ក្រុមមេដឹកនាំកុម្មុយនិស្តនៃប្រទេសចិនស្វះស្វែងលើកតម្កើងមុខមាត់ខ្លួននៅក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនដែលបានអាប់ឱនដោយសារការបិទតំបន់ខ្លះក្នុងប្រទេសក្នុងវិធានការបញ្ឈប់ការរាលដាលមេរោគកូវីដ (COVID-19)។ មេរោគដែលនាំឱ្យមានជំងឺផ្លូវដង្ហើមដ៏ប្រល័យនេះត្រូវបានរកឃើញនៅកណ្តាលនៃប្រទេសចិនកាលពីខែធ្នូ ហើយនាំឱ្យមានករណីអ្នកជំងឺនេះចំនួន៨ម៉ឺន១ពាន់នាក់នៅក្នុងប្រទេសនេះ។
ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវនិយាយថា មន្ត្រីចិនសង្ឃឹមថា ការធ្វើដូច្នេះបង្ហាញឱ្យឃើញថា ចិនខ្លាំងនៅទូទាំងពិភពលោកប្រឆាំងនឹងការអាក់អន់ចិត្តដែលថាចិនបានចម្លងមេរោគកូរ៉ូណាដែលនៅពេលនេះធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា ទ្វីបអឺរ៉ុបខាងលិច ស.រ.អា.និងផ្នែកខ្លះនៃទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ អ្នកស្រាវជ្រាវខ្លះមានជំនឿថាប្រទេសចិនក៏ធ្វើសមយុទ្ធយោធាដែលពួកគេបានផ្អាកដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងវីរុសកូរ៉ូណា។
លោក Andrew Yang ជាអគ្គលេខាធិការនៃក្រុមប្រឹក្សាចិនខាងការសិក្សាគោលនយោបាយជឿនលឿនដែលជាអង្គការស្រាវជ្រាវមួយនៅក្នុងកោះតៃវ៉ាន់។ លោកបាននិយាយថា៖
«អាទិភាពសម្រាប់ប្រទេសចិនគឺការពារប្រយោជន៍ជាតិរបស់ពួកគេ ដូច្នេះការបង្កើនឬការធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាការចៀសមិនរួចទេ»។
បណ្តាញផ្សាយព័ត៌មានក្នុងប្រទេសចិនរាយការណ៍ថានៅក្នុងខែមីនាកងយន្តហោះចម្បាំងចិនបានធ្វើសមយុទ្ធប្រឆាំងនឹងនាវាមុជទឹកនៅក្នុងផ្នែកនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលមានការដណ្តើមគ្នា ជាការឆ្លើយតបនឹងការយាមល្បាតដោយនាវាចម្បាំងស.រ.អា.។
នាវាពិឃាតរបស់ស.រ.អា.មានផ្ទុកកាំជ្រួចមីស៊ីលឈ្មោះ USS McCampbell បានបើកកាត់ផ្នែកមួយនៃសមុទ្រនេះកាលពីថ្ងៃទី១០ខែមីនានៅក្នុងបេសកកម្មទីពីររបស់កងទ័ពជើងទឹកស.រ.អា.ក្នុងឆ្នាំនេះដើម្បីធ្វើឱ្យផ្លូវទឹកនេះនៅតែបើកចំហជាអន្តរជាតិជាជាងឋិតនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់ចិន។
នៅក្នុងវិធានការមួយដែលគេរំពឹងទុកតិចជាងមុន កាលពីថ្ងៃទី១៥ខែមីនា ប្រទេសចិនបានធ្វើសមយុទ្ធរួមគ្នាជាមួយប្រទេសកម្ពុជាទោះណាជាមានការប្រថុយធ្វើឱ្យប្រទេសវៀតណាមនិងប្រទេសឯទៀតៗក្នុងទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍មានការអាក់អន់ចិត្តដោយសារវត្តមានយោធារបស់ចិនក្នុងតំបន់នោះក៏ដោយ។
លោក Carl Thayer ជាសាស្ត្រាចារ្យចូលនិវត្តន៍នៅសាកលវិទ្យាល័យ New South Wales ប្រទេសអូស្រ្តាលីមានជំនាញខាងអាស៊ីអាគ្នេយ៍។លោកបាននិយាយថា កងជីវពលនៃនាវានេសាទត្រីចិនមួយក្រុមបានធ្វើសកម្មភាពនៅក្នុងដែនទឹកនៅជិតប្រជុំកោះ Spratly ដែលមានជម្លោះជាមួយប្រទេសហ្វីលីពីន។
រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងចាត់ទុក៩០%នៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងថា ជារបស់ផងខ្លួនផ្ទាល់ ទោះណាជាមានការអះអាងប្រជែងគ្នាដោយប្រទេស ប្រ៊ុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន កោះតៃវ់ាន់ និងប្រទេសវៀតណាមក៏ដោយ។ប្រទេសចិនបានចាក់ដីដើម្បីកសាងកោះតូចៗនៅក្នុងសមុទ្រនេះដែលសំបូរធនធានធម្នជាតិសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងវិស័យយោធា។កងនាវាឆ្មាំឆ្នេរសមុទ្រចិនបានបើកកាត់តំបន់ដែលប្រទេសឯទៀតៗទាមទារថាជារបស់ពួកគេ ហើយប្រទេសទាំងនេះមានកងយោធាខ្សោយជាងចិន។
