អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិបានបន្តចាត់ទុកប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសពុករលួយខ្លាំងបំផុតក្នុងលោកដដែលដោយសារតែការធ្លាក់ចុះខ្សោយនៃដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ និងការប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយទ្រង់ទ្រាយធំ ក្នុងពេលប្រទេសកម្ពុជាបានបាត់បង់សំឡេងជំទាស់ដ៏សំខាន់ក្នុងរដ្ឋសភា។
របាយការណ៍ស្តីពីសន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយឆ្នាំ២០១៨ របស់អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ ដែលចេញផ្សាយជាសាធារណៈនៅថ្ងៃអង្គារនេះ បង្ហាញថា ប្រទេសកម្ពុជាទទួលបាន២០ពិន្ទុ លើពិន្ទុអតិបរមា១០០ ដែលធ្លាក់ចុះចំនួន១ពិន្ទុ ធៀបនឹងឆ្នាំមុន។ ផ្អែកតាមមាត្រដ្ឋានពិន្ទុពី០-១០០ គឺ០មានន័យថាពុករលួយខ្លាំងហើយ១០០គឺស្អាតស្អំខ្លាំង។
ការណ៍នេះបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជាបានបន្តស្ថិតនៅស្ទើរតែបាតតារាងរបស់សន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយ ដោយអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ Transparency International បានចាត់ថ្នាក់ប្រទេសកម្ពុជាលេខ១៦១ ក្នុងចំណោម១៨០ប្រទេសក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដែលដូចគ្នានឹងចំណាត់ថ្នាក់កាលពីឆ្នាំ២០១៧។
លោក ព្រាប កុល នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា ប្រាប់សន្និសីទសារព័ត៌មានមួយ ក្រោយការប្រកាសលទ្ធផលនេះថា ការធ្លាក់ចុះនៃប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា គឺជាដើមចមដែលបានជំរុញឲ្យអំពើពុករលួយរីកសាយភាយនៅកម្ពុជា។
«អំពើពុករលួយកាន់តែរីកលូតលាស់ កាលណាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃប្រជាធិបតេយ្យ និងប្រព័ន្ធសុច្ចរិតភាពមានភាពទន់ខ្សោយ»។
ប្រទេសកម្ពុជានៅតែជាប្រទេសទទួលបានពិន្ទុទាបបំផុតទី៣ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក និងទទួលបានពិន្ទុទាបជាងគេនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន។
ប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ានទទួលបានលទ្ធផលពិន្ទុផ្សេងៗគ្នា។ ប្រទេសសិង្ហបុរីបន្តឈរលើចំណាត់ថ្នាក់ប្រសើរជាងប្រទេសដទៃ បន្ទាប់ពីទទួលបាន ១ពិន្ទុបន្ថែម និងប្តូរពីលេខរៀងទី៦ មកនៅលេខរៀងទី៣ នៃប្រទេសស្អាតស្អំជាងគេនៅលើពិភពលោក។
ប្រទេសហ្វ៊ីលីពីន គឺជាប្រទេសតែមួយគត់នៅក្នុងតំបន់ដែលទទួលបាន២ពិន្ទុបន្ថែម បើធៀបនឹងឆ្នាំមុន។ ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ក៏ទទួលបាន១ពិន្ទុបន្ថែមផងដែរ។ ដោយឡែក ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងប្រទេសឡាវនៅរក្សាពិន្ទុដដែល ខណៈប្រទេសថៃ និងមីយ៉ាន់ម៉ា ធ្លាក់ចុះ១ពិន្ទុ។ ប្រទេសវៀតណាមជាប្រទេសតែមួយគត់នៅក្នុងតំបន់ធ្លាក់ចុះ២ពិន្ទុ។
កញ្ញា វង្ស សុជាតា ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក៏ត្រូវបានគេកត់សម្គាល់ថា បរិយាកាសនយោបាយមិនអំណោយផល ដែលប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ សង្គមស៊ីវិល និងស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួនអាចបំពេញតួនាទីបានតិចតួចបំផុត ក្នុងការត្រួតពិនិត្យ និងធានាតុល្យភាពអំណាចដើម្បីប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ខណៈដែលយន្តការធានាគណនេយ្យភាពផ្នែកនយោបាយ ត្រូវបានធ្វើឲ្យចុះទន់ខ្សោយក្រោយការរំលាយគណបក្សប្រឆាំង។
