នៅដើមឆ្នាំ២០២៣នេះ រោងចក្រចំនួនជាង៧០បានព្យួរការងារកម្មករជាង៣ម៉ឺននាក់ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចបញ្ចេញសាច់ប្រាក់ជួយកម្មករ ដែលត្រូវបានព្យួរពីការងារ ដូចកាលមានការឆ្លងរាតត្បាតខ្លាំងនៃជំងឺកូវីដ១៩។ នេះបើតាមការប្រកាសរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន។
ការព្យួរការងារកម្មករ ដែលភាគច្រើនបម្រើការក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរនោះ កើតឡើងស្របពេលស្ថានភាពឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩បានធូរស្បើយ ហើយសហជីពមួយចំនួនដែលបម្រើប្រយោជន៍កម្មករនិយោជិត សង្កេតឃើញថា ការព្យួរការងារកម្មកររោងចក្រនេះ បណ្តាលមកពីវិបត្តិសកលលោក និងម្យ៉ាងទៀត ពួកគេថា ការព្យួរការងារនៅពេលនេះអាចជាលេសរបស់ថៅកែរោងចក្រដែលមានចេតនាគេចវេះមិនចង់ទូទាត់ប្រាក់អតីតភាពជូនកម្មករ។
ថ្លែងនៅឯពិធីអបអរសាទរទិវានារីអន្តរជាតិ៨មីនាលើកទី១១២ នៅវិមានសន្តិភាព នាព្រឹកថ្ងៃអង្គារនេះ លោកហ៊ុន សែនលើកឡើងថា ក្រោយពីមានការព្យួរការងារនៅតាមរោងចក្រចំនួន៧១នោះ លោកបានសម្រេចផ្តល់ការឧបត្ថម្ភសាច់ប្រាក់ដល់កម្មករដែលត្រូវបានព្យួរការងារ ដោយក្នុងម្នាក់ៗនឹងទទួលបានលុយដូចទៅនឹងសម័យកូវីដគឺ៤០ដុល្លារបានពីរដ្ឋាភិបាល និង៣០ដុល្លារបានពីថៅកែរោងចក្រ។
លោកហ៊ុន សែនថ្លែងថា៖ «ដូច្នេះ ខ្ញុំបានសម្រេចរួចហើយ ដែលកម្មការិនីរបស់យើង នឹងទទួលបាននូវប្រាក់ដូចកាលពីសម័យកូវីដ ដែលរោងចក្រត្រូវព្យួរ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំក៏គួរតែជូនដំណឹងដែរ ក្នុងពេលដែលយើងបាត់បង់ការងារធ្វើនៅតាមរោងចក្រ៧១រោងចក្រ ដែលមានកម្មករពី៣ម៉ឺន២ពាន់នាក់ ក្នុងហ្នឹងស្ត្រីមានចំនួន២ម៉ឺន៦ពាន់នាក់»។
បន្ទាប់ពីការប្រកាសរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពប្រជាធិបតេយ្យកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជាហៅកាត់ថា C-CAWDU លោកគង់ អាទិត្យប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា ការព្យួរការងារនៅរោងចក្រចំនួនជាង៧០នេះបានកើតឡើងនៅដើមឆ្នាំ២០២៣នេះ ដោយសារការធ្លាក់ចុះនៃការបញ្ជាទិញ និងវិបត្តិផ្សេងទៀត តួយ៉ាងដូចជាសង្គ្រាមរវាងរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន។
លោកថ្លែងថា៖ «តាមព័ត៌មានដែលទទួលបានពីថៅកែរោងចក្រមក វាមានការធ្លាក់ចុះនៃការកម្មង់ ដោយសារ Brand ដែលកម្មង់ពីស្រុកយើង គាត់អត់មានទីផ្សារ។ គាត់អត់មានតម្រូវការរបស់អតិថិជននៅលើសកលលោក នៅអឺរ៉ុប នៅអាមេរិក។ វាធ្លាក់ចុះ។ ហើយវាមានបញ្ហាផ្នែកវត្ថុធាតុដើមមួយចំនួនដែរ ហើយវាក៏មានផលប៉ះពាល់ ដោយសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន អ៊ីចឹងដែរ។ វាហៅថា ប្រយោល... វាប៉ះពាល់តៗគ្នា»។
លោកបន្ថែមថា នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដោយសារមិនសូវមានរោងចក្របើកថ្មី ដូច្នេះកម្មករព្យាយាមស្វែងរក និងធ្វើការងារជាក់ស្តែងទៅតាមលទ្ធភាពរៀងៗខ្លួន ដែលអាចរកបាន។
