សម្រាប់ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងជាច្រើននាក់ ការជជែកដេញដោលគ្នាទំនងជាដូចការតាមដានកម្មវិធីទូរទស្សន៍នារដូវក្តៅ ក៏ប៉ុន្តែប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Joe Biden និងអតីតប្រធានាធិបតីលោក Donald Trump នឹងជជែកដេញដោលគ្នានៅយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ខាងមុខនេះ ក្នុងពេលពាក់កណ្តាលនៃការធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនារបស់បេក្ខជនប្រធានាធិបតីទាំងពីររូបនេះ មុនការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឈានមកដល់នៅថ្ងៃទី ៥ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ។
នេះគឺជាការជជែកដេញដោលគ្នាលើកដំបូងគេនាឆ្នាំនេះនៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកដែលធ្វើឡើងរៀងរាល់ ៤ ឆ្នាំម្តង បន្ទាប់ពីអ្នកទាំងពីរធ្លាប់បានតស៊ូមតិគ្នាពីរលើកនៅក្នុងការជជែកដេញដោលគ្នាកាលពីឆ្នាំ ២០២០ ដែលនៅពេលនោះគឺពីរខែក្រោយមក លោក Biden បានជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតី ដោយធ្វើឲ្យលោក Trump បរាជ័យក្នុងការឈរឈ្មោះកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីមួយអាណត្តិទៀត។
នៅពេលលោក Biden បានស្បថចូលកាន់តំណែងកាលពីខែមករា ឆ្នាំ ២០២១ លោក Trump មិនទៅចូលរួមពិធីនោះទេ ហើយលោកទាំងពីរមិនដែលបានជួបមុខគ្នាតាំងពេលនោះមក។
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃកន្លងទៅនេះ លោក Trump បានចំអកដល់ការត្រៀមខ្លួនរបស់លោក Biden នៅក្នុងការជជែកដេញដោលជាមួយលោក ហើយបានអះអាងថា លោក Biden ទំនងត្រូវបំប៉នសុខភាពដើម្បីតទល់មុខគ្នាជាមួយនឹងរូបលោក។
លោក Trump បានថ្លែងបែបចំអកនៅពេលធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនានៅទីក្រុង Philadelphia រដ្ឋ Pennsylvania ថា៖ «ឥឡូវនេះ លោក Joe បានទៅខំប្រឹងរៀន»។ ហើយគាត់កំពុងតែដេកនៅពេលនេះ ព្រោះពួកគេចង់ឲ្យគាត់សុខភាពល្អនិងខ្លាំង»។
លោក Trump បានអះអាងតាំងពីយូរមកហើយថា លោក Biden មិនអាច«និយាយប្រយោគពីរក្នុងពេលតែមួយទេ»។ ក៏ប៉ុន្តែ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោក Trump បានប្រាប់ទៅកាន់ក្រុមអ្នកគាំទ្រលោកពីលទ្ធភាពដែលថា លោក Biden អាចគួរឲ្យខ្លាច ជាជាងគ្រាន់តែជាបុរសចាស់ជរាម្នាក់ដែលលោក Trump ធ្លាប់ចាត់ទុកលោក Biden ថាបែបនេះ។
លោក Trump បានប្រាប់អ្នកសម្ភាសរូបលោកថា៖ «ខ្ញុំគិតថា លោក [Biden] អាចនឹងជាបុគ្គលដែលទំនងល្អនឹងតស៊ូមតិជាមួយ។ ខ្ញុំមិនចង់មើលខ្សោយលោកនោះទេ»។
