លោក Daniel Ragsdale បាននិយាយយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ជាទូទៅ មានរឿងពីរដែលត្រូវធ្វើ។ ទីមួយគឺបទបញ្ជារដ្ឋបាលចុងក្រោយសម្រាប់ការបញ្ជូនចេញ និងទីពីរគឺឯកសារធ្វើដំណើរដែលចេញដោយរដ្ឋាភិបាលបរទេស»។
បទបញ្ជាបញ្ជូនចេញនេះ គឺជាបទបញ្ជានិរទេសចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្នុងចំណោមចំណុចទាំងពីរនេះ ឯកសារធ្វើដំណើរគឺជាចំណុចលំបាកបំផុតមួយដែលពិបាកនឹងសម្រេចបាន។ ឯកសារធ្វើដំណើរអាចជាការអនុញ្ញាតពីប្រទេសដែលទទួលយកអ្នកបញ្ជូនចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក ឬក៏អាចជាលិខិតឆ្លងដែនមានសុពលភាព។ ប៉ុន្តែ ឯកសារទាំងពីរនេះតម្រូវឲ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីប្រទេសដែលទទួលយកអ្នកដែលត្រូវនិរទេសចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
ជាទូទៅ គេឃើញមានកិច្ចព្រមព្រៀងធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ។ ប៉ុន្តែ លោក Leon Fresco អតីតមន្ត្រីអន្តោប្រវេសន៍នៃក្រសួងយុត្តិធម៌សហរដ្ឋអាមេរិក បានបញ្ជាក់ថា ជារឿយៗ ការនិរទេសនេះត្រូវបានធ្វើឡើងផ្អែកលើមូលដ្ឋានគោលបំណងជាក់លាក់ណាមួយ។
ដោយប្រើឧទាហរណ៍ស្មានទុកមួយអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍មួយរូបដែលត្រូវបញ្ជូនចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក លោក Leon Fresco បានពន្យល់យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ករណីនេះតាមពិតមិនមែនជារឿងពិតប្រាកដនោះទេ។ ប៉ុន្តែ សន្មត់ថា យើងព្យាយាមបញ្ជូននរណាម្នាក់ទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ប្រសិនបើយន្តហោះមិនអាចចុះចតនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកបាន អ្វីដែលយើងប្រហែលជាអាចធ្វើបានគឺឲ្យយន្តហោះចុះចតនៅទីក្រុង Tijuana ប្រទេសម៉ិកស៊ិក ហើយបណ្ដើរជននោះទៅកាន់ព្រំដែនរវាងម៉ិកស៊ិក និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ហើយពេលខ្លះ ជននោះត្រូវគេមកទទួលយកនៅឯព្រំដែននោះតែម្ដង។ ដូច្នេះហើយ យើងធ្វើរឿងបែបនេះខ្លះដែរ»។
លោក Leon Fresco បានបន្ថែមទៀតថា ប្រសិនបើជនដែលត្រូវនិរទេសចេញនោះត្រូវបញ្ជូនចេញទៅកាន់ប្រទេសកំណើតរបស់ខ្លួនវិញតាមយន្តហោះ យើងតម្រូវឲ្យមានការអនុញ្ញាតពីប្រទេសដែលជននោះត្រូវបញ្ជូនទៅ ដែលចំណុចនេះហើយគឺបណ្ដាលឲ្យមានការបង្កើតនូវកិច្ចព្រមព្រៀងធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ឡើង។
មន្ត្រីទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍ និងការអនុវត្តច្បាប់គយអាមេរិកមួយរូបបានពន្យល់យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «បណ្ដាប្រទេសដែលទទួលយកជនត្រូវនិរទេសចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវពិនិត្យមើលបញ្ជីអ្នកដែលត្រូវបញ្ជូនចេញតាមយន្តហោះ និងត្រូវឯកភាពជាមួយនឹងរឿងនេះ។ ដូច្នេះ យើងឃើញថា មានជំហានជាច្រើនដែលត្រូវធ្វើ ដូចជារដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសដែលទទួលយកជនទាំងនោះ ត្រូវចេញលិខិតធ្វើដំណើរដល់អ្នកទាំងនោះ ត្រូវយល់ព្រមឲ្យយន្តហោះដែលដឹកអ្នកទាំងនោះហោះហើរក្នុងដែនអាកាសរបស់ខ្លួន និងត្រូវឯកភាពទទួលយកអ្នកដែលជិះនៅលើយន្តហោះនោះជាដើម»។
