងអតីតមន្ត្រីនានាជឿថា ប្រទេសចិនមិនទាន់ត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ដើម្បីប្រើប្រាស់សមត្ថភាពតាមអ៊ីនធឺណិតរបស់ខ្លួនជាអាវុធនៅក្នុងការវាយប្រហារលើការបោះឆ្នោតសភាពាក់កណ្ដាលអាណត្តិប្រធានាធិបតីអាមេរិកនៅខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះនៅឡើយទេ។
លោក Ned Price ដែលជាអតីតអ្នកវិភាគរបស់ទីភ្នាក់ងារ CIA និងជាអតីតអ្នកនាំពាក្យនៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិកាលពីសម័យលោក Barack Obama ធ្វើជាប្រធានាធិបតី បានប្រាប់ VOA ថា៖ «កន្លងមក យ៉ាងហោចណាស់ ប្រទេសចិនទំនងជាមិនទាន់សម្រេចចិត្តផ្នែកនយោបាយ និងធ្វើការវិភាគផ្នែកនយោបាយដែលពួកគេចង់ធ្វើនៅក្នុងទិសដៅដូចដែលប្រទេសរុស្ស៊ីបានធ្វើនោះទេ»។
កន្លងមក គេជឿថា ប្រទេសចិនបានលួចចូលក្នុងប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតរបស់យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីរបស់លោក Barack Obama បេក្ខជនខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ និងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីរបស់លោក John McCain បេក្ខជនខាងគណបក្សសាធារណរដ្ឋកាលពីឆ្នាំ ២០០៨។ ប៉ុន្តែ ទោះបីជាអ្នកលូចចូលទាំងនោះបានលួចព័ត៌មានជាច្រើនក៏ដោយ ក៏គេមិនច្បាស់ទេថាតើព័ត៌មាននោះត្រូវបានប្រទេសចិន «ប្រើជាអាវុធ» តាមវិធីណាមួយនោះទេ។
លោក Ned Price បាននិយាយថា អ្វីដែលចិនបានធ្វើកន្លងមកទំនងជាស្ថិតនៅក្នុងរង្វង់នៃ «អ្វីដែលយើងរំពឹងថាសត្រូវយុទ្ធសាស្ត្រដទៃទៀតនឹងធ្វើ ដែលនោះគឺការប្រមូលព័ត៌មានដើម្បីប្រយោជន៍នយោបាយ ឬក៏ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច»។
លោក Ned Price បានបន្ថែមថា៖ «ប៉ុន្តែជាការពិត ប្រទេសចិនគឺជិតឈានដល់ដំណាក់កាលបែបនោះហើយ។ ជាអកុសល ខ្ញុំច្បាស់ថា ប្រទេសចិនមានព័ត៌មានជាច្រើននៅក្នុងដៃដែលពួកគេអាចប្រើប្រាស់បាន»។
សម្រាប់ប្រទេសចិនវិញ ប្រទេសនេះបានជំទាស់ទៅនឹងការចោទប្រកាន់របស់លោក Trump ដោយហៅការចោទប្រកាន់នោះថាជា «ការនិយាយឡប់ៗ» និងបានបញ្ជាក់ថា ការលើកឡើងរបស់លោក Trump នេះគឺគ្រាន់តែជា «យុទ្ធសាស្ត្រនៃយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត» របស់លោកតែប៉ុណ្ណោះ។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនលោក Wang Yi បាននិយាយថា៖ «ប្រទេសចិនតែងតែគោរពតាមគោលនយោបាយមិនជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសដទៃ។ យើងមិនទទួលយកការចោទប្រកាន់ណាមួយប្រឆាំងនឹងប្រទេសចិនដែលគ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់នោះទេ»។
ប៉ុន្តែ មន្ត្រីផ្នែកស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ និងមន្ត្រីយោធានានារបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ធ្លាប់បានអះអាងអស់រយៈពេលជាយូរមកហើយថា ចម្ងល់គឺមិនស្ថិតនៅត្រង់ថាតើប្រទេសចិនជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសណាមួយនោះទេ ប៉ុន្តែគឺស្ថិតនៅលើប្រភេទនៃយុទ្ធសាស្ត្រដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងចង់ឲ្យកើតឡើង។
ពួកគេក៏ព្រួយបារម្ភផងដែរថា ប្រទេសចិនកំពុងរៀនពីការជ្រៀតជ្រែករបស់ប្រទេសរុស្ស៊ីនៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាមេរិកកាលពីឆ្នាំ ២០១៦ ដោយប្រើបញ្ចូលគ្នាទាំងមធ្យោបាយ និងការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិត ជាមួយនឹងមធ្យោបាយផ្សេងទៀតដើម្បីជះឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយរូបនៃរដ្ឋបាលរបស់លោក Trump បានប្រាប់អ្នកកាសែតប្រចាំសេតវិមាន បន្ទាប់ពីលោក Trump បានធ្វើការចោទប្រកាន់ទាំងនោះជាសាធារណៈមកថា៖ «ប្រទេសចិនប្រើវិធីសម្លុតតាមអ៊ីនធឺណិត។ ក្នុងករណីខ្លះ ប្រទេសចិនប្រើវិធីគៃបន្លំ»។
មន្ត្រីរូបនោះបានបន្ថែមថា៖ «ប្រទេសចិនបានប្រើការឃោសនា និងមធ្យោបាយនានាដែលមើលទៅដូចជាវិធីទាក់ទង និងស្វែងយល់ជាធម្មតាលើព័ត៌មាននានា»។
មិនមែនមធ្យោបាយទាំងអស់នោះសុទ្ធតែត្រូវបានប្រទេសចិនប្រើជាចាំបាច់សម្រាប់សកម្មភាព ឬក៏យុទ្ធនាការជះឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅក្នុងរយៈពេលខ្លីនោះទេ។
លោក George Barnes អនុប្រធានទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខជាតិ បានព្រមាននៅក្នុងសន្និសីទមួយស្ដីពីសន្តិសុខនៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅនេះថា៖ «ប្រទេសចិនលេងល្បែងរយៈពេលវែង។ ពួកគេមានការពិចារណា វិធីសាស្ត្រ និងយុទ្ធសាស្ត្រដិតដល់ ហើយពួកគេកំពុងចាត់វិធានការដែលគ្មាននរណាអាចដឹងអស់រយៈពេល ២០ ឆ្នាំមកហើយ ប៉ុន្តែប្រទេសចិនបានប្រើវិធីទាំងនោះ ហើយប្រទេសចិនមានការម៉ឺងម៉ាត់អំពីរឿងនេះ»។
នេះជាវិធីសាស្ត្រមួយដែលធ្វើឲ្យមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក និងអ្នកវិភាគមួយចំនួនព្រមានថា នៅទីបំផុត ប្រទេសចិនប្រហែលជាអាចជះឥទ្ធិពលខ្លាំងក្លាជាងការជ្រៀតជ្រែកណាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីទៅទៀត។
លោក Jamie Fly អ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយ German Marshall Fund បាននិយាយថា៖ «ជាការពិត ប្រទេសចិនគឺជាការប្រឈមដ៏ពិតប្រាកដមួយនៅក្នុងរយៈពេលវែង។ ប្រទេសចិនអាចប្រើមធ្យោបាយទាំងអស់ដែលរុស្ស៊ីបានប្រើប្រឆាំងនឹងសហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីឆ្នាំ ២០១៦ ហើយប្រើមធ្យោបាយទាំងនោះយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាពជាងនេះទៅទៀត»៕
ប្រែសម្រួលដោយ ភី សុភាដា
