របស់ជាច្រើនដែលមានរួមទាំងសញ្ញាភ្លើងចរាចរណ៍ដែលមានបីពណ៌ ឡានដឹកទំនិញមានម៉ាស៊ីនត្រជាក់ ទ្វារជណ្តើរយន្តដែលបិទបើកដោយស្វ័យប្រវត្តិ កញ្ចក់កុំព្យូទ័រពណ៌ បន្ទះក្តារសម្រាប់អ៊ុតខោអាវ កាំរស្មី laser សម្រាប់ព្យាបាលជំងឺឡើងបាយភ្នែក ប្រព័ន្ធសន្តិសុខផ្ទះសំបែង កាំភ្លើងជរបាញ់ទឹក ព្រមទាំង វត្ថុនិងសេវាជាច្រើន ដែលជនជាតិអាមេរិកាំងប្រើប្រាស់រាល់ថ្ងៃ ត្រូវបានច្នៃប្រឌិតដោយបុរសនិងស្ត្រីស្បែកខ្មៅ។
ពួកអ្នកប្រឌិតទាំងនេះត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយសារការច្នៃប្រឌិតរបស់ពួកគេ តែអ្នកច្នៃប្រឌិតមិនមែនជាជនស្បែកសឯទៀតរាប់មិនអស់មិនបានត្រូវទទួលស្គាល់ទេ។ អ្នកច្នៃប្រឌិតឯទៀតបានបាត់ឈ្មោះក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
លោកស្រី Shontavia Johnson ជាសហគ្រិននិងជាអនុប្រធានផ្នែកសហគ្រិនភាពនិងការច្នៃប្រឌិតនៅសាកលវិទ្យាល័យ Clemson រដ្ឋ South Carolina។ លោកស្រីនិយាយថា«មានអ្នកប្រឌិតស្បែកខ្មៅខ្លះបានប្រកួតជាមួយលោក Alexander Graham Bell និងលោក Thomas Edison ហើយការច្នៃប្រឌិតរបស់ពួកគេក៏ល្អហើយមានភាពផ្លាស់ប្តូរពីរបៀបចាស់ផងដែរ តែពួកគេគ្មានមូលធនសម្រាប់ដំណើរការ។ ពួកគេមិនអាចចូលក្នុងប្រព័ន្ធផ្សេងៗរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់គាំទ្រក្រុមអ្នកច្នៃប្រឌិត»។
លោក Thomas Edison មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះដោយសារលោកបានច្នៃប្រឌិតអំពូលភ្លើង តែគឺលោក Lewis Latimer ជាកូនប្រុសរបស់អតីតទាសករដែលមានប៉ាតង់ក្នុងការបង្កើតសរសៃលោហធាតុធ្មារដែលធ្វើឱ្យអំពូលភ្លើងប្រើបានយូរ។ លោក Latimer បានទទួលប៉ាតង់សម្រាប់ការប្រឌិតរបស់លោកកាលពីឆ្នាំ១៨៨២ ដែលអ្នកច្នៃប្រឌិតស្បែកខ្មៅច្រើននាក់មុនលោកមិនអាចធ្វើបាន។
ពួកពលរដ្ឋស្បែកខ្មៅដែលមានសេរីភាពនៅពេលនោះអាចទទួលប៉ាតង់ពីការិយាល័យស.រ.អ.ខាងប៉ាតង់និងសញ្ញាកម្មសិទ្ធិ តែក្រុមជនស្បែកខ្មៅជាទាសករមិនអាចទទួលប៉ាតង់បានទេ។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានលប់ចោលទាសភាពកាលពីឆ្នាំ១៨៦៥ ជាមួយការអនុម័តវិសោធនកម្មទី១៣នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ នៅមុនពេលនោះ ការច្នៃប្រឌិតរបស់ពួកអ្នកច្នៃប្រឌិតស្បែកខ្មៅ ជាញឹកញយត្រូវបានពួកម្ចាស់ទាសករឬជនស្បែកសឯទៀត អះអាងថាជាការច្នៃប្រឌិតរបស់ខ្លួន។
ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅសម័យនេះបង្ហាញថាមានករណីជាក់ស្តែងទាក់ទិននឹងបច្ចេកវិជ្ជានៅក្នុងឧបករណ៏យកគ្រាប់កប្បាសចេញ។ ជនស្បែកខ្មៅជាទាសករម្នាក់បានច្នៃប្រឌិតឧបករណ៏នេះ តែជនស្បែកសម្នាក់ឈ្មោះ Eli Whitney បានទទួលប៉ាតង់សម្រាប់ការច្នៃប្រឌិតនោះ។
លោកស្រី Johnson ថ្លែងថា«យើងតែងតែយល់ថាប្រទេសយើងជាប្រទេសដែលមានការចម្រើនលូតលាស់ខាងការច្នៃប្រឌិតនិងសហគ្រិនភាព ប៉ុន្តែនៅពេលគេផាត់ចោលមនុស្សមួយក្រុមមិនឱ្យចូលក្នុងប្រព័ន្ធប៉ាតង់បាន ហើយទាញយកប្រយោជន៍ពីការប្រឌិតរបស់ពួកគេ អ្វីដែលយើងឃើញ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រអាមេរិកាំងគឺអ្នកច្នៃប្រឌិត សុទ្ធសឹងតែជាបុរសស្បែកស។ មិនមែនដោយសារមនុស្សឯទៀតមិនចេះច្នៃប្រឌិតទេ តែពីព្រោះជនទាំងនោះត្រូវបានផាត់ចេញពីប្រព័ន្ធប៉ាតង់»។
ការផាត់ក្រុមអ្នកច្នៃប្រឌិតស្បែកខ្មៅចេញពីប្រព័ន្ធប៉ាតង់ និងការផ្តល់កិត្តិយសឲ្យអ្នកច្នៃប្រឌិតស្បែកសអាមេរិកាំង តែប៉ុណ្ណោះនេះ មានឬសគល់ក្នុងការរើសអើងពូជសាសន៍ ដែលគិតថាជនស្បែកខ្មៅមិនសូវមានប្រាជ្ញា នេះបើតាមលោក Rayvon Fouché សាស្ត្រាចារ្យខាងការសិក្សាអាមេរិកាំងនៅសាកលវិទ្យាល័យPurdue ក្នុងក្រុង Lafayette រដ្ឋ Indiana។
លោក Fouché ដែលថែមទាំងជាប្រធានផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមនិងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចនៃមូលនិធិវិទ្យាសាស្ត្រជាតិដែរ និយាយថា«ការប្រឌិតត្រូវបានគេយល់ឃើញថាជាសមត្ថភាពប្រទានដោយព្រះអាទិទេព។ ដូច្នេះភាពជាមនុស្សប្រុសនិងអំណាចស្ថិតនៅក្នុងទស្សនៈវិស័យនៃការច្នៃប្រឌិត។ ការឱ្យនិយមន័យនៃពាក្យនេះបានបំបាត់លទ្ធភាពសម្រាប់ជនស្បែកខ្មៅទាំងអស់និងអ្នកដទៃទៀត»។
ការរារាំងឯទៀតដែលពួកអ្នកច្នៃប្រឌិតស្បែកខ្មៅប្រឈមក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមានរួមទាំងការមិនអាចចូលរួមក្នុងការសិក្សាអប់រំដោយស្មើភាព ការផាត់ចេញជាប្រព័ន្ធពីសមាគមវិទ្យាសាស្ត្រនិងវិស្វកម្ម ការចូលទាក់ទងដោយមានកម្រិតជាមួយពួកអ្នកច្នៃប្រឌិតមានធនធានច្រើននិងធនាគារធំៗសម្រាប់ខ្ចីមូលធនដើម្បីចាប់ផ្តើមពាណិជ្ជកម្មការច្នៃប្រឌិតរបស់ពួកគេនិងអំពើហិង្សាខាងពូជសាសន៍។
ពួកអ្នកច្នៃប្រឌិតស្បែកខ្មៅថែមទាំងមានការទាក់ទិនតិចតួចជាមួយសកម្មភាពប៉ាតង់រវាងឆ្នាំ១៨៧០និង១៩៤០ នៅពេលមានការប្រហារជីវិតដោយព្យួរក ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ កុបកម្មខាងពូជសាសន៍និងច្បាប់បែងចែកពូជសាសន៍ ក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។
