វ៉ាស៊ីនតោន៖ ប្រទេសថៃព្រមានថានឹងបញ្ជូនពលករខុសច្បាប់មកពីប្រទេសផ្សេងៗជាង១លាន៥សែននាក់ចេញពីប្រទេសខ្លួន ដែលក្នុងនោះមានពលករខ្មែរជាង១៦ម៉ឺននាក់។ ក៏ប៉ុន្តែក្រុមមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលបានទទូចថាពលករទាំងនោះសមនឹងទទួលបានការជួយជ្រោមជ្រែងពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងការសម្របសម្រួលពីរដ្ឋាភិបាលថៃក្នុងការរកដំណោះស្រាយឲ្យពួកគេមានសិទ្ធិធ្វើកិច្ចការបន្ត។
ក្រុមសង្គមស៊ីវិលចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើលិខិតឆ្លងដែនដោយឥតគិតថ្លៃ អន្តរាគមន៍ដល់ប្រទេសថៃឲ្យអនុញ្ញាតិឲ្យពួកគេបន្តកិច្ចការ ការបំពេញបែបបទក្នុងពេលស្នាក់នៅធ្វើការក្នុងប្រទេសថៃត្រូវតែគ្មានអំពើពុករលួយ និងទារកម្រៃផ្សេងៗ ជួយអន្តរាគមន៍ដល់ថៅកែឬនិយោជកឲ្យផ្តល់សេរីភាពដល់កម្មករ និងពលករខ្មែរ ហើយនិងគ្មានការជិះជាន់ជាដើម។
លោក មាស សាណែត មន្ត្រីកម្មវិធីនៃអង្គការខារ៉ាមដែលធ្វើកិច្ចការទាក់ទងនឹងកម្មករពលករចំណាកស្រុកបានអះអាងថា ការបញ្ជូនពលករខ្មែរ១៦ម៉ឺននាក់មកកម្ពុជាវិញ វានឹងធ្វើឲ្យខ្វះកម្លាំងពលកម្ម ប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចថៃនិង និងប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរបស់កម្មករនិងពលករកម្ពុជាផងដែរ។
«អញ្ចឹងយើងគិតថានឹងមាននីតិវិធីថ្មីធ្វើម៉េចឲ្យពួកគាត់អាចពន្យាឬក៏ធ្វើនីតិវិធី យ៉ាងណាដើម្បីឲ្យគាត់អាចបន្តការងារនៅប្រទេសទទួលហ្នឹងបាន»។
លោកថ្លែងថាថៅកែឬនិយោជកមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការចុះបញ្ជីរឬការធ្វើឯកសារស្របច្បាប់ផ្សេងៗបើពុំដូច្នោះទេនឹងមិនអាចកើតបានទេ។
«ជាទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួនខ្ញុំគិតថា រាល់នីតិវិធីទាំងអស់ បានន័យថារាល់ពលករ ទាំងអស់ មុននឹងចេញទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសហ្នឹងគឺខ្ញុំគិតថាគាត់គួរទៅ តាមរយៈក្រុមហ៊ុនដែលស្របច្បាប់ មានការទទួលស្គាល់ដោយរាជរដ្ឋាភិបាល។ អញ្ចឹងនៅពេលដែលគាត់ទៅដល់ប្រទេសទទួលហ្នឹង គាត់មានសិទ្ធ បានន័យ ថាសិទ្ធិរបស់គាត់ហ្នឹងត្រូវបានការពារ និងគោរពដោយប្រទេសទទួល បានន័យ ថាបើសិនជាគាត់ទៅតាមក្រុមហ៊ុនស្របច្បាប់ គាត់អាចមានសិទ្ធិទៅរកសេវា សុខភាពពេលគាត់ឈឺ»។
