មន្រ្តីអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានជំរុញឲ្យមានការពង្រឹងតម្លាភាព និងប្រសិទ្ធភាព ស្របពេលដែលលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសប្រមូលពន្ធលើយានយន្តឯកជនជ្រកក្រោមស្លាកលេខរដ្ឋ ស្លាកលេខ ខ.ម និងន.ប ក្នុងគោលដៅពង្រឹងការគ្រប់គ្រងលើការប្រមូលពន្ធ។
វិធានការនេះត្រូវបានប្រកាសឡើង ស្របពេលមានផលប៉ះពាល់ដោយសារជំងឺកូវីដ១៩ ហើយចំណូលជាតិបានធ្លាក់ចុះផងដែរ។
លោក ប៉ិច ពិសី នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា ស្វាគមន៍វិធានការដាក់បន្ទុកពន្ធខាងលើ ដោយលើកឡើងពីការប្រមូលថវិកាបន្ថែមជូនរដ្ឋ និងការទប់ស្កាត់ការប្រើប្រាស់ស្លាកលេខស្ថាប័នរដ្ឋ ដោយខុសច្បាប់។ លោកក៏បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភជុំវិញការប្រមូលពន្ធមិនបានពេញលេញ ដោយសារបក្ខពួកនិយម។
លោកបានថ្លែងថា៖ «អ្វីដែលយើងបារម្ភជាទូទៅ មិនមានករណីដោយឡែកជាក់លាក់អីនោះទេ ដោយសារបញ្ហាខ្សែបក្ខពួកនៅស្រុកខ្មែរនៅមាន។ អញ្ចឹងនៅពេលអនុវត្ត កន្លែងហ្នឹងដែលពិបាក។ ឧទាហរណ៍មន្រ្តីអនុវត្តច្បាប់គាត់ធ្វើការរបស់គាត់ហើយ ក៏ប៉ុន្តែបុគ្គលហ្នឹងគាត់មានខ្សែ គាត់មានខ្នង។ អញ្ចឹងសួរថាតើអាចប៉ះពាល់ដល់ការអនុវត្តអត់?»។
លោក ប៉ិច ពិសី បន្ថែមថាដើម្បីលើកកម្ពស់នូវតម្លាភាព អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវអនុវត្តច្បាប់ពន្ធដារឲ្យបានស្របតាមនីតិវិធី កាត់បន្ថយភាពស្មុគស្មាញផ្នែករដ្ឋបាល និងលុបបំបាត់ការទារប្រាក់សេវាខាងក្រៅ ក៏ដូចជាគ្រប់គ្រងថវិកាប្រមូលបានឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ដោយមិនឲ្យបាត់បង់ ដោយសារអំពើពុករលួយ។
បើយោងទៅតាមលិខិតរបស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ចុះថ្ងៃទី២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្រេចបង្គាប់ឲ្យម្ចាស់យានយន្តឯកជនជ្រកក្រោមស្លាកលេខរដ្ឋ ស្លាកលេខខេមរភូមិ(ខ.ម) និងនគរបាល (ន.ប) ដែលមានចង្កូតឆ្វេង និងពុំទាន់មានចុះបញ្ជីជាទ្រព្យរបស់រដ្ឋ បំពេញកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធតាមច្បាប់ និងបទបញ្ញត្តិជាធរមាន។ លើសពីនេះ រដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញជាការហាមឃាត់លើការនាំចូល និងប្រើប្រាស់រថយន្តចង្កូតស្តាំ ដែលមិនមានការអនុញ្ញាតពិសេស។
លិខិតទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ក្រោយមានការឯកភាពពីនាយករដ្ឋមន្រ្តី ក៏បានបង្គាប់ឲ្យបង់ពន្ធចំពោះការនាំចូលរថយន្តចង្កូតស្តាំមានស្រាប់ក្នុងស្រុក និងតម្រូវឲ្យមានការកែចង្កូតពីស្តាំមកឆ្វេងឲ្យស្របតាមច្បាប់ចរាចរណ៍ ឲ្យបានមុនកាលកំណត់ត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២។ បើមិនធ្វើតាមទេ រថយន្តចង្កូតស្តាំដែលបង្រ្កាបបាន នឹងត្រូវបំបែកជាគ្រឿងបន្លាស់ ឬកម្ទេចចោល។
លោក យង់ គិមអេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍និងសន្តិភាព បានថ្លែងប្រាប់VOAថាលោកបានសង្កេតមើលវិធានការប្រមូលពន្ធនេះកាលពីកន្លងទៅ ប៉ុន្តែលោកចោទជាសំណួរទៅលើប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់នៃការវិធានការនេះ។ លោកជំរុញឲ្យមានយុទ្ធនាការបង្រ្កាបជាប្រចាំរយៈពេលវែង និងចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់តឹងរ៉ឹងលើបុគ្គលដែលគេចវេះពីការបង់ពន្ធ។
លោកថ្លែងថា៖ «បើសិនជាយើងគ្រាន់តែថាធ្វើយុទ្ធនាការម៉ាឈុលៗ ទីមួយគឺធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋគាត់អាចខាតបង់ បាទ។ ខាតបង់យ៉ាងម៉េច? មានន័យថាអ្នកខ្លះ គាត់ឃើញថាគេធ្វើអញ្ចឹងទៅបាន។ ហើយវិធានការរដ្ឋហ្នឹង ម៉ាឆាវ ម៉ាឆាវ អញ្ចឹងទៅ។ ធ្វើឲ្យគាត់លែងខ្លាចវិធានការរដ្ឋ។ ហើយគាត់យល់ថាគេចផុតមួយរយៈនេះទៅ មានអី គាត់អាចប្រើប្រាស់ធម្មតាឡើងវិញបាទ»។