អ្នកបង្កើតវត្ថុថ្មីៗស្បែកខ្មៅខ្លះ មានគំនិតច្នៃប្រឌិតដែលមិនស៊ីគ្នាជាមួយគំនិតនៃប្រឌិតភាពតាមប្រពៃណី។
លោក Eric Hintz ជាអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រនៅឯមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាអំពីការច្នៃប្រឌិតនិងការបញ្ចូលរបៀបថ្មីនៃសារមន្ទីរប្រវត្តិសាស្ត្រអាមេរិកាំងរបស់ស្ថាប័ន Smithsonian។ លោកនិយាយថា«ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូរលង់អង្វែងរបស់យើង នៅពេលយើងនិយាយអំពីពាក្យ«ការច្នៃប្រឌិត» គេយល់ថាសំដៅទៅលើពួកជនស្បែកស ដែលមានដើមកំណើតពីអឺរ៉ុប។ ជាញឹកញយ និយមន័យជាប្រពៃណីនៃពាក្យ«ការច្នៃប្រឌិត» គឺសំដៅទៅលើម៉ាស៊ីនដែលជួយសម្រាលពលកម្មរបស់មនុស្សនិងសត្វ ដែលបំពេញកិច្ចការមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន»។
ការណ៍នេះបណ្តាលឱ្យការច្នៃប្រឌិតខ្លះរបស់ជនជាតិស្បែកខ្មៅមិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយប្រព័ន្ធប៉ាតង់។
លោកស្រី Johnson ថ្លែងថា«ប្រព័ន្ធប៉ាតង់ត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមគំរូនេះដែលសន្មតជាមូលដ្ឋានថាការច្នៃប្រឌិតមានប្រយោជន៍នៅពេលវានាំឱ្យមានការចំណេញខាងពាណិជ្ជកម្ម។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើវាមានឬសគល់ក្នុងការរស់រានមានជីវិតរបស់សហគមន៍ឬសេចក្តីត្រូវការរបស់សង្គម វាមិនសក្តិសមទទួលបាននូវការការពារទេ ដូចដែលយើងបានឃើញស្រាប់នៅក្នុងច្បាប់»។
លោកស្រីថ្លែងទៀតថា«វត្ថុខ្លះអាចមានប៉ាតង់ ហើយវត្ថុខ្លះទៀតមិនអាចមានទេ។ នេះជាភាពខុសគ្នាមួយដែលនាំឱ្យខ្ញុំយល់ថានាំឱ្យមានមនុស្សជាច្រើនឋិតនៅក្រៅប្រព័ន្ធនេះ»។
DJ ម្នាក់ដ៏មានប្រជាប្រិយភាពម្នាក់នៅបូរី New York ដែលគេស្គាល់ឈ្មោះថា Grandmaster Flash បានផ្តើមគំនិតប្រើម៉ាស៊ីនចាក់ថាសចម្រៀងជាឧបករណ៍មួយដោយប្រើម្រៀមដៃលោកកែប្រែសំឡេងថាសចម្រៀងឱ្យថយក្រោយនិងទៅមុខឬធ្វើឱ្យយឺត។ លោកបានបង្កើតវិធីថ្មីមួយក្នុងការចាក់ថាសចម្រៀងតាមវិទ្យុ តែលោកគ្មានប៉ាតង់ទេ។
លោក Fouché និយាយថា«ពួកជនស្បែកខ្មៅបានបង្កើតវិធីថ្មីៗជាច្រើន។ យើងឃើញមានការបង្កើតថ្មីៗខាងបច្ចេកវិទ្យាក្នុងការផលិតភ្លេងនិងសិល្បៈ។ ក៏ប៉ុន្តែការិយាល័យប៉ាតង់ ផ្តោតទៅលើការបញ្ចូលរបៀបថ្មីៗខាងបច្ចេកវិទ្យាផ្អែកលើវិទ្យាសាស្ត្រ។ ហើយខ្ញុំយល់ថាគួរបើកឱ្យមានការសន្ទនាគ្នាអំពីថាតើអ្វីទៅដែលអាចចាត់ទុកថាជាការច្នៃប្រឌិតនោះ»។