លោក មឿន តុលា ប្រធានកម្មវិធីសិទិ្ធការងារនៃមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ចង់ឃើញអាជ្ញាធរកម្ពុជាធ្វើលិខិតស្នាម លិខិតឆ្លងដែនឬឯកសារ ដែលពលករខ្មែរមិនគួរត្រូវបង់លុយ តែគួរត្រូវធ្វើដោយតម្លាភាពដើម្បីឲ្យពួកគាត់ អាចនៅធ្វើការក្នុងប្រទេសថៃបាន ដោយគ្មានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីអាជ្ញាធរថៃ ហើយនឹងគេចផុតពីការបញ្ជូនចេញពីទឹកដីថៃ។
«ព្រោះកម្មករគាត់ធ្វើការហ្នឹងគឺមិនប្រាកដថាមានប្រាក់សន្សំបាន អត់មានសន្សំ បានប៉ុន្នានទេព្រោះគាត់ប្រឹងធ្វើការបានបន្តិចបន្តួចហ្នឹងគាត់បញ្ជូនលុយកាក់ មកផ្ទះ មកភូមិ មកស្រុកអស់ហើយ»។
លោក តុលាបានទទួលស្គាល់ថា ដំណើរការចុះបញ្ជីកន្លងមកមានភាពស្មុគស្មាញសម្រាប់កម្មករដោយសារតែឯកសារនានារបស់កម្មករត្រូវថៅកែយកទៅរក្សាទុកដើម្បីជាការគំរាម និងបង្ខំឲ្យកម្មករធ្វើការងារ។ ហើយគួបផ្សំដែលពួកកម្មករមិនចេះអក្សរ មិនចេះសរសេរឈ្មោះខ្លួនឯងផង នោះងាយរងនូវការធ្វើ ទុក្ខបុកម្នេញពីអាជ្ញាធរពីថៅកែជាដើម។»
ពលករខ្មែរប្រមាណ២៥ម៉ឺននាក់ដែលកំពុងធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសថៃ ប៉ុន្តែមានចំនួនជាង១៦ម៉ឺននាក់មិនមានឯកសារត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ទេ។ ប្រទេសថៃកាលពីឆ្នាំមុនបានទាមទារឲ្យកម្ពុជាធ្វើលិខិតឆ្លងដែនដល់ពលករខ្មែរ ដោយថៃបញ្ជាក់ថានឹងឈប់ផ្តល់លិខិតសំគាល់ខ្លួនហៅកាត់ថា CI ដូចមុនទៀតហើយ ដែលមន្ត្រី កម្ពុជាស្នើថាគួរត្រូវធ្វើលិខិតឆ្លងដែនជូនកម្មករនិងពលករ។ នេះបើតាមលិខិត ឆ្លើយឆ្លងការទូតរវាងកម្ពុជាថៃ ហើយនិងលិខិតឆ្លើងឆ្លងរវាងមន្ត្រីកម្ពុជានៃក្រសួងការបរទេសនិងក្រសួងមហាផ្ទៃកាលពីខែសីហាឆ្នាំទៅ។
នៅក្នុងកិច្ចសន្ទានារវាងលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន និង លោកឧបនាយក រដ្ឋមន្ត្រីស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃជាសាធារណៈលើវេទិកា ពេលលោកកំពុងថ្លែងការណ៍កាលពីសប្តាហ៍មុនលោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ស្រដៀងគ្នា ថាប្រទេសថៃចង់ឲ្យប័ណ្ណឆ្លងដែន ឬ Border Pass ប្តូរទៅលិខិតសម្គាល់ខ្លួន ស៊ីអាយ ហើយអ្នកដែលកាន់លិខិតស៊ីអាយ ត្រូវប្តូរទៅ លិខិតឆ្លងដែនវិញ។