សម្រាប់លោក Biden វិញ កាលពីពាក់កណ្តាលខែឧសភា មុនពេលកាលវិភាគនៃការជជែកដេញដោលនាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៧ ត្រូវបានព្រៀមព្រៀងគ្នានោះ លោក Biden បានថ្លែងថា៖ «លោក Donald Trump បានចាញ់ខ្ញុំក្នុងការជជែកដេញដោលគ្នាពីរលើកកាលពីឆ្នាំ ២០២០។ តាំងពីពេលនោះមក លោកមិនបានបង្ហាញមុខក្នុងការជជែកដេញដោលអ្វីនោះទេ»។ កាលពីដើមឆ្នាំ ២០២៤ នេះ លោក Trump បានដកខ្លួនចេញពីការជជែកដេញដោលគ្នារវាងដៃគូប្រជែងជាច្រើនរូបរបស់គណបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលបានឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីរបស់បក្ស។
លោក Biden បានថ្លែងថា៖ «ឥឡូវនេះ លោក [Trump] ធ្វើខ្លួនដូចជាលោកចង់ជជែកដេញដោលជាមួយខ្ញុំម្តងទៀតអ៊ីចឹង។ ការនេះនឹងធ្វើឲ្យខ្ញុំរីករាយ»។
លោក Trump ទំនងនឹងចោទប្រកាន់លោក Biden ពីការចាត់ចែងមិនបានល្អនូវបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក និងបញ្ហាព្រំដែនជាមួយប្រទេសម៉ិកស៊ិក ដែលអនុញ្ញាតឲ្យជនចំណាកស្រុករាប់ពាន់នាក់ឆ្លងចូលសហរដ្ឋអាមេរិក មុនពេលលោក Biden បានរឹតបន្តឹងវិធានការឆ្លងដែនកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
លោក Trump ក៏ធ្លាប់បានអះអាងថា ការចំណាយខ្ចះខ្ចាយរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងអំឡុងពេលដំបូងនៃអាណត្តិរបស់លោក Biden បានធ្វើតម្លៃទំនិញប្រើប្រាស់កើនឡើងក្នុងអត្រាប្រមាណ ៩% ដោយបណ្តាលឲ្យមានចំណាយក្បិតក្បៀតក្នុងគ្រួសារលើម្ហូបអាហារ ថ្លៃសាំង និងរបស់របរចាំបាច់ផ្សេងៗទៀត បើទោះបីជាអត្រាចំណាយនេះបានថយចុះមកត្រឹម ៥% នៅខែឧសភា។
សម្រាប់លោក Biden វិញ លោកទំនងនឹងចង្អុលបង្ហាញថា នាពេលនេះ លោក Trump ជាជនឧក្រិដ្ឋដែលត្រូវបានកាត់ទោសថា មានពិរុទ្ធភាពលើបទចោទចំនួន ៣៤ កាលពីខែមុនពាក់ព័ន្ធនឹងការប៉ុនប៉ងជះឥទ្ធិពលលើលទ្ធផលនៃយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឆ្នាំ ២០១៦ ដោយក្លែងបន្លំកំណត់ត្រាឯកសារនៃការបង់ប្រាក់បំបិទមាត់ដល់តារាអាសអាភាសមួយរូប។ បន្ថែមលើនេះ លោក Biden ច្បាស់ជានឹងរំឭកអ្នកបោះឆ្នោតថា លោក Trump កំពុងប្រឈមការចោទប្រកាន់ ៣ ករណីទៀត ក្នុងនោះ ២ ករណីពាក់ព័ន្ធនឹងការព្យាយាមដោយខុសច្បាប់ដើម្បីកែប្រែលទ្ធផលចាញ់ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឆ្នាំ ២០២០ របស់លោក។