កញ្ញាថ្លែងបន្តថា ការចូលរួមរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ និងវត្តមានយន្តការត្រួតពិនិត្យតុល្យភាពអំណាច គឺជាសេចក្តីត្រូវការចំាបាច់ដើម្បីធ្វើឲ្យចុះខ្សោយនូវសកម្មភាពពុករលួយក្នុងស្ថាប័នសាធារណៈនៅប្រទេសកម្ពុជា។
«ការគាំទ្រអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យក៏មានសារៈសំខាន់ដូចគ្នាផងដែរ។ សំខាន់ជាងនេះទៅទៀត ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវការជាបន្ទាន់ នូវយន្តការគណនេយ្យភាព ដ៏គួរឲ្យទុកចិត្ត ក៏ដូចជាការបង្កើតប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យ និងតុល្យភាព [checks and balances] ទាំងថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ»។
យ៉ាងណាក្តី អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលខ្មែរលោក ផៃ ស៊ីផាន បានប្រាប់ VOA ថាការរកឃើញរបស់អង្គការតម្លៃភាពអន្តរជាតិនេះ មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការខិតខំកែទម្រង់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការទាញរកប្រាក់ចំណូល និងបង្កើតបរិយាកាសវិនិយោគល្អប្រសើរនោះទេ ហើយថា ការរកឃើញនេះ មិនអាចយកជាការបានឡើយ។
«យើងមើលកំណើនរបស់ប្រាក់ចូលរដ្ឋបានសេចក្តីថាហ្នឹង១ ពីប្រសិទ្ធិភាពការងាររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលតាមរយៈកំណែទម្រង់របស់ផងខ្លួនដែលមានទិសដៅ គណនេយ្យភាព ហើយនិងតម្លាភាពនេះឯង។ ហើយចំណែកទីពីរ គឺមើលចំនួនកើន ដែលបង្ហាញពីការទុកចិត្តនូវបរិយាកាស បណ្តាក់ទុននៅកម្ពុជា បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់អំពីកំណើនពីមួយឆ្នាំ ទៅមួយឆ្នាំ។ ដូច្នេះ អ្នកដែលធ្វើ អ្នកដែលរបាយការណ៍ប្រហែលជានៅអង្គុយ នៅក្នុងការិយាល័យ ហើយពិនិត្យមើលតែតួលេខតាមនិន្នាការនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ»។
កញ្ញា វង្ស សុជាតា បានថ្លែងបន្ថែមថា កម្ពុជា បានបោះជំហានជាវិជ្ជមាន មួយចំនួនក្នុងការលុបបំបាត់អំពើពុករលួយតាមវិស័យនានា ដែលបាននាំមកនូវលទ្ធផលគួរឲ្យលើកចិត្តខ្លះ ដូចជា ការកាត់បន្ថយអំពើពុករលួយទ្រង់ទ្រាយតូច និងការបង្កើនចំណូលថវិកា តាមរយៈការប្រមូលសារពើពន្ធ និងសេវាកម្មគយ ជាដើម។
ក៏ប៉ុន្តែ កញ្ញាបន្ថែមថា៖
«ប្រសិនបើអំពើពុករលួយទ្រង់ទ្រាយធំ និងអំពើពុករលួយផ្នែកនយោបាយមិនត្រូវបានដោះស្រាយត្រឹមត្រូវនោះទេ អំពើពុករលួយនឹងបន្ត បង្កើនភាពអយុត្តិធម៌សង្គម និងបង្កជាហានិភ័យដល់ការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជា»។
លទ្ធផលនៃសន្ទស្សន៍សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៨នេះ ក៏បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យជាច្រើនបានស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់កំពូលនៃការបោសសម្អាតអំពើពុករលួយ ក្នុងនោះមានប្រទេស Denmark New Zealand Finland និងCanadaជាដើម ដោយទទួលបានពិន្ទុ៨៨ ៨៧ ៨៥ និង៨១បន្តបន្ទាប់គ្នា។
ក្រៅតែពីទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់មិនល្អក្នុងបញ្ហានៃការប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយនេះ កម្ពុជាក៏ទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់ទាបផងដែរ ទាក់ទិននឹងសេរីភាពសេដ្ឋកិច្ច នីតិរដ្ឋ និងភាពងាយស្រួលនៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម។
ប្រទេសកម្ពុជាក៏នៅតែបន្តស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទាបក្នុងសន្ទស្សន៍សន្តិភាពពិភពលោក ក្នុងខណៈពេលដែលសេរីភាពនៃការប្រមូលផ្តុំនិងសិទ្ធិនយោបាយនៅតែត្រូវបានរារាំង៕
