កម្ពុជាជាប្រទេសផ្គត់ផ្គង់គ្រាប់ស្វាយចន្ទីមិនទាន់កែច្នៃហើយទៅឲ្យប្រទេសវៀតណាមដែលរបាយការណ៍បង្ហាញថាប្រមាណ៦០%នៃការនាំចូលទាំងអស់ គឺមកពីកម្ពុជា។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់សារព័ត៌មានវៀតណាមដែលចេញផ្សាយកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។ អ្នកជំនាញកម្ពុជាជំរុញឲ្យបង្កើតរោងចក្រកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទីក្នុងប្រទេសឲ្យបានច្រើន ដើម្បីឲ្យកសិករអាចលក់ស្វាយចន្ទីក្នុងតម្លៃខ្ពស់ និងទីផ្សារមានលំនឹង។
កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Vietnam Plusបានចុះផ្សាយថាប្រទេសវៀតណាមនាំចូលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីមិនទាន់កែច្នៃប្រមាណ១លាន២សែនតោន ក្នុងតម្លៃ១,៩ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងរយៈពេល៤ខែដំបូងនៃឆ្នាំនេះដែលនេះជាកំណើនពី៣០០%ទៅ៣២៥%បើប្រៀបនឹងឆ្នាំមុន។
ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានខាងលើក៏បានឲ្យដឹងផងដែរថានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជាជាប្រទេសដែលផ្គត់ផ្គង់គ្រាប់ស្វាយចន្ទីឆៅធំជាងគេបង្អស់សម្រាប់វៀតណាម។
លោក ថេង សាវឿន ប្រធានសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថាតាមការសង្កេតរបស់លោក ការដាំស្វាយចន្ទីនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះបានធ្លាក់ចុះ ដោយសារប្រជាជនលែងសូវធ្វើការដាំដុះ ហើយងាកមកដាំដំណាំសក្តានុពលផ្សេងទៀតដូចជាស្វាយនិងទុរេនជាដើម។
លោកបន្ថែមថាតម្លៃទីផ្សារគ្រាប់ស្វាយចន្ទី គឺពឹងលើវៀតណាម ដែលជាប្រភពចម្បងនៃការនាំចេញពីកម្ពុជា ខណៈកម្ពុជាខ្វះរោងចក្រកែច្នៃក្នុងស្រុក។
លោកប្រាប់VOAថា៖ «អ្វីដែលយើងមើលឃើញ ប្រហែលដោយសារតែលទ្ធភាពទាំងការកែច្នៃវត្ថុធាតុដើម សម្រាប់ប្រើប្រាស់ផ្គត់ផ្គង់ក្នុងស្រុកហ្នឹងនៅមានកម្រិត ទាំងការវិនិយោគ ទាំងការគិតគូរឲ្យបានគ្រប់ចំណុច។ ហើយមួយចំណុចទៀត យើងឃើញថាអ្នកវិនិយោគទុន ឬអ្នកវិនិយោគក្នុងវិស័យកសិឧស្សាហកម្មហ្នឹង មិនសូវជាចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងទៅលើគ្រាប់ស្វាយចន្ទីហ្នឹងប៉ុន្មានទេ»។
លោក ថេង សាវឿន បន្តថាមូលហេតុនៃការមិនសូវចាប់អារម្មណ៍នេះគឺដោយសារកង្វះព័ត៌មានទៅលើទីផ្សារនាំចេញនិងការស្វះស្វែងរកដៃគូវិនិយោគពីក្រៅប្រទេស។ លោកជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាវិស័យឯកជនផ្តោតវិនិយោគបន្ថែមលើដំណាំស្វាយចន្ទី ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ទៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ក្នុងប្រទេស។
អ្នកស្រី ខៀវ សាវឿន ជាកសិករដាំដំណាំស្វាយចន្ទីក្នុងឃុំក្រយា ស្រុកសន្ទុក ខេត្តកំពង់ធំ ដែលដាំលើផ្ទៃដី១០ហិកតា ឲ្យដឹងទៀតថាដោយសារអាកាសធាតុមិនសូវអំណោយផល ដំណាំស្វាយចន្ទីផ្តល់ទិន្នផលជាមធ្យម១តោនមួយហិកតាប៉ុណ្ណោះ ហើយអាចប្រមូលផលម្តងក្នុងមួយឆ្នាំ។ អ្នកស្រីបន្តថាក្រោយពីប្រមូលផលរួច អ្នកស្រីលក់ឲ្យឈ្មួញកណ្តាល ដែលនឹងយកទៅលក់បន្តទៅប្រទេសវៀតណាម។
ក្នុងឆ្នាំនេះ អ្នកស្រីលក់គ្រាប់ស្វាយចន្ទីបានក្នុងតម្លៃ៤ពាន់រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាមប៉ុណ្ណោះ ដែលតម្លៃជាទូទៅមានរវាង ៥.៧០០រៀលទៅ៦ពាន់រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាម ដោយសារតម្រូវការទាបនិងបញ្ហាជំងឺកូវីដ១៩។