សហជីពខ្លះបានឲ្យដឹងថា ក្រៅពីការព្យួរការងារនោះ រោងចក្រកាត់ដេរខ្លះក៏បានកាត់បន្ថយម៉ោងធ្វើការរបស់កម្មករ ដែលស្រដៀងគ្នាទៅនឹងស្ថានភាពដែលបានកើតឡើងកាលពីចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ នៅប្រទេសវៀតណាម ទីដែលកម្មករជិតកន្លះលាននាក់ក្នុងវិស័យកាត់ដេរ ត្រូវបានបង្ខំឲ្យធ្វើការតិចម៉ោង ខណៈការបញ្ជាទិញទំនិញបានធ្លាក់ចុះ។
វិបត្តិនៃការចាយវាយលើការរស់នៅក្នុងតំបន់អឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកនាំឲ្យទីផ្សារធំៗសម្រាប់ទំនិញផលិតនៅប្រទេសវៀតណាមមានការធ្លាក់ចុះនៃកម្លាំងទិញរបស់អ្នកដើរផ្សារនៅបស្ចិមលោក។ នេះបើតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP ចេញផ្សាយកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២។
ប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពចលនាកម្មករកម្ពុជាលោកប៉ាវ ស៊ីណាប្រាប់វីអូអេថា រោងចក្រមួយចំនួនបានបន្ថយម៉ោងធ្វើការរបស់កម្មករ និងខ្លះទៀតចាប់ផ្តើមព្យួរការងាររបស់កម្មករ។
លោកថ្លែងថា៖ «មានន័យថា គាត់២៦ថ្ងៃ គាត់ធ្វើ២២ថ្ងៃអ៊ីចឹងទៅ។ កាត់បួនថ្ងៃអ៊ីចឹងទៅ។ ហ្នឹងអ្នកដែលធម្មតា មានន័យថា អ្នកដែលមិនបានព្យួរ ប៉ុន្តែកាត់បន្ថយម៉ោងការងារ។ ហើយមួយចំនួនទៀតអាចថា គេព្យួរ ឧទាហរណ៍កម្មករបីពាន់នាក់ គេព្យួរ១៥០០នាក់ ឬក៏ព្យួរ១០០អ៊ីចឹងទៅ»។
លោកបន្ថែមថា ស្ថានភាពបន្ថយម៉ោងធ្វើការរបស់កម្មករនេះកើតឡើងដោយសារការកាត់បន្ថយការបញ្ជាទិញ និងការកើនឡើងអត្រាអតិផរណាដែលបង្កឡើង ជាចម្បងដោយវិបត្តិសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។
ដោយឡែក ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា អ្នកស្រីយ៉ាង សុភ័ណ្ឌបានកត់សម្គាល់ថា រោងចក្រភាគច្រើននៅតែដំណើរការបានជាធម្មតាទេ ហើយការបញ្ជាទិញក៏មិនឃើញមានការធ្លាក់ចុះជាដុំកំភួន។ ដូច្នេះអ្នកស្រីថា ប្រសិនបើរោងចក្រទាំងនោះពិតជាប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាបញ្ជាទិញធ្លាក់ចុះមែននោះ ថៅកែរោងចក្រគួរតែបង្ហាញទិន្នន័យជាសាធារណៈឱ្យកម្មករបានដឹង ដើម្បីបញ្ចៀសការយករឿងព្យួរការងារនេះធ្វើជាលេស មិនចង់ទូទាត់ប្រាក់អត្ថប្រយោជន៍ និងសំណងផ្សេងៗ ដែលកម្មករសមនឹងទទួលបានតាមច្បាប់។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «អ្នករកស៊ីធំៗ ជាពិសេសពួក Brand អីហ្នឹង ឃើញថា គាត់នៅបន្តក្នុងការបញ្ជាទិញដដែល។ ប៉ុន្តែគ្រាន់ថា ការបញ្ជាទិញរបស់គាត់ វាអាចថា ទំនិញរបស់គាត់ គាត់យកទៅស្តុកទុកនៅកន្លែងទីសុវត្ថិភាពមួយអ៊ីចឹងទៅ។ ហើយការលក់ចេញមានការធ្លាក់ចុះតិចតួច។ វាមិនអត់ទេ។ ខ្ញុំទទួលស្គាល់ចំណុចហ្នឹងប៉ុណ្ណឹង។ ក៏ប៉ុន្តែមិនប្រាកដថា គាត់មានហេតុផលហ្នឹង គាត់ត្រូវគេចវេះពីការទូទាត់សំណងឱ្យកម្មករត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ដែរ»។
