ភ្ជាប់​ទៅ​គេហទំព័រ​ទាក់ទង

ព័ត៌មាន​​ថ្មី

ការ​កាត់​ក្តី​​​​​លោក​​អតីត​​​ប្រធានា​ធិបតី​​លីបេរីយ៉ា​​ឆាល​​​ថេល័រ​​​​បាន​​ចប់​​ហើយ


អតីត​​​ប្រធានា​ធិបតី​​ ឆាល ​ថៃល័រ​ ​(Charles ​Taylor) ​នៃ​​ប្រទេស​លីបេរីយ៉ា​ក្នុង​​​ពេល​រង់​ចាំ​ពេល​ជំនុំជំរះ​ទោស​ដោយ​តុលាការ​ពិសេស​គាំទ្រ​ដោយ​ អ ស ប​ សំរាប់​ប្រទេស​​សេរ៉ាឡេអូន​​​​កាល​ពី​ថ្ងៃទី​៨ កុម្ភៈ​ ឆ្នាំ ​២០១១។
អតីត​​​ប្រធានា​ធិបតី​​ ឆាល ​ថៃល័រ​ ​(Charles ​Taylor) ​នៃ​​ប្រទេស​លីបេរីយ៉ា​ក្នុង​​​ពេល​រង់​ចាំ​ពេល​ជំនុំជំរះ​ទោស​ដោយ​តុលាការ​ពិសេស​គាំទ្រ​ដោយ​ អ ស ប​ សំរាប់​ប្រទេស​​សេរ៉ាឡេអូន​​​​កាល​ពី​ថ្ងៃទី​៨ កុម្ភៈ​ ឆ្នាំ ​២០១១។

ការកាត់ក្តី​អំពី​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្គ្រាម​នៃ​លោក​អតីតប្រធានាធិបតី​ឆាល ថៃល័រ​ (Charles ​Taylor) នៃ​ប្រទេស​លីបេរីយ៉ា​បាន​ចប់​ហើយ​ក្រោយ​រយៈពេល​ជាង​បី​ឆ្នាំ។

លោក​ ថៃល័រ​ឆ្លើយ​ថា​លោក​គ្មាន​ទោសពៃរ៍​អ្វី​ទេ​ចំពោះ​ការចោទប្រកាន់​១១​យ៉ាង​អំពី​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្គ្រាម​និង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​មនុស្សជាតិ​ស្តីពី​ការគាំទ្រ​របស់​លោក​ដល់​ពួក​ឧទ្ទាម​ក្នុង​ប្រទេស​សេរ៉ាឡេអូន (Sierra ​Leone) ​នៅ​ជិត​ខាងដែល​បាន​សម្លាប់​ បង្ខិតបង្ខំ​សេព​សន្ធវៈ​និង​កាត់​ដៃ​ជើង​ពួក​ជន​ស៊ីវិល​ក្នុង​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល​នៃ​ប្រទេស​នេះ។

លោកស្រី​ ប្រេនដា ហូលលីស (Brenda​ Hollis)​ អគ្គរដ្ឋអាជ្ញា​បាន​សុំ​ដល់​ពួក​ចៅក្រម​ឱ្យ​សម្រេច​ថា​លោក​ថៃល័រ​ មាន​ទោស​តាម​បទចោទ​ប្រកាន់​ទាំងអស់។

«ភស្តុតាង​ដែល​គួរ​ឱ្យ​ជឿ​ទុកចិត្ត​បាន​ក្នុង​ក្តី​នេះ​បង្ហាញ​ថា​ជនចុងចោទ​មាន​ទោស​ហួស​ពី​ការសង្ស័យ​ដោយ​សមហេតុផល​នៃ​ការចោទប្រកាន់​នីមួយៗ​និង​ការចោទ​ប្រកាន់​ទាំងអស់​ក្នុង​ដីកា​ចោទប្រកាន់​នេះ»។

លោក​ ខតតឺណេយ ហ្គ្រីវហ្វីត្ស (Courtenay​ Griffiths)​ មេធាវី​ការពារ​នាំ​មុខ​គេ​របស់​លោក​ ថៃល័រ​ និយាយ​ថា​អយ្យការ​បាន​ធ្វើការ​សនិ្នដ្ឋាន​ដោយ​គ្មាន​ភស្តុតាង។

«ជា​ការ​គួរ​ឱ្យ​ឆ្ងល់​ថា​មាន​ភស្តុតាង​ដោយ​ផ្ទាល់​តិចតួច​ណាស់​ដែល​ភ្ជាប់​ជន​ចុង​ចោទទៅនឹងឧក្រិដ្ឋ​កម្មដែលបានត្រូវ​ចោទប្រកាន់។​ ដោយ​ភាគ​ច្រើន​ ការប៉ុនប៉ង​របស់​អយ្យការ​នេះ​ក្នុង​ការភ្ជាប់​ជនចុង ចោទ​ទៅ​នឹង​ឧក្រិដ្ឋម្ម​ដែល​បាន​ត្រូវ​ចោទ​ប្រកាន់​បាន​ផ្តោត​យ៉ាងច្រើន​ទៅ​លើ​ពាក្យ​ចចាម អារ៉ាម​ ភស្តុតាង​មិន​សំខាន់​និង​ការស្មាន​ជា​ច្រើន»។