លោក Biden ក៏ទំនងនឹងបន្ទោសលោក Trump ពីការតែងតាំងចៅក្រមអភិរក្សនិយម ៣ រូបនៅតុលាការកំពូលសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានសម្រេចលុបចោលសិទ្ធិរំលូតកូននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលត្រូវបានតាក់តែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញអស់រយៈពេលជិត ៥០ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ លោក Biden បានអះអាងថា បើសិនជាលោក Trump មានឱកាសជាប់ឆ្នោតនៅអាណត្តិទី ២ នោះលោក Trump នឹងអនុវត្តផែនការរបស់លោកក្នុងការ«សងសឹក»នឹងគូប្រជែងនយោបាយរបស់លោក ដែលទង្វើនេះគឺជាហានិភ័យដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់អាមេរិក។
ការស្ទង់មតិថ្នាក់ជាតិបង្ហាញថា លោក Biden និងលោក Trump មានសន្ទុះគាំទ្រប្រកៀកប្រកិតគ្នាខ្លាំង។
ក្រុមអ្នកវិភាគនយោបាយអាមេរិកជាច្រើននាក់បាននិយាយថា ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងរាប់លាននាក់បានសម្រេចចិត្តរួចហើយនៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងគ្នារវាងបេក្ខជនវ័យដ៏ចំណាស់ទាំងពីរនាក់នេះ ក្នុងនោះលោក Biden នៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ មានវ័យ ៨១ ឆ្នាំ រីឯលោក Trump នៃគណបក្សសាធារណរដ្ឋ មានវ័យ ៧៨ ឆ្នាំ។ អ្នកបោះឆ្នោតជាច្រើននាក់មិនពេញចិត្តលោកទាំងពីរ ដែលជាជម្រើស «ស្អប់ទាំងពីរ» នៅក្នុងឆាកនយោបាយអាមេរិកបច្ចុប្បន្ន ហើយអ្នកបោះឆ្នោតជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតអាចនឹងស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការជ្រើសរើសបេក្ខជនម្នាក់ក្នុងចំណោមជម្រើសទាំងពីរនេះ ហើយអ្នកខ្លះទៀតអាចបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សនយោបាយទី ៣ ឬបេក្ខជនឯករាជ្យ ឬមិនបោះឆ្នោតតែម្តង។
សម្រាប់អ្នកនយោបាយឯករាជ្យដែលមិនទាន់សម្រេចចិត្ត ឬសម្រាប់អ្នកដែលមិនបានតាមដាននយោបាយដិតដល់ ការជជែកដេញដោលគ្នានៅយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះអាចនឹងជាកត្តាកំណត់ ឬអាចដៅទិសឲ្យពួកគេក្នុងការជ្រើសរើសបេក្ខជនម្នាក់ក្នុងចំណោមបេក្ខជនទាំងពីរនាក់នេះ។ ការជជែកដេញដោលលើកទី ២ គ្រោងនឹងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ១០ ខែកញ្ញាខាងមុខ។
កាលពីឆ្នាំ ២០២០ មនុស្សប្រមាណ ៧៣ លាននាក់ បានតាមដានការជជែកដេញដោលគ្នាជាលើកដំបូងរវាងលោក Biden និងលោក Trump ដែលបានក្លាយជាវេទិកាស្រែកដាក់គ្នា ដោយរងការរិះគន់ខ្លាំងៗពីក្រុមអ្នកវិភាគថាជាការជជែកដេញដោលគ្នាដ៏អាក្រក់បំផុត ពីព្រោះបេក្ខជនទាំងពីរនៅពេលនោះបានបង្អាក់គ្នាទៅវិញទៅមកជាញឹកញាប់។ ក៏ប៉ុន្តែការជជែកដេញដោលគ្នាលើកទី ២ របស់លោកទាំងពីរកាលពីឆ្នាំ ២០២០ ដដែលនោះ បានប្រសើរវិញ។
លក្ខខណ្ឌនៃការជជែកដេញដោលគ្នា