«នែ! អាហ្នឹងកាន់តែមានការងារធ្វើច្រើនទៀតហើយដែលត្រូវធ្វើ។ អញ្ចឹងទេ អាហ្នឹងគឺយើងពិភាក្សាជាមួយនឹងភាគីខាងថៃទៅ»។
លោក ហ៊ុន សែនមិនបាននិយាយពីវិធានការណ៍លម្អិតទេ តែលោកបានបន្ថែម ថា ប្រទេសថៃកាលពីពីរសប្តាហ៍កន្លងទៅក៏បានសុំឲ្យកម្ពុជាជួយទប់ស្កាត់កុំឲ្យមានពលករខុសច្បាប់ចូលទៅថៃថែមទៀត។
ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា នឹងដឹកនាំគណប្រតិភូដើម្បីជួបជាមួយនឹងសមភាគីរបស់លោកគឺលោក ស៊ូរ៉ាពុង តុវីចាក់ឆៃគុល នៃប្រទេសថៃនៅថ្ងៃ២៥ និង ថ្ងៃ២៦ធ្នូ ដើម្បីចូលរួមប្រជុំគណៈ កម្មាការចម្រុះទ្វេភាគីលើកទី៨សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការណ៍រវាងប្រទេសទាំងពីរ ក្នុងទីក្រុងបាងកក។ បញ្ហាកម្មករនិងពលករខ្មែរចំណាកស្រុកត្រូវគេគិតថាស្ថិតនៅក្នុងប្រធានបទមួយក្នុងចំណោមបញ្ហាទ្វេរភាគីនានានៃកិច្ចប្រជុំនេះ។ កម្មករខ្មែរទៅធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសថៃមានធ្វើកិច្ចការ ជាអ្នកនេសាទ កម្មករ សំណង់ ថែសួន ច្រូតស្រូវកម្មកររោងចក្រនិងដាំចំការ ជាដើម ដែលជាមធ្យម រកចំណូលបាន២០០ដុល្លាក្នុងមួយខែ។
លោក សំ ផល អាយុ ៣២ឆ្នាំរស់នៅស្រុកជីក្រែង ខេត្តសៀមរាបបានអះអាង ប្រាប់វីអូអេថាលោកធ្លាប់ទៅធ្វើការងារជាកម្មករសំណង់នៅជាយក្រុងបាងកក ក្នុងប្រទេសថៃចាប់ពីខែមករា ដល់ខែមិថុនាឆ្នាំ២០១១។ លោក ថ្លែងថាលោក បានទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃតាមរយៈក្រុមហ៊ុនមួយ ដែលលោកចំណាយលុយ ធ្វើ លិខិតឆ្លងដែន១៥០ដុល្លារ និងរង់ចាំអស់រយៈពេលប្រមាណ៩ខែមុននឹងលោកចេញទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ។ តែដោយសារលិខិតឆ្លងដែនលោកមាន បញ្ហារឿងទិដ្ឋាការការងារខុសកន្លែងកំណត់ លោកត្រូវអាជ្ញាធរថៃឃាត់ខ្លួន ហើយត្រូវ ក្រុមហ៊ុនដកមកវិញដោយសន្យាថានឹងបញ្ជូនទៅវិញរយៈពេល ១៥ថ្ងៃ។ លោកថ្លែងថាបច្ចុប្បន្ននេះរយៈពេលជាង៦ខែហើយដែលលោករង់ចាំ ចម្លើយពីក្រុមហ៊ុន។ ជាមួយគ្នានេះដែរការទាក់ទងជាមួយក្រុមហ៊ុនក៏ក្រុមហ៊ុន មិនទទួលទូរស័ព្ទដែរ។ លោកថ្លែងថាលោករៀងចាលនឹងទៅធ្វើការនៅថៃតាម លិខិតឆ្លងដែនឬប៉ាស្ព័រហើយដោយសារបទពិសោធន៍ដ៏លំបាកនឹងបង់លុយ កាត់ប្រចាំខែ៥០០បាតឬជាង១០ដុល្លាដូចគ្នានឹងការទៅធ្វើកាតការងារឬភាសា ថៃហៅថាប័ត្រ ក្នុងប្រទេសថៃដែរនោះ។