លោក​ ហ្គ្រីវហ្វីត្ស ​ថ្លែង​ថា​ពួក​រដ្ឋអាជ្ញា​បាន​«ធ្វើ​ឱ្យ​អាប់ឱន​ដល់​ឧត្តមគតិ​ដ៏​ឧដុង្គ​ឧត្តម​នៃ​ច្បាប់​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​អន្តរជាតិ​ដោយ​ធ្វើ​ឱ្យ​ករណី​នេះ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ទម្រង់​មួយ​នៃ​អាណានិគម​និយម​បែប​ថ្មី​ក្នុង​សតវត្ស​ទី​២១»។ លោកស្រី​ហូលលីស​មាន​ប្រសាសន៍​ថា​លោក​ហ្គ្រីវហ្វីត្ស​ មើល​មិន​ឃើញ​ការណ៍​ពិត​ជាក់ស្តែង​ដែល​ថា​គឺ​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​ប្រទេស​សេរ៉ា ឡេអូន​ដែល​បាន​សុំ​ឱ្យ​អ.ស.ប.​បង្កើតតុលាការពិសេស​នេះ។

«ហើយ​ក៏​មាន​ការបង្ហាញ​ភាព​សមហេតុផល​បែប​រឹងទទឹង​មួយ​ក្នុង​ការនិយាយ​បង្ហាញហេតុផលនេះ​ដែរ។​ហើយ​ការបង្ហាញ​ភាព​សមហេតុផល​នេះ​ហាក់​ដូចជា​ថា​លុះត្រាតែ​ពួក​ប្រមុខរដ្ឋ​ក្នុង​ទ្វីប​អាហ្វ្រិក​បង្កើត​តុលាការ​ឬ​អាច​បង្កើត​តុលាការ​ដើម្បី​ផ្តន្ទាទោស​ពួក​ឧក្រិដ្ឋជន​ក្នុង​ប្រទេស​របស់​ពួកគេ ​ទោះ​ណា​ជា​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​យើង​ទាំងអស់​គ្នា​ជា​សមាជិក​នៃ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​មាន​ការអាក់អន់​ចិត្ត​ក៏​ដោយ​ លុះត្រាណា​តែ​ពួកគេ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​ ទើប​មនុស្ស​ទាំងអស់​ក្នុង​ពិភពលោក​គួរ​ដកខ្លួន​ចេញទៅ។​ ពីព្រោះ​បើ​ពួកគេ​មិន​ធ្វើ​ដូច្នេះ​ទេ​ពួកជន​រងគ្រោះ​ទាំងនេះ​មិនអាច​រក​យុត្តិធម៌​បាន​ទ្បើយ។​ ពួកគេ​សក្តិសម​នឹង​ទទួល​យុត្តិធម៌​តិចតួច។​ យើង​ស្នើ​ទៅ​លោក​ថា​នេះ​មិនមែ​ន​ជា​ករណី​បែប​នេះ​ទេ»។

លោក​ហ្គ្រីវហ្វីត្ស​បាន​រិះគន់​លោកស្រី​ ហូលលីស​ ដែល​បាន​កោះ​ហៅ​អ្នកស្រី​ ណាអូមី ខែមប៊ែល​(Naomi​ Campbell) ​អ្នកបង្ហាញ​ម៉ូត​សម្លៀកបំពាក់​អង់គ្លេស​ឱ្យ​ឆ្លើយ​ជា​កសិណ​សាក្សី​ក្នុង​តុលាការ។​ គេបាន​និយាយ​ថា​អ្នកស្រី​ ខែមប៊ែល​បាន​ទទួល​ពេជ្រ​ពី​លោក​ថៃល័រ​នៅ​ក្រោយ​ការទទួលទាន​អាហារ​ពេល​យប់​មួយ​ក្នុង​ប្រទេស​អាហ្វ្រិក​ខាង​ត្បូង។​ អ្នកស្រី​ ខែមប៊ែល​បាន​ឆ្លើយ​ជា​កសិណ​សាក្សី​ថា​អ្នកស្រី​មិន​បាន​ដឹង​ទេ​ថា​នរណា​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​ឱ្យ​អ្នកស្រី​នូវ​អ្វី​ដែល​អ្នកស្រី​ហៅថា​«ដុំ​ថ្ម​កខ្វក់»បី​បួន​ដុំ​រហូត​ដល់​ពេល​ទទួល​ទាន​អាហារ​ពេលព្រឹក។​ លោក​ ហ្គ្រីវហ្វីត្ស​បាន​និយាយ​ប្រាប់​តុលាការ​ថា​លោក​មិន​ដឹង​ទេ​ថា​ហេតុដូចម្តេច​បាន​ជា​អំណោយ​ពេជ្រ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​អាហ្វ្រិក​ខាង​ត្បូង​ភ្ជាប់​លោក ​ឆាល ថៃល័រ​ទៅ​នឹង​ការទិញ​គ្រឿង​អាវុធ​ទៅ​វិញ។