លក្ខខណ្ឌថ្មីត្រូវបានបង្កើតឡើងសម្រាប់ការជជែកដេញដោលគ្នានៅយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ ដែលអាចសម្រួលដល់ការតស៊ូមតិគ្នាលើកនេះ។ ការជជែកដេញដោលលើកដំបូងនៅឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ប្រារព្ធឡើងនៅក្នុងបន្ទប់ផ្សាយនៃទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់បណ្តាញទូរទស្សន៍ CNN នៅទីក្រុង Atlanta រដ្ឋ Georgia ហើយត្រូវបានសម្របសម្រួលដោយអ្នកផ្សាយព័ត៌មានជើងចាស់ពីររូបរបស់ CNN គឺលោក Jake Tapper និងអ្នកស្រី Dana Bash។ មិនមានអ្នកចូលរួមទស្សនាផ្ទាល់នោះទេ ដែលនឹងគ្មានការស្រែកហ៊ូ ចំអក និងទះដៃអបអរពីក្រុមអ្នកគាំទ្រលោក Biden និងលោក Trump ឡើយ។
ក្រោមលក្ខខណ្ឌនៃការជជែកដេញដោលគ្នាដែលយុទ្ធនាការរបស់លោកទាំងពីរបានព្រៀមព្រៀងគ្នា បេក្ខជនម្នាក់ៗនឹងមានពេល ២ នាទី នៅក្នុងការឆ្លើយនឹងសំណួរដែលសួរទៅកាន់ពួកគេដោយផ្ទាល់ និង ១ នាទី នៅក្នុងការឆ្លើយតបនឹងការលើកឡើងរបស់ដៃគូប្រជែងរបស់ខ្លួន។
ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់បំផុតនោះគឺថា មេក្រូហ្វូននឹងបើកដំណើរការសម្រាប់តែបេក្ខជនត្រូវបានសួរសំណួរប៉ុណ្ណោះ។ តែគេមិនទាន់ច្បាស់ថាតើមេក្រូហ្វូននឹងស្រូបយកសំឡេងរបស់ដៃគូប្រជែងដែលព្យាយាមនិយាយប្រជែងនឹងបេក្ខជនម្នាក់ទៀតដែរឬយ៉ាងណា។ ពន្លឺពណ៌ក្រហមនឹងលោតភ្លឹបភ្លែតដើម្បីប្រាប់ទៅកាន់បេក្ខជនថា ពួកគេសល់ពេលត្រឹម ៥ វិនាទី ដើម្បីបញ្ចប់ចម្លើយរបស់ខ្លួន ហើយបន្ទាប់មក មេក្រូហ្វូនរបស់បេក្ខជននឹងលោតពណ៌ក្រហមសុទ្ធ នៅពេលពួកគេអស់ពេល ហើយមេក្រូហ្វូនរបស់គេនឹងបិទមិនឲ្យដំណើរការ។
ការជជែកដេញដោលគ្នានឹងធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេល ៩០ នាទី ដោយមានការសម្រាកផ្សាយពាណិជ្ជកម្មពីរលើក ដែលក្នុងមួយលើកៗមានពេលប្រមាណ ៣នាទីកន្លះ ប៉ុន្តែអ្នកប្រឹក្សាយុទ្ធនាការនឹងមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យជជែកជាមួយបេក្ខជននៅក្នុងអំឡុងពេលសម្រាកនោះឡើយ។ ជាមួយគ្នានោះ បេក្ខជនទាំងពីរក៏នឹងមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យប្រើសម្ភារៈ ឬកំណត់ត្រាកត់ទុកមុនអ្វីឡើយ ហើយក៏នឹងមិនត្រូវបានឲ្យប៉ិច ក្រដាស និងទឹកសម្រាប់បរិភោគឡើយ។
មិនទាន់មានការគ្រោងថ្លែងបើកការជជែកដេញដោលនៅឡើយទេ ហើយយុទ្ធនាការឃោសនារបស់គណបក្សនយោបាយទាំងពីរ បានបោះកាក់រួចហើយដើម្បីកំណត់វេទិកាដែលបេក្ខជននីមួយៗត្រូវឈរពីក្រោយ ឬដើម្បីកំណត់ថាតើបេក្ខជនណានឹងថ្លែងបិទការជជែកដេញដោលនេះ។ លោក Biden បានឈ្នះពេលបោះកាក់ ហើយបានជ្រើសយកវេទិកាខាងស្តាំដៃនៅលើឆាក ដោយទុកជម្រើសឲ្យលោក Trump ជាអ្នកថ្លែងចុងបញ្ចប់នៃការជជែកដេញដោលគ្នា។