«មួយខែ ៥០០ រយ(បាត) យើងអាចធ្វើបាន ចុះបើក្រុមហ៊ុនកន្លះខែកាត់៥០០ បាតដូចគ្នា មួយខែកាត់មួយពាន់ យើងសុខចិត្តទៅផ្លូវកាត់តែម្តងទៅ។ ស្រុកខ្ញុំ សព្វថ្ងៃគេទៅផ្លូវកាត់គេអត់ចាំលិខិតឆ្លងដែនទេ»។
លោក សំ ផលអះអាងថាលោករកចំណូលមួយថ្ងៃបាន ៣០០ បាត លុយថៃឬ ស្មើនឹងប្រមាណ១០ដុល្លា។ លោកបានថ្លែងថាបងប្រុសរបស់លោកម្នាក់ទៀត ធ្លាប់ត្រូវគេយកទៅឲ្យរង់ចាំរយៈពេល៤ឬ៥ខែក្នុងប្រទេសថៃ តែនៅពេលបាន ការងារធ្វើទិដ្ឋការការងាររបស់លោកក្នុងលិខិតឆ្លងដែនត្រូវផុតកំណត់មិនអាច ធ្វើការបានក៏មានដែរ។
អ្នកស្រុកនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យម្នាក់ឈ្មោះឡោក លាភ អាយុ ៥៦ឆ្នាំមានកូន ២នាក់
ក្នុងចំណោម៨នាក់កំពុងធ្វើកិច្ចការជាជាងសំណង់នៅប្រទេសថៃ បាន ថ្លែងថាកូនរបស់គាត់ទាំងពីរមិនអាចមានលុយកាក់ធ្វើលិខិតឆ្លងដែនទេគឺទៅ ធ្វើការតាមថៅកែដែលគេធានាគ្រប់សព្វពីសុវត្ថិភាព លិខិតស្នាម និងទីកន្លែងស្នាក់នៅ។ លោកថ្លែងថាជីវភាពក្រីក្ររបស់ពលរដ្ឋនៅតាមជាយដែននិងការ ត្រូវរកប្រាក់ជាបន្ទាន់ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាព ទាំងលោកនិងក្រុមគ្រួសារដទៃចាំបាច់ ត្រូវតែប្រថុយប្រថានបញ្ជូនកូនទៅធ្វើការដោយមិនអាចចាំគេធ្វើលិខិតស្នាមត្រឹមត្រូវបាន។
«មិនថាស្រុកណា មិនថាខេត្តណា មិនថា ឃុំ ណាទេ គឺទូទៅ សឹងតែគ្រប់គ្រួសារ ទូទាំងប្រទេសដែលទៅថៃ»។
លោក ថ្លែងថា កម្រៃខ្ពស់សមរម្យក្នុងប្រទេសថៃជាការទាក់ទាញពលករខ្មែរជាយុវជនទៅធ្វើការងារ ទោះជាពេលខ្លះជួបប្រទះនឹងបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ខ្លះក្តី។ នេះដោយសារលោកអះអាងថាវាប្រសើរជាងរស់នៅក្នុងស្រុកភូមិដែលគ្មានការងារធ្វើ ហើយជួបប្រទះនឹងភាពអត់ឃ្លាន។
ប្រទេសថៃបានពន្យាការបញ្ជូនកម្មករខុសច្បាប់ដែលកំពុងធ្វើការក្នុងប្រទេស របស់ខ្លួនជាថ្មីទៀត ក្រោយពេលដល់ឱសានវាទកាលពីថ្ងៃ១៤ធ្នូកន្លងទៅ តែបានកំណត់ថានឹងបញ្ឈប់ផ្តល់លិខិតអនុញ្ញាតិឲ្យធ្វើការចំពោះកម្មករនិងពលករ ដែលគ្មានលិខិតឆ្លងដែនឬបាស្ព័រ។ វិធានការតឹងរឹងទាំងនេះត្រូវក្រុមមន្ត្រីសង្គម ស៊ីវិលក្នុងតំបន់ចាត់ទុកថាជាការទប់ស្កាត់ការជួញដូរមនុស្ស និងកម្លាំងពលកម្មកុមារ ការកេងប្រវ័ញ្ចពលកម្មកម្មករនឹងពលករ ដែលគេដឹងថាមកពីភូមា កម្ពុជានិងឡាវ៕