ដូចដែល VOA បានរាយការណ៍កាលពីដើមខែនេះ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ បានដកប្រទេសជាង ១០ ចេញពីបញ្ជីប្រទេស «រឹងទទឹង»។ ប្រទេសទាំងនេះគឺជាប្រទេសដែលធ្លាប់បដិសេធមិនទទួលយកជនជាតិរបស់ខ្លួនត្រឡប់ទៅវិញ នៅពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកចង់បញ្ជូនអ្នកទាំងនោះទៅឲ្យ។
ករណីនេះទំនងជាបង្ហាញឲ្យឃើញថា ប្រទេសជាច្រើនបន្ថែមទៀតកំពុងទទួលយកជនជាតិរបស់ពួកគេត្រឡប់ទៅវិញ។ ជាងនេះទៅទៀត ទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍ និងការអនុវត្តច្បាប់គយអាមេរិក រួមជាមួយនឹងទីភ្នាក់ងារផ្សេងៗទៀតរបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក បានបញ្ជាក់ថា ខ្លួនកំពុងតែបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងឡើង។
មន្ត្រីទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍ និងការអនុវត្តច្បាប់គយអាមេរិកបានប្រាប់ VOA ថា៖ «រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក ជាពិសេសក្រសួងសន្តិសុខមាតុភូមិដែលមានទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍ និងការអនុវត្តច្បាប់គយ ក៏ដូចជាក្រសួងការបរទេសអាមេរិកដែលមានការិយាល័យកិច្ចការទូតកំពុងធ្វើទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលនៃបណ្ដាប្រទេសទាំងនោះ ដើម្បីធ្វើការលើដំណើរការទាំងមូលនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី»។
ប៉ុន្តែ ការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ជនដែលត្រូវបញ្ជូនចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិកនេះអាចប្រឈមនឹងបញ្ហាមួយចំនួន។
ការចរចាជាមួយនឹងប្រទេសឡាវ
VOA ទទួលបានឯកសារមួយចំនួនដែលបង្ហាញឲ្យឃើញបន្តិចបន្តួចអំពីដំណើរការដ៏រដាក់រដុបនៃការឈានដល់ការព្រមព្រៀងគ្នារវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសឡាវ ទាក់ទិននឹងការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ជនដែលត្រូវបញ្ជូនចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
សារតេឡេក្រាមរបស់ស្ថានទូតអាមេរិកចំនួនពីរដែលមួយធ្វើឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ និងមួយទៀតធ្វើឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ និងដែលបានផ្សព្វផ្សាយតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតកាលពីពេលថ្មីៗនេះដោយអង្គការ WikiLeaks បានរៀបរាប់អំពីកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលឡាវក្នុងការធ្វើឲ្យសម្រេចបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍មួយ។
ឯកសារទាំងពីរនេះបានបង្ហាញថា កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០០៩ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ៣ រូប ដែលមកពីក្រសួងការបរទេស និងមកពីទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍ និងការអនុវត្តច្បាប់គយ បានធ្វើដំណើរទៅកាន់រដ្ឋធានីវៀងចន្ទន៍ ប្រទេសឡាវ ដើម្បីពិនិត្យមើលពីវិធីក្នុងការបញ្ជូនជនជាតិឡាវចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