លោក Aaron Kall គ្រូបង្វឹកខាងជជែកដេញដោលគ្នាប្រចាំសាកលវិទ្យាល័យ Michigan បានប្រាប់ VOA ថា៖ «ការដែលគ្មានអ្នកចូលរួមទស្សនាផ្ទាល់កាត់បន្ថយកត្តាលើកទឹកចិត្តឲ្យបេក្ខជនមានភាពគឃ្លើន ហើយនឹងបន្ថយការស្រែកដាក់គ្នាទៅវិញទៅមកឥតឈប់។ បេក្ខជនទាំងពីរនឹងនិយាយដោយគ្មានការអបអរពីអ្នកគាំទ្រ ហើយពួកគេនឹងស្ថិតក្នុងភាពងងឹតដោយមិនដឹងថាអ្នកទស្សនាមានប្រតិកម្មយ៉ាងណាក្នុងពេលជជែកដេញដោលនោះទេ»។
លោក Kall បានថ្លែងបន្ថែមថា៖ «លោកប្រធានាធិបតី Biden ដាច់ខាតមិនត្រូវធ្វើឲ្យខូចខាត និងលើកឡើងពីអ្វីដែលអាចឲ្យលោកបាក់មុខឡើយ ដែលនឹងអាចបង្កឲ្យមានការផ្សាយព័ត៌មានបែបអវិជ្ជមានឥតឈប់ស្តីពីវ័យនិងសភាពដ៏ចាស់ជរារបស់លោក នៅក្នុងការកាន់តំណែងមួយអាណត្តិទៀត»។
លោក Kall ថ្លែងទៀតថា៖ «លោក Biden គួររំឭកទស្សនិកជនអំពីចំណុចអាក្រក់និងវក់វីនៃរដ្ឋបាលលោក Trump ហើយត្រូវបង្ហាញកាយវិការមាំទាំ ដែលចាំបាច់ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រជាជាតិដើរទៅមុខក្នុងអំឡុង ៤ ឆ្នាំទៀត»។
គ្រូបង្វឹកខាងជជែកដេញដោលរូបនេះបានបន្ថែមថា៖ «លោក Trump ត្រូវចៀសវាងការបង្អាក់លោកប្រធានាធិបតី Biden និងអ្នកសម្របសម្រួលឥតឈប់ឈរ ដែលអាចប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានដល់រូបលោក» ដូចនៅក្នុងការជជែកដេញដោលលើកដំបូងរបស់លោកនៅទីក្រុង Cleveland រដ្ឋ Ohio កាលពី ៤ ឆ្នាំមុននោះ។
លោក Kall ថា លោក Trump៖ «គួរតែព្យាយាមធ្វើខ្លួនឲ្យដូចប្រធានាធិបតី ហើយមិនគួរបង្ហាញក្តីខឹងសម្បារណាមួយក្នុងអំឡុងពេលតស៊ូមតិគ្នាដ៏តានតឹងឡើយ។ យើងធ្លាប់ឃើញលោក Trump ពេលលោកថ្លែងសុន្ទរកថាផ្លូវការនៅមុខសភាទាំងពីរថ្នាក់ ប៉ុន្តែយើងមិនច្បាស់ថាតើលោកអាចធ្វើខ្លួនបែបនេះក្នុងរយៈពេល ៩០ នាទីនៅក្នុងការជជែកដេញដោលជាមួយលោកប្រធានាធិបតី Biden បានឬយ៉ាងណានោះទេ ដោយសារតែប្រវត្តិមិនល្អដាក់គ្នារវាងលោកទាំងពីរនាក់នេះ»។
លោក Kall បានថ្លែងថា៖ «បេក្ខជនទាំងពីរនាក់មានកត្តាលើកទឹកចិត្តក្នុងការធ្វើខ្លួនឲ្យថ្លៃថ្នូរ ប៉ុន្តែគ្មានអ្វីអាចធានាបានដូច្នេះទេ នៅពេលដែលការជជែកដេញដោលគ្នាកើតឡើងជាក់ស្តែងនោះ។ លក្ខខណ្ឌនៃការជជែកដេញដោលគ្នាដែលកំណត់ដោយបណ្តាញ CNN ត្រូវបានតាក់តែងឡើងក្នុងន័យដើម្បីផលិតមាតិកាដែលពោរពេញដោយខ្លឹមសារមានប្រយោជន៍និងបង្ហាញក្តីថ្លៃថ្នូរនៅទីក្រុង Atlanta ប៉ុន្តែពលរដ្ឋអាមេរិកាំងរាប់លាននាក់នឹងចាំមើលថាតើក្តីរំពឹងបែបនេះនឹងកើតឡើងជាក់ស្តែងឬយ៉ាងណា»៕
ប្រែសម្រួលដោយអ្នកនាង នីណា យេង
វេទិកាបញ្ចេញមតិ