ក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិកម្មករនៅថ្ងៃសុក្រនេះ ប្រតិកម្មនឹងការអធិប្បាយរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយរូបរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលនឹងរាំងខ្ទប់មាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ក្រុមមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង បើទោះបីជាកម្ពុជាត្រូវបាត់បង់ប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ «គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់លើកលែងតែសព្វាវុធ» ឬហៅកាត់ថា (EBA) របស់សហគមន៍អឺរ៉ុបក៏ដោយ។
នៅក្នុងកម្មវិធីកិច្ចពិភាក្សាអំពីដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅការិយាល័យព័ត៌មានរបស់សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ លោក សុខ ឥសាន បានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលគ្មានដំណោះស្រាយខាងនយោបាយដែលនឹងផ្តល់ឱកាសឲ្យលោកសម រង្ស៊ី និងក្រុមសហសេវិករបស់លោកចូលមកប្រទេសកម្ពុជាបានទេ។ ហើយបើទោះបីជាត្រូវប្រឈមនឹងការបាត់បង់ប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះ EBAក្តី ក៏អាជ្ញាធរកម្ពុជានឹងខ្ទប់ច្រកធ្វើដំណើររបស់លោក សម រង្ស៊ី មិនឲ្យជាន់ទឹកដីកម្ពុជាបានដាច់ខាត។
លោក មឿន តុលា នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារនិងសិទ្ធិមនុស្សហៅកាត់ថា អង្គការសង់ត្រាល់ (Central) សោកស្តាយចំពោះការអធិប្បាយរបស់អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច។ លោកយល់ថា ឆ្នាំងបាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គួរតែធំជាងប្រយោជន៍នយោបាយរបស់គណបក្ស។
«បើសិនជាអ្នកនយោបាយណាមួយ ដែលគាត់សុខចិត្តទម្លាក់ប្រយោជន៍ជាតិប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋដាក់នៅដី ហើយលើកយកតែប្រយោជន៍បក្សខ្លួនឯង ឬក៏ប្រយោជន៍ក្រុមគ្រួសារខ្លួនឯងយកមករែក ហើយធ្ងន់ជាងប្រយោជន៍ជាតិ អាហ្នឹងគឺ មានន័យថា អ្នកនយោបាយហ្នឹងគាត់អត់មានឆន្ទៈនៅ ក្នុងការស្រឡាញ់ជាតិពិតប្រាកដទេ អត់មានឆន្ទៈនៅក្នុងការស្រឡាញ់ប្រជាពលរដ្ឋពិតប្រាកដទេ»។
នៅក្នុងកម្មវិធីកិច្ចពិភាក្សាអំពីដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យដដែលនោះ លោក សុខ ឥសាន ក៏បានព្រមានថា ក្រុមលោក សម រង្ស៊ី មានតែចូលពន្ធនាគារ ប្រសិនបើអាចឈានចូលដល់ទឹកដីកម្ពុជា ព្រោះក្រុមដែលលោកចាត់ទុកថាជាក្រុមចង្រៃនេះ មានបំណងតែម្យ៉ាង គឺដណ្តើមអំណាចពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន។
«មកមានតែចូលគុក តែប៉ុណ្ណឹងទេ...អាហ្នឹងបានចប់បញ្ហា ហើយប្រជាជនអត់មានទៅរពើតរពើងអីទេ គេយល់បញ្ហា។ បាត់ស្អីក៏ដោយ មិនអាចស្អីក៏ដោយ មិនអាចយកឯករាជ្យជាតិ និងអធិបតេយ្យភាពជាតិ ទៅដោះដូរជាមួយ EBA បានទេ ពីព្រោះ EBA ឆាប់ ឬយូរគង់តែបាត់ដដែលទេ»។
លោក សុខ ឥសាន បន្ថែមថា កម្ពុជានឹងបាត់បង់ប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះ EBA នៅពេលប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះ ក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់។ លោកកត់សម្គាល់ថា នៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មានប្រទេសតែបីប៉ុណ្ណោះ ដែលទទួលបានប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះនេះ ដែលរួមមាន ខ្មែរ ឡាវ និងភូមា។