ទោះបីជាក្រសួងការបរទេសអាមេរិកត្រូវបានអញ្ជើញឲ្យចូលរួមនៅក្នុងការប្រជុំជាពិសេសនេះក៏ដោយ ក៏ «ទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍ និងការអនុវត្តច្បាប់គយគឺជាទីភ្នាក់ងារដែលបានព្យាយាមប្រឡូកនៅក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងការទូតបញ្ជូនមនុស្សចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ»។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក Leon Fresco។ ប៉ុន្តែបើតាមទស្សនៈរបស់លោកវិញ លោកគិតថា មានតែក្រសួងការបរទេសអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះដែលមានឥទ្ធិពល «អាចធ្វើឲ្យប្រទេសទាំងនោះសហការជាមួយបាន»។
លោកបានសន្និដ្ឋានយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «លទ្ធផលនៅទីបំផុតគឺថា យើងមិនមានការរៀបចំផ្លូវការបែបការទូតទាំងនេះនោះទេ»។
កំណត់ហេតុនៃកិច្ចប្រជុំឆ្នាំ ២០០៩ នេះ បានបង្ហាញថា ប្រទេសឡាវបានស្នើម្ដងហើយម្ដងទៀតថា កិច្ចព្រមព្រៀងធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ចាំបាច់ត្រូវចរចាមួយករណីម្ដងៗ ចំណែកឯសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ សង្ឃឹមថា ករណីនីមួយៗអាចដោះស្រាយបាននៅក្នុងរយៈពេល ៦០ ថ្ងៃ។
ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលឡាវបានបញ្ជាក់ថា ការផ្ទៀងផ្ទាត់ជនជាតិរបស់ខ្លួន ជាពិសេសបន្ទាប់ពីអ្នកទាំងនោះមិនបានរស់នៅក្នុងប្រទេសឡាវអស់រយៈពេលជាយូរមកហើយ អាចមានបញ្ហា ដោយសារតែឈ្មោះស្រុក និងភូមិតាមជនបទមួយចំនួនជារឿយៗត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរ។
បុគ្គលម្នាក់ៗប្រហែលជាអាចនៅចាំឈ្មោះភូមិកំណើតរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែឈ្មោះភូមិកំណើតនោះប្រហែលជាត្រូវបានគេប្ដូរចេញបាត់ទៅហើយ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក Mai Sayavongs អតីតអនុប្រធាននាយកដ្ឋានកិច្ចការអឺរ៉ុប និងអាមេរិកនៃក្រសួងការបរទេសឡាវ។
បញ្ហាមួយទៀតសម្រាប់ជនជាតិឡាវដែលត្រូវបញ្ជូនចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក គឺសញ្ជាតិហួសកាលកំណត់ដែលពួកគេទទួលបានពីប្រទេសកំណើតរបស់ពួកគេ។
អ្នកដែលរស់នៅក្រៅប្រទេសកំណើតរបស់ខ្លួនត្រូវតម្រូវឲ្យចុះឈ្មោះជាមួយនឹងស្ថានទូតនៅក្នុងប្រទេសដែលពួកគេបានរស់នៅ បើមិនដូច្នេះទេ ពួកគេនឹងបាត់បង់សញ្ជាតិកំណើតរបស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេល ១០ ឆ្នាំក្រោយមក។
ឃ្លាបញ្ចប់នៃសារតេឡេក្រាមឆ្នាំ ២០០៩ បានបញ្ជាក់ថា សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសឡាវនៅតែសង្ឃឹមថា «អាចឈានដល់ការព្រមព្រៀងគ្នាលើនីតិវិធីមូលដ្ឋានដែលគ្របដណ្ដប់លើគ្រប់ករណីទាំងអស់»។
ប៉ុន្តែ ការព្រមព្រៀងនេះមិនដែលកើតឡើងនោះទេ។ ប្រទេសឡាវមិនស្ថិតក្នុងបញ្ជីប្រទេសរឹងទទឹងក្នុងសម័យលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ធ្វើជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកនោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងបញ្ជីនោះ នៅក្នុងសម័យលោក ដូណាល់ ត្រាំ ធ្វើជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកបច្ចុប្បន្ននេះ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបច្ចុប្បន្នបានប្រាប់ VOA ថា ក្រសួងការបរទេសមិនអាចបញ្ជាក់អះអាង ឬក៏បញ្ចេញយោបល់លើ «អ្វីដែលត្រូវបានរាយការណ៍ថាជាឯកសារផ្ទៃក្នុងរបស់ក្រសួងនោះទេ»។
នៅពេលដែលការចរចាបរាជ័យ