«ការកោះហៅ​អ្នកស្រី​ ណាអូមី ខែមប៊ែល ​ជា​មហន្តរាយ​ទាំងស្រុង​មួយ​សម្រាប់​អយ្យការ។ ​មិត្ត​មាន​ការចេះដឹង​ច្រើន​របស់​ខ្ញុំ​ គឺ​កញ្ញា​ ហូលលីស​បាន​មើល​ជើង​គាត់​ដែល​មាន​ធ្លុះ​ចេញ​ឈាម​ហើយ​កាន់​កាំភ្លើង​មួយ​ដែល​មាន​ចេញ​ផ្សែង​ដោយ​និយាយ​ថា​«ខ្ញុំ​មិនដឹង​ថា​កាំភ្លើង​នេះ​មាន​ដាក់​គ្រាប់​ទេ»។​ ជា​ដំបូង​ទ្បើយ​ អយ្យការ​ស្វះស្វែង​សួរ​ដេញដោល​ពួកសាក្សី​របស់​ផង​ខ្លួន​ផ្ទាល់។ បន្ទាប់​មក​នៅ​ពេល​ដែល​ការណ៍​នេះ​មិន​បាន​ការ​អយ្យការ​ក៏​ខិតខំ​ព្យាយាម​បោះបង់​អ្នកស្រី។​ «អូ​ អ្នកស្រី​មិនមែន​ជា​សាក្សី​របស់​អយ្យការ​ទេ»។ តើ​នរណា​ដែល​បាន​ទទួល​ដីកា​កោះ​សាក្សី​ដើម្បី​ហៅ​អ្នកស្រី​ ខែមប៊ែល​ ឱ្យ​មក​ឆ្លើយ​ជា​កសិណសាក្សី?»

លោក ​ហ្គ្រីវហ្វីត្ស ​និយាយ​ថា​លោក​ថៃល័រ​ ជា​ជនរងគ្រោះ​នៃ«​បណ្តឹង​សាធារណៈ​មាន​ការជ្រើស​រើស» ពីព្រោះ​មេដឹកនាំ​នៃ​ប្រទេស​លីប៊ី លោក ម៉ូអាម៉ា ហ្កាដាហ្វី (Moammar​ Ghadafi)​ និង​លោក​ប្រធានាធិបតី​ប៊្លេស កុមប៉ាអរ (Blaise ​Compaore)​ នៃ​ប្រទេស​ប៊ូគីណា ហ្វាសូ ​(Burkina ​Faso)​ ក៏​មាន​ការទទួល​ខុសត្រូវ​ស្មើ​គ្នា​ដល់​ការគាំទ្រ​ពួកឧទ្ទាម​ក្នុង​ប្រទេស​សេរ៉ា ឡេអូន​ដែរ។​ លោកស្រី​ ហូលលីស​ ថ្លែង​ថា​គ្មាន​មុខនាទី​នរណា​ម្នាក់​ក្នុង​ជម្លោះ​នេះ​ប្រៀបធៀប​បាន​ជាមួយ​មុខនាទី​របស់​លោក​ថៃល័រ​ទេ។

«លោក​ថៃល័រ​ជា​មនុស្ស​សំខាន់​ណាស់​នៃ​បណ្តាញ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ក្នុង​ប្រទេស​សេរ៉ា ឡេអូន។​ តើ​លោក​ហ្កាដាហ្វី​និង​លោក​កុមប៉ាអរ​មាន​មុខនាទី​អ្វី​ខ្លះ?​អស់លោក​ពីរ​នាក់​នេះ​បាន​ជួយ​កសាង​បណ្តាញ​នោះ​តាម​រយៈ​លោក​ឆាល ថៃល័រ។​ សហគមន៍​អន្តរជាតិ​មិនបាន​ចាប់​ខ្លួន​លោក​ហ្កាដាហ្វី និង​លោក​ប្លេស កុមប៉ាអរ​ទេ។​ សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ចាប់​ខ្លួន​លោក​ឆាល ថៃល័រ​ពីព្រោះ​លោក​ជា​ជន​ដែល​ត្រួតត្រា​ក្រុម​ទាំងនេះ​ដែល​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ដ៏​រន្ធត់​បែប​នេះ»។

តុលាការ​ពិសេស​សម្រាប់​ប្រទេស​សេរ៉ា ឡេអូន​គាំទ្រ​ដោយ​អ.ស.ប.​មិន​អាច​ដាក់​កំហិត​ទោស​ប្រហារ​ជីវិត​ទេ។ ​ដូច្នេះ​ ប្រសិន​បើ​ត្រូវ​រក​ឃើញ​ថា​មាន​ទោស​ លោក​ថៃល័រ​ ប្រឈមមុខ​នឹង​ការជាប់​គុក​មួយ​ជីវិត៕

ប្រែ​សម្រួល​ដោយ​ ឈឹម​ សុមេធ

XS
SM
MD
LG