លោក Thayer បានថ្លែងថាប្រទេសចិនមានពេលពីពេលនេះរហូតដល់រដូវខ្យល់ព្យុះនៅចុងឆ្នាំនេះដើម្បីចាត់វិធានការថែមទៀតនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
ក្រសួងការពារប្រទេសតៃវ៉ាន់និយាយថា នៅក្នុងការបង្ហាញកម្លាំងមួយទៀត យន្តហោះយោធាចិនបីគ្រៀងបានហោះជិតដែនអាកាសកោះតៃវ៉ាន់កាលពីខែកុម្ភៈ។ប្រទេសចិនបានទាមទារអធិបតេយ្យភាពលើកោះតៃវ៉ាន់ ដែលគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯងហើយមិនបានបោះបង់ការប្រើកម្លាំងទេ ប្រសិនបើមានការចាំបាច់ ដើម្បីសម្រេចគោលដៅខ្លួនក្នុងការបង្រួបបង្រួមប្រទេសជាតិ។
កាលពីថ្ងៃទី២៥ខែមីនាក្រោយពីមានសមយុទ្ធមានមូលដ្ឋាននៅលើនាវាផ្ទុកយន្តហោះនៅក្នុងដែនសមុទ្រនៃប្រទេសចិន គេហទំព័រព័ត៌មានGlobal Times ត្រួតត្រាដោយរដ្ឋនៃប្រទេសចិនបាននិយាយថា៖
«ការហ្វឹកហ្វឺនដើម្បីប្រុងប្រៀបធ្វើសង្គ្រាមនឹងមិនបញ្ឈប់ទេ ទោះជានៅពេលមានការរាតត្បាតជំងឺ COVID-19 ក៏ដោយ»។
អាជ្ញាធរចិនបាននិយាយថាពួកគេបានបញ្ឈប់ការរាលដាលនៃមេរោគកូរ៉ូណានៅខែមីនា។ ក៏ប៉ុន្តែមនុស្សខ្លះនៅក្រៅប្រទេស រួមបញ្ចូលទាំងប្រធានាធិបតីស.រ.អា. លោកDonald Trump ផងដែរ បានចង្អុលបង្ហាញថា ប្រទេសចិនជាប្រភពនៃវីរុសនេះដែលបណ្តាលឱ្យមានការបិទទីក្រុង នាំឱ្យមានការខាតបង់ខ្លាំងខាងសេដ្ឋកិច្ចនៅទូទាំងពិភពលោក។ ជំងឺ COVID-19 បានបណ្តាលឱ្យមនុស្សប្រមាណ១ម៉ឺន៨ពាន់៩រយនាក់ស្លាប់ ដោយមានរួមមនុស្សជាង៣ពាន់២រយ៨0នាក់បាត់បង៉ជីវិតនៅក្នុងប្រទេសចិន។
ពួកអ្នកវិភាគនិយាយថា ការណ៍ដែលកងនាវាចម្បាំងស.រ.អា.បើកកាត់សមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅឆ្នាំនេះ បានធ្វើឱ្យប្រទេសចិនក្រហល់ក្រហាយខ្លាំង។ ពួកអ្នកវិភាគនេះនិយាយបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលស.រ.អា. នៅពេលខ្លួនកំពុងឆ្លើយតបនឹងការរាលដាលមេរោគ COVID-19 នៅក្នុងខែមីនា មិនបានជួយប្រទេសអាស៊ីឯទៀតៗក្នុងការទប់ទល់នឹងប្រទេសចិនដូចដែលអាមេរិកបានធ្វើពីពេលមុនៗទេ។ ព្រឹត្តិការណ៍ប្រចាំឆ្នាំដែលជាញឹកញយនៅក្នុងនោះ ពួកមេដឹកនាំប្រទេសនានាបានពិភាក្សាគ្នាអំពីសកម្មភាពចិនក្នុងសមុទ្រនោះបានត្រូវបញ្ឈប់នៅឆ្នាំនេះ។
លោក Thayer បាននិយាយថា ចំពោះប្រទេសចិន«គឺមានសកម្មភាពតាមធម្មតាប្រសិនបើគ្មានការបង្កើនទេនោះ»។ប្រទេសចិនធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុង វ៉ាស៊ីនតោន អាម៉ាស់មុខ ហើយស.រ.អា.មិនបង្ហាញភាពជាមេដឹកនាំទេ ដែលនាំឲ្យមានភាពច្រឡោះប្រហោងឱ្យចិនធ្វើសកម្មភាព»។
លោក Oh Ei Sun ជាអ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅឯវិទ្យាស្ថានកិច្ចការអន្តរជាតិនៅក្នុងប្រទេសសិង្ហបូរី។លោកបាននិយាយថាប្រទេសចិនទំនងជានឹងបង្កើនសកម្មភាពយោធាលើសពីកម្រិតធម្មតាដោយប្រើ«លេស»ថា មានការបង្ករឿងច្រើនជាងមុនដោយស.រ.អា.។ លោកបានថ្លែងថា បើមិនដូច្នោះទេ ប្រទេសជិតខាងចិនក្នុងទ្វីបអាស៊ីនឹងខឹងសម្បារ។
លោក Oh បានយាយថា«ដរាបណាជំងឺ COVID-19 នេះនៅមានពីរបីខែតទៅទៀត ខ្ញុំមិនគិតថាពួកចិននឹងបន្តចាក់ដីបង្កើតកោះតូចៗក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងទេឬមិនបញ្ជូនកងនាវាឆ្មាំឆ្នេបបរសមុទ្រទៅកាន់តំបន់នោះទេ។ ហើយប្រទេសជាច្រើនអាចគិតថាមេរោគវីរុសនេះពិតជាមកពីប្រទេសចិនមែន៕
ប្រែសម្រួលដោយ ពិន ស៊ីសុវណ្ណ
