ខណៈពេលដែលប្រទេសអភិវឌ្ឍជាច្រើនកំពុងតែទប់ទល់នឹងវីរុសរាតត្បាត អ្នកជំនាញសុខាភិបាលបានឲ្យដឹងថា វាជាការសំខាន់ណាស់ដែលសហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការផ្ទុះឡើងនៃវីរុសកូរ៉ូណានៅក្នុងចំណោមពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះបំផុតនៅក្នុងពិភពលោក។
ប្រជាជនទូទាំងពិភពលោកកំពុងត្រូវបានគេប្រាប់ឲ្យស្នាក់នៅក្នុងផ្ទះ ដើម្បីអនុវត្ត «ការជៀសវាងប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា» និងដើម្បីនៅឲ្យឆ្ងាយពីអ្នកដទៃ ក៏ដូចជាអនុវត្តការថែរក្សាអនាម័យជាអាទិភាព។ ប៉ុន្តែលោកសាស្ត្រាចារ្យ Richard Sullivan សហប្រធានក្រុមការងារស្រាវជ្រាវស្ដីពីវិវាទ និងសុខភាពនៃសកលវិទ្យាល័យ Kings College London បាននិយាយថា ការអនុវត្តសកម្មភាពខាងលើនេះ ហាក់ដូចជាមិនអាចទៅរួចឡើយនៅក្នុងជំរំជនភៀសខ្លួន។
លោក Sullivan បានប្រាប់ VOA ថា៖ «ភាគច្រើនជនភៀសខ្លួនទាំងនេះត្រូវបានគេឲ្យស្នាក់នៅគ្នាច្រើនក្នុងជំរំ ដែលការណ៍នេះអាចធ្វើឲ្យការឆ្លងរាលដាលកើតឡើងកាន់តែងាយស្រួល។ លោកថ្លែងបន្ដថា៖ «ប្រាកដណាស់ លទ្ធភាពទទួលបានទឹកស្អាត និងអនាម័យគឺជារឿងសំខាន់។ លើសពីនេះទៅទៀត ស្ថានភាពទូទៅនៃអាហារូបត្ថម្ភក៏មានសារៈសំខាន់ដែរ។ ពួកគេកំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពតានតឹងផ្លូវអារម្មណ៍ ដែលជះឥទ្ធិពលដល់ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំនៃរាងកាយរបស់ពួកគេ ប៉ុន្តែអាហារូបត្ថម្ភមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធភាពស៊ាំរឹងមាំ»។
ទីក្រុង Cox's Bazar នៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែសគឺជាទីជម្រករបស់ជនភៀសខ្លួនប្រមាណ៩សែននាក់ ចែកជា ៣៤ជំរំ ហើយភាគច្រើនគឺជាជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដែលរត់គេចខ្លួនពីអំពើហិង្សានៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ នៅពេលដែល VOA បានទៅកាន់ជំរំនោះ កាលពីដើមខែមីនា ជនភៀសខ្លួននៅទីនោះហាក់ដូចជាបង្ហាញចំណេះដឹងខុសគ្នាអំពីជំងឺ Covid-19។
បុរសជនភៀសខ្លួនម្នាក់បាននិយាយថា៖ «លោកបានភ្លេចឈ្មោះជំងឺនោះហើយ។ លោកបានឮថាជំងឺនេះមាននៅច្រើនប្រទេស ហើយមនុស្សបានស្លាប់ជាច្រើននាក់។ ដូច្នេះពួកគាត់គួរតែសម្អាតដៃរបស់ពួកគាត់»។
