នៅក្នុងប្រតិបត្តិការចុះបង្រ្កាបប៉ុន្មានថ្ងៃជាប់គ្នា ក្នុងទីតាំងផ្សេងៗគ្នា អាជ្ញាធរគ្រឿងញៀនរឹបអូសបានសារធាតុញៀនជាង១តោន៨០០គីឡូក្រាម និងសារធាតុគីមីផ្សំ សរុបជាង២៧០តោន ដោយចាប់បានជនសង្ស័យជាជនជាតិចិន១១នាក់ ដែលពួកគេជាបណ្តាញនឹងគ្នា។ នេះបើតាមអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ។
ការបង្រ្កាបនេះក្នុង១២គោលដៅផ្សេងគ្នា រួមមានកន្លែងស្តុកសារធាតុគីមី កុងទឺន័រដែលផ្ទុកសារធាតុគីមី និងរោងចក្រកែច្នៃផលិតកេតាមីន។
ចាប់ពីថ្ងៃទី៤ដល់ថ្ងៃទី៩ ខែកក្កដានេះ សមត្ថកិច្ចជំនាញក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ខេត្តកណ្តាល ស្វាយរៀង ព្រៃវែង បានបង្ក្រាបគ្រឿងញៀន និងសារធាតុញៀនជាបន្តបន្ទាប់ ដែលរឹបអូសបានសារធាតុញៀនចំនួន១តោន ៨២៧គីឡូក្រាម និងសារធាតុគីមីជាង២៧៦តោន។ នេះបើយោងតាមនាយកដ្ឋានប្រឆាំងគ្រឿងញៀន និងលោក មាស វិរិទ្ធ អគ្គលេខាធិការនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន។
សារនៅបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុករបស់នាយកដ្ឋានប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ដែលផ្សព្វផ្សាយនៅថ្ងៃពុធនេះ ឱ្យដឹងថាទីតាំងបង្ក្រាបទាំងនោះ មានចំនួន១២គោលដៅ ដែលមាននៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ចំនួន៧គោលដៅ ខេត្តស្វាយរៀង មាន២គោលដៅ ខេត្តព្រៃវែង មាន១គោលដៅ និងខេត្តកណ្តាល មាន២គោលដៅ។
នាយកដ្ឋានប្រឆាំងគ្រឿងញៀនបន្ថែមថាទីតាំងបង្ក្រាបបាន រួមមានទីតាំងកែច្នៃផលិត ដែលជារោងចក្រកែច្នៃផលិតកេតាមីន ចំនួន១ទីតាំង ស្ថិតនៅសង្កាត់ស្វាយរៀង ក្រុងស្វាយរៀង និងឃ្លាំងស្តុកសារធាតុគីមីចំនួន៦ទីតាំង ដែលស្ថិតនៅខណ្ឌកំបូល រាជធានីភ្នំពេញ ស្រុកអង្គស្នួល ខេត្តកណ្តាល សង្កាត់ចេក ក្រុងស្វាយរៀង ឃុំអ្នកលឿង ស្រុកពាមរក៍ ខេត្តព្រៃវែង សង្កាត់ចេក ក្រុងស្វាយរៀង ខេត្តស្វាយរៀង ដែលជាឃ្លាំងស្តុកសារធាតុញៀនកេតាមីន និងនៅឃុំបន្ទាយដែក ស្រុកកៀនស្វាយ ខេត្តកណ្តាល ជាកុងទឺន័រផ្ទុកសារធាតុគីមី។
ចំណែកជនជាតិចិនទាំង១១នាក់ និងវត្ថុតាងដែលរឹបអូសបាន ត្រូវបានអាជ្ញាធរកសាងសំណុំរឿងបញ្ជូនទៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញតាមនីតិវិធី។ នេះបើតាមលោក មាស វិរិទ្ធ អគ្គលេខាធិការនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន។
លោក មាស វិរិទ្ធ ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃពុធថាក្រុមជួញដូរគ្រឿងញៀននេះ គឺជាបណ្តាញរកស៊ីនឹងគ្នា ដោយពួកគេនាំចូលសារធាតុផ្សំសម្រាប់ផលិតគ្រឿងញៀនផ្សេងៗពីគ្នា រួចយកមកចែកចាយគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយមានការវេចខ្ចប់បិទបាំងសមត្ថកិច្ច ដែលធ្វើឱ្យការងារបង្ក្រាបគ្រឿងញៀននេះមានភាពស្មុគស្មាញ។
លោកថ្លែងថា៖ «បាទ មានការទាក់ទងគ្នា ដោយសារអីក្រុមមួយ មនុស្សមួយយកសារធាតុមួយ មនុស្សមួយយកសារធាតុមួយ យកមកផ្គុំគ្នា...បានមានអ្នកចេះផលិត បានផលិតបានជាគ្រឿងញៀន»។