សហភាពអឺរ៉ុបកំពុងត្រៀមចេញសេចក្តីរាយការណ៍លើកទី២ វាយតម្លៃលើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ក្រោមឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ EBA។
សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា ឬហៅថា (GMAC) បានព្រមានម្តងហើយម្តងទៀតពីហានិភ័យនៃការបាត់បង់ឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់កម្ពុជា។ GMAC និយាយថា កម្ពុជានឹងប្រឈមនឹងការបាត់បង់ការងារនៅឆ្នាំ២០២០ បើសិនជាសហភាពអឺរ៉ុបសម្រេចផ្អាក ឬដកឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ EBA ចេញពីកម្ពុជាមែននោះ។
លោក អាត់ ធន់ ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃសុក្រនេះថា ក្រុមអ្នកនយោបាយអាចប្រឈមមុខដាក់គ្នាយ៉ាងណាក៏បានដើម្បីឈ្នះចាញ់ តែការប្រឈមមុខគ្នានោះ មិនត្រូវធ្វើឲ្យខាតប្រយោជន៍ពលរដ្ឋនិងកម្មករនោះទេ។
«ទោះបីជាឥទ្ធិពលអ្នកទាំងពីរ និងមានជម្លោះគ្នា យកផលប្រយោជន៍រៀងខ្លួនយ៉ាងម៉េចផ្នែកនយោបាយ យើងអត់ខ្វល់ទេ ក៏ប៉ុន្តែធ្វើម៉េច ឲ្យតែទប់អាស្ថានភាព EBA ហ្នឹងជាប់សម្រាប់កម្មករ ព្រោះវាបាត់ចំណូលផង បាត់ការងារផង ហើយវាអាចប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចអីជាតិផងដែរ»។
សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា (GMAC) អះអាងថា គិតត្រឹមពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៩ តម្លៃនៃការនាំចេញទៅកាន់អឺរ៉ុបបានធ្លាក់មកត្រឹមតែ ៦០០លានដុល្លារអាមេរិក បើធៀបនឹងពាក់កណ្តាលឆ្នាំមុន។ ការនាំចេញផលិតផលកម្ពុជាទៅសហភាពអឺរ៉ុបក្នុងមួយឆ្នាំៗ មានតម្លៃជាទឹកប្រាក់សរុបជាង៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ GMAC ជារឿយៗតែងតែបង្ហាញការចង់បន្តឲ្យមានប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះ EBAនេះ។
ទោះយ៉ាងណា លោកសុខ ឥសាន ដែលជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភារបស់គណបក្សប្រជាជនផងនោះ អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលបានរៀបចំផែនការឆ្លើយតបទៅនឹងការបាត់បង់ប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះនេះ។ លោកពន្យល់ថា រដ្ឋាភិបាលបានត្រៀមចំណាយទឹកប្រាក់ប្រហែល១០០លានដុល្លារ ក្នុងមួយខែ ដើម្បីបង់ពន្ធឲ្យទៅសហគមន៍អឺរ៉ុប ប្រសិនបើកម្ពុជារបូតបាត់ EBA នោះ។
យោងតាមការវាយតម្លៃរបស់ធនាគារពិភពលោកកាលពីខែឧសភា កម្ពុជាអាចនឹងខាតបង់ទឹកប្រាក់យ៉ាងហោចណាស់ចន្លោះពី ៥០០លានដុល្លារអាមេរិកទៅជាង ៦០០ លានដុល្លារអាមេរិក ក្នុងមួយឆ្នាំ ប្រសិនបើសហភាពអឺរ៉ុបសម្រេចព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដល់កម្ពុជានោះ។
សហភាពអឺរ៉ុបបានគំរាមដកហូតប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះ EBA ពីកម្ពុជា ប្រសិនបើប្រទេសនេះមិនអាចងាកទៅរកស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យ ដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិង ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យអាចបន្តការងារបានវិញ ដោយគ្មានការយាយីពីអាជ្ញាធរ ហើយសិទ្ធិនយោបាយត្រូវបានធានាដល់ពលរដ្ឋគ្រប់រូប៕