អ្នកស្រីយល់ថា លុយដែលរដ្ឋាភិបាលឧបត្ថម្ភដល់កម្មករគឺមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់កម្មករដើម្បីយកទៅទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារនោះទេ ហើយកម្មករខ្លះអាចនឹងសម្រេចចិត្តធ្វើចំណាកស្រុកទៅប្រទេសដទៃជាដើម។
ចំណែកប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា (CLC) លោកអាត់ ធន់ថ្លែងថា ការជួយឧបត្ថម្ភរបស់រដ្ឋាភិបាលជារឿងល្អ ប៉ុន្តែមិនទាន់អាចជួយអ្វីបានច្រើនដល់កម្មករនោះទេ ហើយរដ្ឋាភិបាលត្រូវរក្សា និងបង្កើតការងារឱ្យកម្មករធ្វើជារឿងសំខាន់ជាង បូករួមការរក្សាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប និងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកបញ្ជាក់ឲ្យដឹងតាមប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងតេឡេក្រាមថា៖ «ជាងនេះទៅទៀត បច្ចុប្បន្ននេះ យើងឃើញថា ការព្យួរប្រតិបត្តិការជាង៧០ក្រុមហ៊ុនហ្នឹងមានកម្មករ៣ម៉ឺននាក់ជាង។ ចុះអ្នកបាត់បង់ការងារទាំងស្រុងរាប់ម៉ឺននាក់ទៀត គិតយ៉ាងម៉េច? អ៊ីចឹងហេតុដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលគួរតែបន្តជួយទៅដល់អ្នកបាត់បង់ការងារនឹងផង ហើយម្យ៉ាងទៀតគឺយើងដឹងហើយរយៈពេលកន្លងមក ការអនុវត្តច្បាប់មិនទាន់បានល្អ គឺនយោជកមួយចំនួនមិនត្រូវបិទក៏បិទដែរ ដោយសារគាត់ចង់ Clear កម្មករ។ គាត់ចង់បញ្ឈប់សហជីព។ គាត់ចង់បំបាត់អតីតភាពការងារ អ៊ីចឹងទៅ។ គាត់ក៏ថាបិទ ហើយទៅបើកក្រុមហ៊ុនមួយទៀតផ្សេង ដោយមិនមានទណ្ឌកម្មផ្លូវច្បាប់»។
លោកសំ ចិន្តា អាយុ៤១ឆ្នាំ ជាជាងម៉ាស៊ីន ដែលកំពុងធ្វើការនៅរោងចក្រយូលី ក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសសានតុងនៅខេត្តស្វាយរៀង ដែលមានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេសវៀតណាម ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា មកដល់ពេលនេះ រោងចក្រយូលីបានព្យួរការងារកម្មករប្រមាណ២ពាន់នាក់ ព្រោះក្រុមហ៊ុនថា មិនមានអ្នកបញ្ជាទិញ។
លោកថ្លែងថា៖ «ការព្យួរហ្នឹងចូលជាង២០០០នាក់ហើយ បើតាមខ្ញុំដឹង»។
កម្មករដែលត្រូវបានរោងចក្រព្យួរពីការងារនេះគឺម្នាក់ៗទទួលបានការឧបត្ថម្ភជាសាច់ប្រាក់កន្លងមកប្រមាណ១៣ដុល្លារអាមេរិក ពីថៅកែរោងចក្រក្នុងមួយខែៗ។ នេះបើតាមលោកសំ ចិន្តា។
រោងចក្រចំនួន៧១ ឬតិចជាងនេះគឺកំពុងព្យួរកិច្ចសន្យាការងារ ពោលគឺមិនមែនរោងចក្របិទនោះទេ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលនឹងអនុវត្តកម្មវិធីអន្តរាគមន៍ដូចនឹងអន្តរាគមន៍នាពេលកូវីដ១៩ កន្លងទៅដែរ។ នេះបើតាមលោកហេង សួរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអគ្គលេខាធិការសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា ឬ GMAC លោកខេន លូបានទេ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ។
គួរបញ្ជាក់ថា វិស័យកាត់ដេរគឺជាឆ្អឹងខ្នងទ្រទ្រង់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាបន្ថែមលើវិស័យផ្សេងទៀត ដូចជា កសិកម្ម ទេសចរណ៍ និងអចលនទ្រព្យជាដើម៕