អ្នកស្រី សាវឿន ដែលដាំស្វាយចន្ទីប្រមាណ៦ឆ្នាំមកហើយ ប្រាប់VOAថាកង្វះរោងចក្រកែច្នៃក៏ជាឧបសគ្គសម្រាប់កសិករក្នុងការលក់គ្រាប់ស្វាយចន្ទីបានតម្លៃខ្ពស់ផងដែរ។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «បញ្ហាថាដោយប្រទេសយើង អត់ទាន់មានការច្នៃប្រឌិតអីអញ្ចឹង ដល់អញ្ចឹងទៅប្រជាជនយើងមិនសូវបានប្រាក់កាសអីច្រើនអញ្ចឹង ដោយសារយើងលក់បានថោក។ ប្រមូលផលហើយ យើងលក់បានថោកតាមតម្លៃគេឲ្យអញ្ចឹង។ ដល់ពេលអញ្ចឹង ប្រជាជនយើងមានការខ្វះខាត នៅតែខ្វះខាតដដែល»។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំចង់សំណូមពរឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលយើងហ្នឹងហ្អា ធ្វើម៉េច យើងបង្កើតការកែច្នៃនៅស្រុកខ្មែរយើង ដើម្បីឲ្យប្រជាជនខ្មែរយើងលក់គ្រាប់ស្វាយចន្ទីឲ្យបានថ្លៃបន្តិចទៅ ព្រោះអីយើងលក់ទៅយើង ទូទាត់ទៅ វាអត់ចំណេញទេ ថ្លៃថ្នាំ ថ្លៃពលកម្មអី»។
លោក ប៉ែន វណ្ណរិទ្ធ ប្រធានមន្ទីរកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទ ខេត្តកំពង់ធំ បានថ្លែងប្រាប់VOAនៅថ្ងៃពុធនេះថាខេត្តកំពង់ធំមិនមានរោងចក្រកែច្នៃផលិតផលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីនោះទេ ដោយគ្រាន់តែមានសិប្បកម្មខ្នាតតូចក្រោមការឧបត្ថម្ភរបស់រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីផលិតជាផលិតផលពាក់កណ្តាលសម្រេច។
លោកបន្ថែមថាសិប្បកម្មចំនួន៣កន្លែងទៀតគ្រោងនឹងបង្កើតឡើង។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ដោយសារតែយើងអត់ទាន់មានរោងចក្រកែច្នៃខ្នាតធំនៅឡើយ។ អញ្ចឹងតាមសិប្បកម្មដែលជាលក្ខណៈសហគមន៍ហ្នឹង គាត់ទើបបង្កើតមួយកន្លែងដែលមានការឧបត្ថម្ភពីខាងជប៉ុន។ ដោយយើងគ្រោងបង្កើត៤កន្លែង អញ្ចឹង៣កន្លែងទៀតហ្នឹងកើតអញ្ចឹងគាត់នឹងអាចស្រូបយកផលិតផលហ្នឹងបានមួយចំនួនពីកសិករទៀត»។
ប្រធានមន្ទីរកសិកម្មខេត្តកំពង់ធំរូបនោះបានលើកឡើងផងដែរថាវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ក៏បានដាក់បន្ទុកបន្ថែមដល់កសិករស្វាយចន្ទីសម្រាប់ការបញ្ជាទិញ ក៏ដូចជាការឆ្លៀតឱកាសកេងចំណេញពីឈ្មួញ ខណៈទីផ្សារធំរបស់ដំណាំនេះ គឺនៅប្រទេសវៀតណាម។
លោកឲ្យដឹងទៀតថាពាក់ព័ន្ធនឹងតម្លៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទីវិញ ជាទូទៅនៅពេលផលិតផលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីមានច្រើន ថ្លៃនឹងធា្លក់ចុះទៅតាមទីផ្សារ។ ប៉ុន្តែលោកថាក្នុងករណីកសិករមានលទ្ធភាពស្តុកទុកសម្រាប់លក់ពេលរដូវកាលការផ្គង់ផ្គង់មិនសូវមានខ្ពស់ នោះគ្រាប់ស្វាយចន្ទីនឹងអាចទទួលបានថ្លៃខ្ពស់ជាងនេះ។
VOAមិនទាន់អាចសុំការឆ្លើយតបពីរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្ម លោក វេង សាខុន និងមន្រ្តីនាំពាក្យក្រសួង លោក ស្រី វុឌ្ឍី បានទេនៅថ្ងៃពុធនេះ។
លោក យ៉ង សាំងកុមារ អ្នកជំនាញផ្នែកកសិកម្មម្នាក់ បានសរសេរសារបង្ហោះនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃពុធនេះថាកម្ពុជាកង្វះខាតរោងចក្រកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទីក្នុងស្រុក ខណៈគ្រាប់ស្វាយចន្ទីភាគច្រើននាំពីកម្ពុជាទៅវៀតណាម។
លោក យ៉ង សាំងកុមារ ដែលជាប្រធានគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិនៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានបន្ថែមថាវៀតណាមមិនដាំស្វាយចន្ទីដោយសារដំណាំនេះទទួលបានចំណូលទាបក្នុង១ហិកតា តែប្រទេសនោះផ្តោតលើការកែច្នៃនិងនាំចេញវិញ។ ដូចនេះមានតែពឹងការដាំដុះលើដីក្រៅប្រទេស ជាពិសេសនៅកម្ពុជា។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «នៅពេលគេគ្រប់គ្រងការកែច្នៃនិងទីផ្សារ គឺគេគ្រប់គ្រងផលិតកម្មស្វាយចន្ទីខ្មែរបានហើយ។ សម្រាប់កៅស៊ូ និងស្រូវ ក៏មិនខុសគ្នាដែរ»៕