នៅពេលដែលឯកសារធ្វើដំណើរមិនត្រូវបានផ្ដល់ឲ្យ ទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍ និងការអនុវត្តច្បាប់គយអាមេរិកនឹងចាត់វិធានការផ្សេងទៀត ដូចជាការផ្ញើលិខិតទៅកាន់ស្ថានទូតនៃប្រទេសទាំងនោះនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយជំរុញឲ្យធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងដំណើរការបញ្ជូនចេញ និងស្នើដាក់ប្រទេសទាំងនោះចូលទៅក្នុងបញ្ជីប្រទេសរឹងទទឹង។
មន្ត្រីទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍ និងការអនុវត្តច្បាប់គយអាមេរិកបានប្រាប់ VOA ថា៖ «ប្រសិនបើសហរដ្ឋអាមេរិកអាចហោះហើរយន្តហោះរបស់ខ្លួននៅពេលណាដែលខ្លួនចង់ធ្វើ និងដាក់មនុស្សចុះតាមតែចិត្តចង់ធ្វើនោះ នោះនឹងមិនមានបញ្ជីប្រទេសរឹងទទឹងនោះទេ។ ក្នុងទិដ្ឋភាពមួយចំនួន រឿងនេះមិនដំណើរការដូចនេះនោះទេ»។
ប្រសិនបើគ្មានវិធានការណាមួយដូចរៀបរាប់ខាងលើអាចដំណើរការទៅបាន នោះទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍ និងការអនុវត្តច្បាប់គយអាមេរិកនឹងស្នើឲ្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិកចេញនូវការណែនាំជាផ្លូវការចំពោះប្រទេសណាដែលមិនសហការ។ ទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍ និងការអនុវត្តច្បាប់គយអាចស្នើឲ្យមានការដាក់កំហិតទិដ្ឋាការនៅក្រោមច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ និងសញ្ជាតិបាន។
នេះគឺជាអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ត្រាំ បានធ្វើកាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំមុន នៅពេលដែលខ្លួនបានដាក់កំហិតទិដ្ឋាការលើប្រទេសកម្ពុជា អេរីទ្រី ហ្គីណេ និងសៀរ៉ាឡែអូន ដោយសារតែប្រទេសទាំងនេះមិនព្រមទទួលយកជនជាតិរបស់ខ្លួនដែលសហរដ្ឋអាមេរិកគ្រោងបញ្ជូនចេញត្រឡប់ទៅវិញ។
នៅក្នុងសារតេឡេក្រាមឆ្នាំ ២០០៩ ដែលចេញផ្សាយដោយអង្គការ Wikileaks នេះដែរ លោក Mai Sayavongs បានកត់សម្គាល់ឃើញថា កាលពីឆ្នាំ ២០០៧ នៅពេលដែលលោក George W. Bush ធ្វើជាប្រធានាធិបតីអាមេរិក សហរដ្ឋអាមេរិកបានព្យាយាមបញ្ជូនជនជាតិឡាវ ២៦ នាក់ទៅកាន់ប្រទេសឡាវវិញ «ប៉ុន្តែ នីតិវិធីធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍នេះមិនមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នា ហើយពេលខ្លះបង្កជាបញ្ហាផងដែរ នៅពេលដែលឡាវមិនបានដឹងអំពីការបញ្ជូនជនទាំងនេះទៅ រហូតទាល់តែដល់ពេលដែលយន្តហោះដឹកជនទាំងនោះហោះទៅដល់ប្រទេសឡាវ»។
លោកស្រី Quyen Dinh នាយកប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពធនធានអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (Southeast Asia Resource Action Center) បាននិយាយថា សកម្មភាពអនុវត្តច្បាប់កាលពីពេលថ្មីៗនេះបានបង្ហាញអំពីយុទ្ធសាស្ត្រដ៏គឃ្លើនជាងមុនរបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ជាពិសេសចំពោះបណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
លោកស្រីបាននិយាយយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «នេះជាផ្នែកដ៏គួរឲ្យខ្លាចមួយ។ ទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍ និងការអនុវត្តច្បាប់គយអាមេរិកអាចបញ្ជូនមនុស្សចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក ទោះបីជាពួកគេមិនមានអនុស្សារណៈយោគយល់គ្នាជាមួយនឹងប្រទេសដែលត្រូវបញ្ជូនមនុស្សទៅក៏ដោយ។ គ្មានអ្វីមួយអាចរារាំងសហរដ្ឋអាមេរិកមិនឲ្យបញ្ជូនអ្នកដែលមិនមែនជាពលរដ្ឋអាមេរិកាំងចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ»៕
ប្រែសម្រួលដោយ ភី សុភាដា
