ច្បាប់ស្តីពីវិធានការប្រឆាំងជំងឺកូវីដ១៩ ត្រូវបានប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់នៅល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះក្រោយពីព្រឹទ្ធសភាបានអនុម័ត ដោយឥតកែប្រែកាលពីព្រឹកមិញ។
ព្រះមហាក្សត្រដែលកំពុងគង់នៅប្រទេសចិន បានព្រះរាជអនុញ្ញាតឲ្យលោក សាយ ឈុំ ប្រមុខរដ្ឋស្តីទី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាចុះហត្ថលេខាលើព្រះរាជក្រមប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ច្បាប់នេះ។
ប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ច្បាប់ស្តីពីវិធានការប្រឆាំងជំងឺកូវីដ១៩ ភ្លាមៗក្នុងថ្ងៃតែមួយនេះកើតឡើង ខណៈកម្ពុជាកំពុងប្រឈមការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ នៅក្នុងសហគមន៍ធ្ងន់ធ្ងរនិងមានអ្នកជំងឺកូវីដ១៩ ម្នាក់ បានស្លាប់ ដែលជាករណីស្លាប់ដំបូងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
នៅថ្ងៃដដែលនេះ អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បានប្រកាសឲ្យចាត់វិធានការទាំងអស់គ្នាពេលនេះ ដើម្បីបញ្ចៀសផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីវិធានការទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ និងជំងឺឆ្លងកាចសាហាវ និងប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរផ្សេងទៀត ត្រូវបានព្រឹទ្ធសភាអនុម័តដោយឥតកែប្រែ ដោយការពារច្បាប់នេះថា ទោសទណ្ឌដាក់តែលើ «ជនខិលខូច» តែប៉ុណ្ណោះ។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ដែលករណីខ្លះកំណត់ការដាក់ទោសទណ្ឌជាប់ពន្ធនាគារ ចាប់ពី ១០ឆ្នាំទៅ ២០ឆ្នាំ ត្រូវបានរដ្ឋសភាដែលគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអនុម័ត កាលពីសប្តាហ៍មុន តាមការប្រញាប់ចង់បានរបស់រដ្ឋាភិបាល ខណៈកម្ពុជាកំពុងប្រឈមការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ នៅក្នុងសហគមន៍។
នេះជាច្បាប់ទី ២ ហើយដែលបានតាក់តែង ដោយសារតែការផ្ទុះឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិក្នុងគ្រាមានអាសន្ន កាលពីដើមឆ្នាំ ២០២០ ដែលមានគោលបំណងប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ១៩ ដែរ។
ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយនៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ លោក ម៉ម ប៊ុននាង សមាជិកព្រឹទ្ធសភានិងជាអ្នកនាំពាក្យរបស់ព្រឹទ្ធសភា បានថ្លែងថា អង្គប្រជុំបាន «យល់ព្រមដោយឥតកែប្រែ» និង «ចាត់ទុកជាការប្រញាប់» លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ក្នុងសំឡេងចំនួន ៣៩ នៃចំនួនសមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំងមូល ដែលបានចូលរួមប្រជុំ។ លោកបានការពារថា ច្បាប់នេះមាន «ភាពចាំបាច់ណាស់» សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ប៉ុន្តែការផ្ទុះសហគមន៍៣លើកមកនេះ គឺចុងក្រោយមកនេះធ្ងន់ធ្ងរជាងគេ។ យើងក៏មើលឃើញហើយការបំពានទៅលើវិធានសុខាភិបាល ក៏ដូចជាការបំពានទៅលើរដ្ឋបាលសាធារណៈផងដែរនោះ ទើបបានយើងចាំបាច់ណាស់ យើងត្រូវតែបង្កើតច្បាប់មួយនេះថែមទៀត»។
លោកបន្ថែមថា វាមានការលំបាកក្នុងការដាក់ប្រទេសក្នុងភាពអាសន្នតាមច្បាប់ ដែលបង្កើតឡើងកាលពីឆ្នាំមុន។ លោកថា ច្បាប់នេះការពារអាយុជីវិតរបស់ពលរដ្ឋ ហើយទោសទណ្ឌដាក់ចំពោះតែបុគ្គលខិលខូចតែប៉ុណ្ណោះ។ នេះជាការឆ្លើយតបនឹងការរិះគន់ថាដាក់ទោសទណ្ឌធ្ងន់ធ្ងរ។
លោកបន្ថែមថា៖ «គេបង្កើតច្បាប់ ដើម្បីទប់ទល់ជាមួយជនខិលខូច គឺចោទប្រកាន់[គេ]។ ហើយច្បាប់របៀបនេះ ក៏មានហើយចំពោះច្បាប់អេដស៍ ច្បាប់ការពារអ្នកកើតអេដស៍។ ចេះតែយកខ្លួន កើតហើយ ទៅចម្លងគេ ទៅសម្លាប់គេ»។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ដែលមាន ៦ ជំពូក និង ១៨ មាត្រា ចែងពីការដាក់ទណ្ឌកម្មរដ្ឋបាលនិងព្រហ្មទណ្ឌលើ «បុគ្គលដែលមិនអនុវត្តតាមវិធានការសុខាភិបាលវិធានការរដ្ឋបាល ឬវិធានការផ្សេងទៀតដែលដាក់ចេញតាមច្បាប់នេះ»។