មជ្ឈមណ្ឌល Lemelson នៃស្ថាប័ន Smithsonian បានទទួលស្គាល់ថា វត្ថុដាក់តាំងក្នុងសារមន្ទីរកន្លងមក ខកខានមិនបានដាក់តាំងវត្ថុដែលជាសមិទ្ធផលរបស់មនុស្សផ្សេងៗទេ។
លោក Hintz និយាយថា«អស់ពេលជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើឥឡយ ស្ថាប័ន Smithsonian និងបណ្ណាល័យព្រមទាំងសារមន្ទីរដទៃទៀតបាននាំគ្នាផ្តោតតែទៅលើពួកអ្នកច្នៃប្រឌិតស្បែកស នៅពេលដែលពួកគេប្រមូលវត្ថុមកតាំង។ យើងមានវត្ថុជាច្រើន ដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយលោក Edison និងបច្ចេកវិជ្ជាTesla ខាងអគ្គិសនីនិងលោក Steve Jobs នៃក្រុមហ៊ុន Apple និងមនុស្សផ្សេងទៀត តែឥឡូវនេះយើងត្រូវតែថែរក្សាទុករឿងរបស់លោកស្រី C.J. Walker, Grandmaster Flash និង Lonnie Johnson ដែលបានប្រឌិតវត្ថុក្មេងលេង Super Soaker និងរឿងរបស់លោកស្រី Patricia Bath វេជ្ជបណ្ឌិតខាងជំងឺភ្នែកដែលបានបង្កើតវិធីបំបាត់ជំងឺភ្នែកឡើងបាយ»។
លោកស្រី Walker ដែលជាស្ត្រីអាមេរិកាំងទីមួយមានប្រាក់រាប់លានដុល្លារ បានក្លាយជាអ្នកមាន ដោយសារការផលិតវត្ថុសំអាងសក់សម្រាប់ស្ត្រីស្បែកខ្មៅ។ ពួកជនស្បែកខ្មៅក៏បានបង្កើតម៉ាស៊ីនហាងខោអាវ លេខឡានស្វ័យប្រវត្តិ បង្គន់ទំនើប ប្រដាប់ស្រោចទឹកស្មៅ ប៊ើសណ្តែកដីនិងដំឡូងបារាំងបំពងដាក់កញ្ចប់។
ក៏ប៉ុន្តែគម្លាតខាងការបញ្ចូលរបៀបថ្មីៗនៅតែមានតទៅទៀត។ ជនជាតិអាមេរិកាំងដើមកំណើតអាហ្វ្រិកនិងក្រុមស្ត្រីបានចូលរួមក្នុងដំណាក់កាលនីមួយៗនៃការបញ្ចូលរៀបថ្មីៗក្នុងអត្រាទាបជាងពួកបុរស និងបុរសស្បែកស។
លោក Fouché ថ្លែងថា«តើលោកអ្នកធ្វើបែបណាឱ្យមានកុមារនិងនារីស្បែកខ្មៅព្រមទាំងក្រុមមនុស្សភាគតិច បានចូលក្នុងមាគ៌ាទាំងនេះដែលកន្លងមក មានតែពួកជនស្បែកសប្រុសៗនោះ? លោកបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការបំផុសឱ្យក្ក្រុមកុមារ ចេះបែកគំនិត ទោះជាពួកគេជួបប្រទះឧបសគ្គលំបាកយ៉ាងណាក៏ដោយ។
លោកបានពោលទៀតថា៖ «សំខាន់ ខ្ញុំចង់សួរថាតើអ្នកចង់ធ្វើអ្វី? តើអ្នកចង់កែប្រែពិភពលោកដោយវិធីណា? តើអ្វីខ្លះដែលមានសារៈសំខាន់ចំពោះអ្នក? ហើយលើកទឹកចិត្តឱ្យមនុស្សឃើញថាមានឱកាសច្រើនណាស់»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ឈឹម សុមេធ