លោក Azim Ullah មានអាយុ ៤០ឆ្នាំ បាននិយាយថា ទីភ្នាក់ងារផ្ដល់ជំនួយបានផ្ដល់ដំបូន្មានអំពីការការពារការឆ្លងរាតត្បាត។ លោកបាននិយាយថា៖ «ពួកគេបានប្រាប់ពួកគាត់ឲ្យលាងដៃ និងលាងជើងដោយប្រើសាប៊ូ ក្រោយពីចូលបន្ទប់ទឹក មិនត្រូវបរិភោគផ្លែឈើដោយមិនបានលាងទឹក និងមិនត្រូវបរិភោគអាហារខាងក្រៅដោយមិនបានគ្របត្រឹមត្រូវ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ដំបូន្មានល្អនេះមានបញ្ចូលគ្នាជាមួយពាក្យចចាមអារាមនិងទ្រឹស្តីសមគំនិតមួយចំនួន។ ជនភៀសខ្លួនម្នាក់បាននិយាយថា វីរុសនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីបំផ្លាញជាតិសាសន៍មូស្លីម។ ជនភៀសខ្លួនម្នាក់ទៀតបាននិយាយទាំងយល់ច្រឡំអំពីអាការៈនៃវីរុសកូរ៉ូណានេះ។ លោកនិយាយថា៖ «លោកបានឮមកថា បើសិននរណាម្នាក់ឆ្លងជំងឺថ្មីនេះ ដៃជើងនឹងកម្រើកលែងបាន។ ហៀរទឹកមាត់។ អ្នកជំងឺនឹងព្រុសដូចសត្វឆ្កែ»។
ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតបាននិយាយថា អាការៈចម្បងនៃជំងឺនេះគឺក្ដៅខ្លួននិងក្អកស្ងួត។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Kamal Hossain ឧត្តមស្នងការរងប្រចាំទីក្រុង Cox's Bazar បាននិយាយថា អាជ្ញាធរជំរំកំពុងតែធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាងដែលពួកគេអាចធ្វើបាន ដើម្បីការពារកុំឲ្យមានវីរុសនេះឆ្លងរាលដាលក្នុងជំរំ។ លោក Hossainបានថ្លែងថា៖ «ក្រុមការងាររបស់លោកបានណែនាំឲ្យក្រុមផ្ដល់ជំនួយបរទេសពិនិត្យសុខភាពរបស់ពួកគេ និងព្យាយាមមិននាំក្រុមការងារថ្មីពីបរទេសចូលមកទេ។ កម្មវិធីផ្ដល់ចំណេះដឹងអំពីវីរុសនេះក៏កំពុងបន្តធ្វើឡើងសម្រាប់ជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាដែរ»។
លោក Sullivan បាននិយាយថា ការឆ្លងជំងឺនេះនឹងត្រូវរាលដាលយ៉ាងលឿនជាមួយនឹងលទ្ធផលដ៏អាណោចអាធម្ម។ លោកថា៖ «ឧទាហរណ៍ បើសិនវីរុសកូរ៉ូណាឆ្លងចូលក្នុងជំរំ លោកអ្នកនឹងឃើញមានអត្រាអ្នកស្លាប់យ៉ាងច្រើនជាមិនខាន ពីព្រោះគ្មានវិធីណាដើម្បីការពារកុំឲ្យពួកគេបាត់បង់ជីវិតរហូតដល់ពួកគេជាសះស្បើយនោះទេ។ ប្រាកដណាស់ ជនភៀសខ្លួនជាច្រើន ក៏ដូចជាប្រជាជនដែលត្រូវបានគេបណ្ដេញចេញពីផ្ទះសម្បែង រស់នៅក្នុងជំរំបណ្ដោះអាសន្ន ដែលឆ្ងាយសែនឆ្ងាយពីការទទួលបានជំនួយផ្លូវការពីខាងក្រៅ។ ហើយជនភៀសខ្លួនទាំងនោះគឺងាយរងគ្រោះបំផុត»។
ជនភៀសខ្លួនទាំងនេះ ក៏រាប់បញ្ចូលទាំងជនភៀសខ្លួនរាប់ពាន់នាក់ ដែលភៀសខ្លួនពីសង្គ្រាមក្នុងខេត្ត Idlib ប្រទេសស៊ីរី និងជនភៀសខ្លួនដែលជាប់ក្នុងជំរំបណ្ដោះអាសន្ននៅឯព្រំដែនប្រទេសតួកគី និងប្រទេសក្រិក ដែលសង្ឃឹមថា ពួកគេនឹងបានទៅដល់ដែនដីអឺរ៉ុប។
