ប្រេសិតពិសេសនៃប្រធានអាស៊ានទទួលបន្ទុកបញ្ហាមីយ៉ាន់ម៉ា លោក ប្រាក់ សុខុន ដែលជារដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសកម្ពុជា បានលុបចោលគម្រោងធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាជាលើកទី៣របស់លោក ហើយក៏ជាដំណើរលើកចុងក្រោយ មុនអាណត្តិរបស់លោកបានបញ្ចប់ទៅក្នុងឆ្នាំនេះ ដែលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន។ នេះបើយោងតាមអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ដែលបានប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃពុធនេះ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ជុំ សុន្ទរី អះអាងថា ប្រេសិតពិសេសរបស់ប្រធានអាស៊ាន លោក ប្រាក់ សុខុន សម្រេចលុបចោលគម្រោងធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសភូមាដែលគ្រប់គ្រងដោយមេដឹកនាំយោធានេះ ដោយសារតែពេលវេលា ខណៈថារដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសកម្ពុជារូបនេះ ក៏នឹងមានកិច្ចប្រជុំកំពូលរំឭកខួបអាស៊ាននិងសហភាពអ៊ឺរ៉ុប នៅទីក្រុងព្រុចសែល ប្រទេសបែលហ្សិក នាពេលខាងមុខផងដែរ។ លោកបន្ថែមថា កត្តាមួយទៀតគឺដោយសារតែមិនមានការរំពឹងថានឹងសម្រេចបាននូវលទ្ធផលជាដុំកំភួន។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះប្រាប់វីអូអេតាមតេឡេក្រាមថា៖ «ប្រេសិតពិសេសរបស់ប្រធានអាស៊ាននៅតែប្តេជ្ញាចិត្តនៅក្នុងការជួយប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាត្រឡប់ទៅកាន់ប្រក្រតីភាព និងរង់ចាំឱកាសដើម្បីចូលរួមជាមួយសមភាគីអាស៊ានផ្សេងទៀតនៅក្នុងបុព្វហេតុនេះ»។
គម្រោងធ្វើដំណើរទៅកាន់មីយ៉ាន់ម៉ានេះ ធ្វើឡើងក្រោយមានការដោះលែងអ្នកទោសជាទ្រង់ទ្រាយធំរបស់របបសឹកភូមា។ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានចាត់ទុកការដោះលែងអ្នកទោសទ្រង់ទ្រាយធំនេះថា ជាកាយវិការដ៏សំខាន់ក្នុងទិសដៅត្រឹមត្រូវ ដើម្បីបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលសម្រាប់ចាប់ផ្តើមដំណើរការសន្ទនា ក្នុងចំណោមភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់នៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
ទោះជាយ៉ាងណា ក្រោយការប្រកាសពីដំណើររបស់ប្រេសិតពិសេសរបស់ប្រធានអាស៊ាន វិបត្តិនៅប្រទេសភូមាកាន់តែតានតឹង និងមិនមានការថមថយដូចការរំពឹងទុករបស់ប្រេសិតពិសេសប្រធានអាស៊ានឡើយ ដោយសារតែអំពើឃោរឃៅប្រឆាំងនឹងពលរដ្ឋនៅតែបន្តកើតមាន។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា ប្រាប់វីអូអេថា ការលុបចោលដំណើរទស្សនកិច្ចលើកទី៣របស់លោក ប្រាក់ សុខុន គឺដោយសារតែរបបសឹកភូមាហាក់មិនយល់ពីតម្លៃនូវកិច្ចខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជា ជាពិសេសមិនមានការវិវឌ្ឍណាមួយជាវិជ្ជមានសោះឡើយ។ លោកបន្តថាកម្ពុជាមិនអាចធ្វើអ្វីបានលើសពីនេះទៀតឡើយក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាននាឆ្នាំនេះ ខណៈថាកម្ពុជាក៏មិនមានអំណាចអ្វីបង្ខំរបបសឹកភូមាឱ្យធ្វើតាមឡើយ។ ហេតុនេះមានតែទុកភារកិច្ចនេះឱ្យប្រធានប្តូរវេនរបស់អាស៊ានឆ្នាំក្រោយ គឺប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី។
សាស្ត្រាចារ្យរូបនេះអះអាងថា ការមិនអាចដោះស្រាយវិបត្តិនៅមីយ៉ាន់ម៉ាមិនមែនជាបរាជ័យរបស់កម្ពុជាឡើយ ដោយសារតែវាទំនួលខុសត្រូវរបស់សមាជិកអាស៊ានទាំងអស់។
លោកថ្លែងថា៖ «វាមិនមែនជាភារកិច្ចឬក៏ទំនួលខុសត្រូវរបស់ប្រធានអាស៊ានទាំងស្រុងទេគឺរបស់អង្គការអាស៊ានទាំងមូល។ កន្លែងនេះដែលយើងហៅថាបរាជ័យវាពិបាកនិងថា ដោយសារតែកិច្ចការនេះមិនមែនកម្ពុជាទទួលខុសត្រូវម្នាក់ឯងទេ គឺអាស៊ានទាំងមូល៩ប្រទេសហ្នឹង»។
បើតាមលោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា កម្ពុជាមិនអាចធ្វើអ្វីបានលើសពីនេះឡើយ ក្រៅពីជួយគាំទ្រនិងគាំពារប្រធានអាស៊ានប្តូរវេននាឆ្នាំក្រោយ នៅក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន។
គ្រាឥណ្ឌូណេស៊ីនឹងក្លាយជាប្រធានប្តូរវេនរបស់អាស៊ាននាឆ្នាំ២០២៣ ហើយត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងមានចំណាត់ការខ្លាំង និងក្តៅទៅលើរបបសឹកភូមា អ្នកតាមដាននយោបាយអន្តរជាតិ ធ្លាប់បានលើកឡើងថា នៅពេលដែលឥណ្ឌូណេស៊ីដែលនឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះដឹកនាំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅឆ្នាំក្រោយ ប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលរបស់អ្នកស្រី អោង សានស៊ូជីនោះ ភូមានឹងធ្លាក់ចូលក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលរ៉ាំរ៉ៃ ហើយអាស៊ាននឹងត្រូវបែកបាក់ដោយសារប្រទេសនៅក្បែរភូមា ដូចជាប្រទេសថៃជាដើម មានការកើនឡើងនូវជនភៀសខ្លួន ហើយក៏នឹងមានបញ្ហាដោយសារចលនាតស៊ូផ្សេងៗពីប្រទេសភូមាផងដែរ។
គួរបញ្ជាក់ថា កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ មេដឹកនាំអាស៊ានដែលមានទាំងមេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាផងដែរ បានមូលមតិគ្នាជាឯកច្ឆន្ទទៅលើ៥ចំណុច ក្រោយប្រទេសនេះធ្លាក់ក្នុងរដ្ឋប្រហារយោធា កាលពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១។ ទី១ បញ្ឈប់រាល់អំពើហិង្សាជាបន្ទាន់ ហើយគ្រប់ភាគីត្រូវរក្សាភាពអត់ធ្មត់ខ្ពស់បំផុត។ ទី២ កិច្ចសន្ទនាប្រកបដោយការស្ថាបនារវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជន។ ទី៣ ចាត់តាំងប្រេសិតពិសេសរបស់អាស៊ាន ដើម្បីសម្របសម្រួលកិច្ចសន្ទនា ដោយមានជំនួយពីអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន។ ទី៤ ផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌តាមរយៈមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ាន។ ទី៥ ទស្សនកិច្ចរបស់ប្រេសិតពិសេសនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដើម្បីជួបជាមួយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់៕