លោកបន្ថែមថាក្រុមឧក្រិដ្ឋជនគ្រឿងញៀន តែងតែពិនិត្យមើលឱកាសនាំចូលសារធាតុផ្សំទាំងស្របច្បាប់សម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងអាជីវកម្មរបស់ពួកគេ ហើយពេលខ្លះសល់សារធាតុផ្សំមួយចំនួន ពួកគេបានបង្វែរទៅជាការផលិតគ្រឿងញៀន ដោយខុសច្បាប់ និងខ្លះទៀតប្រើប្រាស់វិធីនាំចូលសារធាតុផ្សំដោយខុសច្បាប់ ជាពិសេសក្នុងពេលមានការរីករាលដាលនេះជំងឺកូវីដ១៩។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ប៉ុន្តែនេះគេថាចរាចរណ៍ជួញដូរសារធាតុគីមីផ្សំ អ៊ីចឹងគេអាចលាក់ផង គេយកតាមវិស័យស្របច្បាប់ផង យកមកដោយខុសច្បាប់ផង ឬក៏បង្វែរពីជំនួញស្របច្បាប់ យកទៅផលិតគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ហ្នឹង»។
វីអូអេបានទាក់ទងស្ថានទូតចិនប្រចាំទីក្រុងភ្នំពេញតាមសារអ៊ីមែល ដើម្បីស្នើសុំអត្ថាធិប្បាយតែគ្មានការឆ្លើយតបទេ។
កាលពីចុងខែមករា ឆ្នាំ២០២២នេះ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ បានទម្លាយថាមានការនាំចូលសារធាតុដែលអាចផ្សំជាគ្រឿងញៀនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយលោកបានស្តីបន្ទោសថារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងពាក់ព័ន្ធដែលលោកមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានអនុញ្ញាតឲ្យនាំចូលសារធាតុទាំងនោះដោយស្របច្បាប់។
លោក នី សុខា ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក កត់សម្គាល់ថាបញ្ហាគ្រឿងញៀនបានកំពុងតែញាំញី និងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់យុវជន ដែលជាក្តីព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ចំពោះអនាគតយុវជន និងសង្គមជាតិ។ លោកសាទរចំពោះការបង្ក្រាបរបស់អាជ្ញាធរ ប៉ុន្តែលោកក៏ទាមទារឱ្យមានការស្វែងរកជនពាក់ព័ន្ធ និងវែកមុខជននៅពីក្រោយនៃបញ្ហាគ្រឿងញៀននេះមកផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់។ លោកបន្ថែមថាបញ្ហាគ្រឿងញៀននេះ មិនមែនអ្នកតូចតាច ឬអ្នកដែលមិនមានឥទ្ធិពលអ្វីសោះ អាចធ្វើកើតឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងឃើញថាមិនទាន់មានការបង្ក្រាបមានការម៉ឺងម៉ាត់ មែនទែននោះទេ...។ អ៊ីចឹងហើយបានខ្ញុំមានតែសំណូមពរថាសមត្ថកិច្ចត្រូវតែពង្រឹងការអនុវត្តហ្នឹងឱ្យមែនទែន ហើយចៀសវាងកុំឱ្យមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធរបស់សមត្ថកិច្ចមួយចំនួននៅក្នុងបញ្ហាហ្នឹងផងដែរ។ ប្រសិនបើយើងរកឃើញអំពីមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធទៅលើសមត្ថកិច្ចណា គឺត្រូវតែមានការទទួលខុសត្រូវ»។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ ក៏កត់សម្កាល់ដូចគ្នានឹងលោក នី សុខា ផងដែរអំពីការព្រួយបារម្ភ និងទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹងទៅលើអ្នកពាក់ព័ន្ធបញ្ហាគ្រឿងញៀននេះ ដោយមិនគិតថាបុគ្គលនោះជាអ្នកណានោះទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធគួរតែពង្រឹងនូវយន្តការដើម្បីធ្វើការទប់ស្កាត់បន្ថែមទៀត ទាក់ទងលំហូរចូលនៃវត្ថុធាតុដើម ឬលំហូរចូលនៃគ្រឿងញៀនតាមរយៈព្រំដែន។ ហើយត្រូវចាត់វិធានការឱ្យតឹងរ៉ឹង អ្នកដែលពាក់ព័ន្ធ ទោះបីជាសមត្ថកិច្ចឬអ្នកណាក៏ដោយ ក៏ត្រូវចាត់វិធានការឱ្យបានតឹងរ៉ឹងតាមផ្លូវច្បាប់»។
គួរបញ្ជាក់ថាកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនាឆ្នាំ២០២២ មន្ត្រីជំនាញនៃមន្ទីរប្រឆាំងគ្រឿងញៀនបានបង្ក្រាបករណីប៉ុនប៉ងផលិតកែច្នៃគ្រឿងញៀនក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ដោយចាប់ខ្លួនជនជាតិចិនតៃវ៉ាន់៧នាក់ ដោយរឹបអូសសារធាតុគីមីផ្សំជាង១៤តោន។ នេះបើយោងតាមនាយកដ្ឋានប្រឆាំងគ្រឿងញៀន៕