ទន្ទឹមនឹងនេះ អ្នកស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោនប្រមាណ ៤ម៉ឺន២ពាន់នាក់ រស់នៅក្នុងជំរំដ៏ចង្អៀតនៅលើកោះនានាក្នុងប្រទេសក្រិក។ ក្រុមគ្រូពេទ្យឥតព្រំដែនបានព្រមានថា អឺរ៉ុបគួរតែជម្លៀសពួកគេឲ្យបានឆាប់រហ័ស និងបានពណ៌នាស្ថានភាពនេះថាជា «ព្យុះខ្លាំងក្លាបំផុតមួយនៃការរាតត្បាតវីរុសកូរ៉ូណា»។
អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត Hilde Vochten នៃក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតឥតព្រំដែនបានឲ្យដឹងថា នៅក្នុងផ្នែកមួយចំនួននៃជំរំ Moria [លើកោះ Lesbos] មានតែបំពង់បង្ហូរទឹកមួយប៉ុណ្ណោះសម្រាប់មនុស្ស ១ពាន់៣រយនាក់ ហើយមិនមានសាប៊ូឡើយ។ គ្រួសារដែលមានសមាជិក ៥ ឬ ៦នាក់ ត្រូវសម្រាកក្នុងកន្លែងដែលមានទំហំមិនលើសពីបីម៉ែត្រក្រឡាទេ។
ទីក្រុង Kakuma នៅក្នុងប្រទេសកេនយ៉ា គឺជាជម្រកនៃជនភៀសខ្លួនជិត ២សែននាក់ក្នុងនោះមានជនជាតិប៊ូរុនឌី និងអ្នកស្រី Renovat Manirageza អតីតគិលានុបដ្ឋាយិកា ម្នាក់។ អ្នកស្រី Manirageza បានប្រាប់ VOA តាមខ្សែទូរស័ព្ទក្នុងពេលថ្មីៗនេះថា៖ «ចំពោះការចែករំលែកចំណេះដឹង គេមិនទាន់បានធ្វើអ្វីឡើយ។ មន្ត្រីសុខាភិបាលដែលអ្នកស្រីបាននិយាយជាមួយ បានប្រាប់អ្នកស្រីថា ពួកគេកំពុងរង់ចាំការណែនាំ និងបទបញ្ជាពីក្រសួងសុខាភិបាលកេនយ៉ា។ អ្នកដែលអាចប្រើអ៊ីនធឺណិតបានប្រើទូរស័ព្ទដើម្បីអានព័ត៌មានលើអ៊ីនធឺណិតអំពីវីរុសកូរ៉ូណា ហើយអ្នកផ្សេងទៀតស្ដាប់វិទ្យុជាតិ និងអន្តរជាតិ ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានអំពីការរីករាលដាលនៃវីរុសនេះនៅក្នុងប្រទេសផ្សេងទៀត។
ជំរំជាច្រើនស្ថិតនៅប្រទេសដែលមិនសូវសម្បូរធនធាន ឬប្រទេសដែលមានប្រព័ន្ធសុខាភិបាលមិនសូវជឿនលឿនដូចជាប្រទេសកេនយ៉ា បង់ក្លាដែស អ៊ីរ៉ាក់ និងលីបង់ជាដើម។
អ្នកស្រី Kalipso Chalkidou សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកសុខភាពសកលនៃសាកលវិទ្យាល័យ Imperial College London បានចោទជាសំណួរថា៖ «ពួកគេកំពុងតែរស់នៅយ៉ាងកកកុញជាមួយគ្នាទៅហើយ ដូច្នេះសំណួរគឺថា តើមនុស្សនៅក្នុងជំរំនឹងអាចត្រូវបានគេដាក់ឲ្យនៅដាច់ដោយឡែកដែរឬទេ?
សូម្បីតែប្រទេសអ្នកមានមួយចំនួនក៏កំពុងតែតស៊ូជាមួយវីរុសកូរ៉ូណាយ៉ាងត្រដាបត្រដួសដែរ។ ការឆ្លងរាលដាលណាមួយក្នុងចំណោមសហគមន៍ជនភៀសខ្លួននឹងបង្កឲ្យមានគ្រោះមហន្តរាយជាក់ជាមិនខាន៕
ប្រែសម្រួលដោយ៖ សឿន វឌ្ឍនា