មាត្រាបន្តបន្ទាប់បានចែងពីការដាក់ទោសទណ្ឌរហូតជាប់ពន្ធនាគារ សម្រាប់អ្នកបំពានវិធានការរដ្ឋបាលវិធានការចត្តាឡីស័ក និងវិធានការឃុំគ្រងសម្រាកព្យាបាល។ តួយ៉ាង អ្នកបំពានគេចវេះពីការធ្វើចត្តាឡីស័កអាចប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគារដល់ទៅដល់ ៣ឆ្នាំ បើសិនជាបានចម្លងវីរុសដល់អ្នកដទៃអំឡុងការបំពាន។
មាត្រា ៨ ចែងអំពីការដាក់ពន្ធនាគារដល់ទៅ ៥ ឆ្នាំ សម្រាប់បុគ្គលដែលមានជំងឺ ហើយរត់គេចពីមន្ទីរសម្រាកព្យាបាល និងអាចជាប់ពន្ធនាគារដល់ទៅ ១០ ឆ្នាំ បើសិនជាចម្លងមេរោគដល់អ្នកដទៃអំឡុងពេលរត់គេច។
ហើយសម្រាប់ជនដែលមាន «ចេតនា» ចម្លងជំងឺកូវីដដល់អ្នកដទៃ «តាមគ្រប់មធ្យោបាយ» អាចជាប់ពន្ធនាគារកម្រិតអតិបរមា ១០ ឆ្នាំ ឬរហូតដល់ ២០ ឆ្នាំ បើសិនជាការចម្លងដោយចេតនានោះ «មានការរៀបចំជាក្រុម ឬអង្គការចាត់តាំង»។
ច្បាប់នេះក៏អនុញ្ញាតឲ្យអាជ្ញាធររឹតត្បិតនិងហាមឃាត់ការធ្វើដំណើរ ការជួបជុំ ការប្រកបរបរ ធ្វើពាណិជ្ជកម្ម បើសិនជា «ចាំបាច់និងមានប្រយោជន៍» ក្នុងការទប់ទល់ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩។
ការមិនគោរព ឬរារាំងការអនុវត្តវិធានការរដ្ឋបាលខាងលើអាចនាំឲ្យបុគ្គលល្មើសជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់កំណត់ ៥ ឆ្នាំ និងការពិន័យជាប្រាក់រហូត ២០ លានរៀល។
ក្រុមការពារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ Human Rights Watch បានបរិហារសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ខាងលើថាមានចរិត «រំលោភបំពាន» និង «បញ្ញត្តិទោសធ្ងន់ធ្ងរហួសហេតុ» ហើយទទូចឲ្យទម្លាក់ចោលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះជាបន្ទាន់។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលនិងការពារសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ មានប្រសាសន៍ថា លោកព្រួយបារម្ភអំពីការដាក់ទោសទណ្ឌពន្ធនាគារធ្ងន់ធ្ងរ ដែលមានករណីខ្លះពី ១០ ឆ្នាំទៅ ២០ ឆ្នាំ។ លោកក៏ជំរុញឲ្យមានការផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានទូលំទូលាយ ដោយសារច្បាប់នេះត្រូវប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ជាប្រញាប់។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «អញ្ចឹងបានន័យថាធ្វើយ៉ាងណា គឺឲ្យមានការផ្សព្វផ្សាយឲ្យពលរដ្ឋលោកបានដឹង ដើម្បីធ្វើការចូលរួមនៅក្នុងការទប់ស្កាត់ និងបង្ការការរីករាលដាលនៃកូវីដ១៩ ហ្នឹង»។
លោកក៏អំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមការទប់ស្កាត់កូវីដ១៩ តាមវិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាលនិងអង្គការសុខភាពពិភពលោក។
មាត្រា ១២ នៃច្បាប់នេះ ទាក់ទងនឹងការទទួលខុសត្រូវរបស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ចែងថាមន្រ្តីមានសមត្ថកិច្ចដែលប្រើប្រាស់សិទ្ធិអំណាចតាមទំនើងចិត្ត ដោយរំលោភបំពានខុសពីគោលបំណងនៃច្បាប់នេះ បណ្តាលឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាព បូរណភាពរូបរាងកាយ ឬធ្វើឲ្យខូចខាតដល់ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់បុគ្គលដទៃ ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើដែលខ្លួនបានប្រព្រឹត្តស្របតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា។
លោក អំ សំអាត នៃអង្គការលីកាដូជំរុញឲ្យចែងច្បាស់លាស់លើចំណុចនេះ ដើម្បីទាមទារអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចអនុវត្តឲ្យបានត្រឹមត្រូវ៕