មន្រ្តីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ បានស្នើឲ្យរឹតបន្តឹងការប្រយុទ្ធនឹងអំពើពុករលួយ តាមរយៈការចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់លើរាល់មន្រ្តីដែលសម្របសម្រួលមិនឲ្យមានការបង់ពន្ធចំពោះរថយន្តស្លាកលេខពីក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ ហើយប្រើប្រាស់ជាលក្ខណៈឯកជន។
លោកបន្តថា បន្ថែមពីនេះ ដើម្បីពង្រឹងតម្លាភាព រដ្ឋាភិបាលត្រូវបញ្ជាក់ពីអត្រាពន្ធនិងនិតីវិធីបង់ពន្ធឲ្យបានច្បាស់លាស់ដល់សាធារណជន បង្ហាញចំនួនយានយន្តឯកជនជ្រកក្រោមស្លាកលេខរដ្ឋ ការប្រព្រឹត្តឲ្យស្មើភាពក្នុងការយកពន្ធ និងការប្រកាសពីចំនួនពន្ធដែលប្រមូលបាន។
លិខិតចុះថ្ងៃទី២៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២១របស់លោក គង់ វិបុល ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាល និងជាអគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ ដាក់ទៅលោក ចៅ ភិរុណ អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានសម្ភារបច្ចេកទេសនៃក្រសួងការពារជាតិ ឲ្យដឹងថារថយន្តពាក់ស្លាកលេខ ខ.ម ដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីសារពើភណ្ឌរបស់រដ្ឋគ្រប់គ្រងដោយក្រសួងការពារជាតិ សរុបមានចំនួន៦៣៧៤គ្រឿង ហើយក្នុងនោះភាគច្រើនជារថយន្តប្រភេទទេសចរណ៍ ដែលមានចំនួន៥៨៣៨គ្រឿង។
លោក សន ជ័យ នាយកប្រតិបត្តិនៃសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា បានបង្ហាញមន្ទិលជុំវិញការអនុញ្ញាត ឬគោលការណ៍ចំពោះការប្រើប្រាស់រថយន្តស្លាកលេខស្ថាប័នរដ្ឋមួយចំនួន ដោយលោកលើកឡើងពីការយកទៅប្រើប្រាស់ ដើម្បីប្រយោជន៍បុគ្គលផ្ទាល់ខ្លួន។ លោកបន្ថែមថាចំណាត់ការតម្រូវឲ្យបង់ពន្ធពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលឆ្លុះបញ្ចាំងពីកាតព្វកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋ ដើម្បីជួយបំពេញចំណូលរដ្ឋ និងជាមធ្យោបាយរួមចំណែកកាត់បន្ថយការគេចវេះបង់ពន្ធ។
លោកថ្លែងថា៖ «រូបភាពមួយចំនួនដែលយើងបានឃើញ ជាពិសេសរថយន្តទំនើប ដែលមានតម្លៃចាប់ពីពីរម៉ឺនឡើងទៅរហូតដល់ជាង១០ម៉ឺនដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ គឺដូចជាមានការពាក់ព័ន្ធច្រើនជាមួយនឹងការប្រើប្រាស់ស្លាកលេខន.ប និង ខ.ម ហើយនិងរដ្ឋ។ អញ្ចឹងបើបានពួកគេបំពេញកាតព្វកិច្ចពន្ធគយ ក៏ជារឿងមួយល្អដែរ សម្រាប់ប្រយោជន៍ជាតិ»។
យ៉ាងណាក្តី លោកបន្ថែមថាដើម្បីឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព អាជ្ញាធរត្រូវចាត់វិធានការត្រួតពិនិត្យតាមទីសាធារណៈ និងការចុះបង្រ្កាបភ្លាមៗ គួបផ្សំនឹងការតាមដាន និងលុបបំបាត់សកម្មភាពលួចធ្វើស្លាកលេខស៊ីវិលក្លែងក្លាយ ក្រោយដាក់ចេញវិធានការយកពន្ធខាងលើនេះ។
VOA មិនទាន់ទទួលបានការឆ្លើយតបបញ្ជាក់បន្ថែមពីលោក មាស សុខសេនសាន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ។
គួរបញ្ជាក់ថាចំណាត់ការរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តី ធ្វើឡើងតាមលិខិតស្នើរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ដែលសុំការឯកភាពពីលោក ហ៊ុន សែន ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រមូលពន្ធលើយានយន្តឯកជនជ្រកក្រោមស្លាកលេខក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ។
លិខិតចុះថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ បានឲ្យដឹងថាយានយន្តនាំចូលជាប្រភពចំណូលសំខាន់សម្រាប់ថវិកាជាតិ។ ហើយក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ចំណូលពីក្រុមទំនិញនេះរ៉ាប់រងជាងពាក់កណ្តាល(៥៣%)នៃចំណូលសរុបដែលប្រមូលបានដោយអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជា ខណៈនៅឆ្នាំ២០២០ តួលេខនេះបានធ្លាក់ចុះមកត្រឹម៤៣% ដោយសារទីផ្សារយានយន្តរងផលប៉ះពាល់ពីវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩៕
