វ៉ាស៊ីនតោន —
ក្រុមអ្នកវិភាគកម្ពុជាខ្លះបារម្ភអំពីទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងថៃ នៅពេលអនាគត ខណៈដែលក្រុមបាតុករទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន ដែលមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយកម្ពុជានេះចុះចេញពីតំណែង។
ក្រុមបាតុករក្នុងប្រទេសថៃនៃគណបក្សជំទាស់កំពុងបន្តទាមទារឲ្យលោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ (Yingluck Shinawatra) ចុះចេញពីមុខតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ស្រដៀងគ្នានឹងការទាមទាររបស់ក្រុមជំទាស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលបានទាមទារឲ្យលោកហ៊ុន សែនចុះចេញពីមុខតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដែរ។ ក្រុមបាតុករថៃកំពុងចូលកាន់កាប់អគាររដ្ឋាភិបាលហើយប្រកាសពីជោគជ័យរបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃអង្គារ។ តែក្រុមជំទាស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដាក់គម្រោងការធ្វើបាតុកម្មនៅថ្ងៃទី១០ខែធ្នូឆ្នាំ២០១៣ខាងមុខក្នុងខេត្តសៀមរាបដើម្បីទាមទារឲ្យរកយុតិ្តធម៌ចំពោះលទ្ធផលបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ខែកក្កដាដែលខ្លួនអះអាងថា បានទទួលជ័យជម្នះ។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យម្នាក់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា សម្តែងក្តីបារម្ភចំពោះការប្រែប្រួលនយោបាយកម្ពុជា នៅពេលក្រុមបាតុករថៃទាមទារឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃដែលមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយកម្ពុជា ចុះចេញពីតំណែង។
លោកពន្យល់ថា៖ «សកម្មភាពរបស់បាតុករថៃហ្នឹងគឺថា អាចឆ្លងសកម្មភាពអញ្ចឹងៗ គំនិតអញ្ចឹងៗ អាចឆ្លងប្រទេសតៗគ្នា ហើយក្នុងប្រទេស ដែលមានការជាប់គាំងនយោបាយទៅ ក្រែងលោមានការរៀបចំធ្វើបាតុកម្មទៅ ក្រែងលោជ្រុលហួសទៅដល់អញ្ចឹង»។
កម្ពុជាកំពុងមានបញ្ហាព្រំដែនជាមួយថៃ ជាពិសេសដីក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារទោះ ជាមានសាលក្រមតុលាការអន្តរជាតិក្តី។ ហើយកម្ពុជាក៏មានបញ្ហាផ្ទៃក្នុងដែរ ដែលគណបក្សជំទាស់របស់លោកសម រង្ស៉ី និងលោកកឹម សុខាបានសុំឲ្យលោកហ៊ុន សែនចុះចេញពីតំណែង។ គណបក្សជំទាស់គ្រោងនឹងធ្វើមហាបាតុកម្មអហិង្សានៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូក្នុងខេត្តសៀមរាបដើម្បីទាមទារយុត្តិធម៌ចំពោះលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដែលគណបក្សជំទាស់បានចាត់ទុកថា ខ្លួនជាអ្នកឈ្នះហើយត្រូវដឹកនាំប្រទេសជំនួសលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន បើគ្មានការគៃបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។ ក្រុមបាតុករថៃបានទាមទារឲ្យលោកស្រីយីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ចុះចេញពីតំណែងទាក់ទងនឹងអំពើពុករលួយ បង្កើតច្បាប់លើកលែងទោសដែលក្រុមបាតុករគិតថា គឺដើម្បីការពារបងប្រុសរបស់លោកស្រីគឺលោកថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលត្រូវបណ្តេញចេញពីមុខតំណែងដោយអំពើរដ្ឋប្រហារកាលពីឆ្នាំ២០០៦។
«រដ្ឋាភិបាលយីងឡាក់ ថាក់ស៊ីនហ្នឹងគឺជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលខ្មែរដឹកនាំដោយសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែនហ្នឹង។ ហើយប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំងហ្នឹងកាន់កាប់អំណាចទៅវិញគឺទំនាក់ទំនងហ្នឹងអាចមានការលំបាកដោយសារសម្តេចហ៊ុន សែន ដូចជាធ្លាប់ទិតៀនត្រង់ៗដល់គណបក្សប្រឆាំងថៃ»។
លោកបានបន្តថា សង្គមថៃបច្ចុប្បន្នមានការបែកជាពីរគឺក្រុមលោកថាក់ស៊ីន ដែលមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងជាមួយអ្នកជនបទ ហើយក្រុមគណបក្សប្រឆាំងគឺមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងជាមួយអ្នកទីក្រុង អ្នកចេះដឹង។
លោក ភីធ័រ តាន់កែវ (Peter Tan Keo) ស្ថាបនិកនៃអង្គការយុទ្ធសាស្ត្រអាស៊ីសាកល Global Strategy Asia បានអះអាងថា លោកបានឃើញថា មានការរៀបចំបាតុកម្មនិងការទាមទារឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ដែលមានការគាំទ្រពីក្រុមអាវក្រហម និងឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ចុះចេញពីតំណែងស្រដៀងគ្នាមែន តែលោកបញ្ជាក់ថា លោកមិនអាចទស្សន៍ទាយឬសន្និដ្នានបានទេថា នេះជាការរៀបចំរួមគ្នាទាក់ទងនឹងបាតុកម្មនោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «លោកអ្នកដឹងទេ ក្រុមអាវក្រហមថៃ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាស៊ីភីភី មានទំនាក់ទំនងដ៏រឹងមាំជាយូរមកហើយ។ ដូច្នេះប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំងឬក្រុមអាវលឿង ផ្តួលរំលំនាយករដ្ឋមន្ត្រីយីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់បានមែននោះ នោះខ្ញុំអាចទស្សន៍ទាយបានថា ក្រុមអាវលឿង និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ស៊ីភីភីទំនងជានឹងមិនមានទំនាក់ទំនងដ៏រឹងម៉ាំទេ»។
លោកថ្លែងថា ទោះបីជាប្រទេសទាំងពីរនៅក្នុងសមាគមអាស៊ានមែន តែវាមិនប៉ះពាល់ដល់អាស៊ានទេ ព្រោះអាស៊ានផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ហើយមិនអើពើនឹងរឿងនយោបាយរបស់សមាជិកខ្លួនទេ។
លោកហ៊ុន សែន និងលោកអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃអាភីស៊ីត វិចារជីវ៉ា ដែលជាមេដឹកនាំក្រុមអាវលឿងនោះ គ្មានទំនាក់ទំនងល្អនឹងគ្នាទេ ជាពិសេសបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលមានការវាយប្រយុទ្ធគ្នាដោយកម្លាំងយោធាផងដែរ។ តែអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃរូបនេះត្រូវគេដឹងថា មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគណបក្សជំទាស់កម្ពុជាគឺលោកសម រង្ស៉ី។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច សាកលវិទ្យាធិការខេមរៈក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានអះអាងថា ទោះជារដ្ឋាភិបាលណាក៏ដោយ ថៃទំនងជាមិនបង្កឲ្យមានបញ្ហាល្អក់កករទេ ព្រោះកម្ពុជាជាទីផ្សារទំនិញដ៏ធំរបស់ថៃ។
«បើសិនជាថៃមិនខំមានទំនាក់ទំនងល្អទេ ទីផ្សារនេះត្រូវវៀតណាមដណ្តើមយក ហើយចិនដណ្តើមយក»។
លោកសុខ ទូចបានអះអាងបន្ថែមថា ប្រទេសថៃមិនអាចប្រើប្រាស់ស្ថានការណ៍ប្រទេសរបស់ខ្លួនដើម្បីទម្លាក់កំហុសដល់ប្រទេសកម្ពុជាបានទេ។
លោកខៀវ កាញ៉ារិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន បានអះអាងប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃអង្គារថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងតាមដានស្ថានការណ៍ថៃយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ហើយព្រមានអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាមិនឲ្យធ្វើអ្វី ដែលអាចមានបញ្ហាដល់ស្ថានការណ៍នយោបាយថៃ។
អំពើហិង្សា និងការបង្ក្រាបក្រុមបាតុករហាក់ដូចជាថមថយខ្លះ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ពីរថ្ងៃមុនពេលព្រះរាជពិធីបុណ្យខួបចម្រើនព្រះជន្មមហាក្សត្រថៃ៕
ក្រុមបាតុករក្នុងប្រទេសថៃនៃគណបក្សជំទាស់កំពុងបន្តទាមទារឲ្យលោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ (Yingluck Shinawatra) ចុះចេញពីមុខតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ស្រដៀងគ្នានឹងការទាមទាររបស់ក្រុមជំទាស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលបានទាមទារឲ្យលោកហ៊ុន សែនចុះចេញពីមុខតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដែរ។ ក្រុមបាតុករថៃកំពុងចូលកាន់កាប់អគាររដ្ឋាភិបាលហើយប្រកាសពីជោគជ័យរបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃអង្គារ។ តែក្រុមជំទាស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដាក់គម្រោងការធ្វើបាតុកម្មនៅថ្ងៃទី១០ខែធ្នូឆ្នាំ២០១៣ខាងមុខក្នុងខេត្តសៀមរាបដើម្បីទាមទារឲ្យរកយុតិ្តធម៌ចំពោះលទ្ធផលបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ខែកក្កដាដែលខ្លួនអះអាងថា បានទទួលជ័យជម្នះ។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យម្នាក់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា សម្តែងក្តីបារម្ភចំពោះការប្រែប្រួលនយោបាយកម្ពុជា នៅពេលក្រុមបាតុករថៃទាមទារឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃដែលមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយកម្ពុជា ចុះចេញពីតំណែង។
លោកពន្យល់ថា៖ «សកម្មភាពរបស់បាតុករថៃហ្នឹងគឺថា អាចឆ្លងសកម្មភាពអញ្ចឹងៗ គំនិតអញ្ចឹងៗ អាចឆ្លងប្រទេសតៗគ្នា ហើយក្នុងប្រទេស ដែលមានការជាប់គាំងនយោបាយទៅ ក្រែងលោមានការរៀបចំធ្វើបាតុកម្មទៅ ក្រែងលោជ្រុលហួសទៅដល់អញ្ចឹង»។
កម្ពុជាកំពុងមានបញ្ហាព្រំដែនជាមួយថៃ ជាពិសេសដីក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារទោះ ជាមានសាលក្រមតុលាការអន្តរជាតិក្តី។ ហើយកម្ពុជាក៏មានបញ្ហាផ្ទៃក្នុងដែរ ដែលគណបក្សជំទាស់របស់លោកសម រង្ស៉ី និងលោកកឹម សុខាបានសុំឲ្យលោកហ៊ុន សែនចុះចេញពីតំណែង។ គណបក្សជំទាស់គ្រោងនឹងធ្វើមហាបាតុកម្មអហិង្សានៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូក្នុងខេត្តសៀមរាបដើម្បីទាមទារយុត្តិធម៌ចំពោះលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដែលគណបក្សជំទាស់បានចាត់ទុកថា ខ្លួនជាអ្នកឈ្នះហើយត្រូវដឹកនាំប្រទេសជំនួសលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន បើគ្មានការគៃបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។ ក្រុមបាតុករថៃបានទាមទារឲ្យលោកស្រីយីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ចុះចេញពីតំណែងទាក់ទងនឹងអំពើពុករលួយ បង្កើតច្បាប់លើកលែងទោសដែលក្រុមបាតុករគិតថា គឺដើម្បីការពារបងប្រុសរបស់លោកស្រីគឺលោកថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលត្រូវបណ្តេញចេញពីមុខតំណែងដោយអំពើរដ្ឋប្រហារកាលពីឆ្នាំ២០០៦។
«រដ្ឋាភិបាលយីងឡាក់ ថាក់ស៊ីនហ្នឹងគឺជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលខ្មែរដឹកនាំដោយសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែនហ្នឹង។ ហើយប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំងហ្នឹងកាន់កាប់អំណាចទៅវិញគឺទំនាក់ទំនងហ្នឹងអាចមានការលំបាកដោយសារសម្តេចហ៊ុន សែន ដូចជាធ្លាប់ទិតៀនត្រង់ៗដល់គណបក្សប្រឆាំងថៃ»។
លោកបានបន្តថា សង្គមថៃបច្ចុប្បន្នមានការបែកជាពីរគឺក្រុមលោកថាក់ស៊ីន ដែលមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងជាមួយអ្នកជនបទ ហើយក្រុមគណបក្សប្រឆាំងគឺមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងជាមួយអ្នកទីក្រុង អ្នកចេះដឹង។
បាតុកម្មនៅថៃកាន់តែតានតឹងឡើង
លោក ភីធ័រ តាន់កែវ (Peter Tan Keo) ស្ថាបនិកនៃអង្គការយុទ្ធសាស្ត្រអាស៊ីសាកល Global Strategy Asia បានអះអាងថា លោកបានឃើញថា មានការរៀបចំបាតុកម្មនិងការទាមទារឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ដែលមានការគាំទ្រពីក្រុមអាវក្រហម និងឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ចុះចេញពីតំណែងស្រដៀងគ្នាមែន តែលោកបញ្ជាក់ថា លោកមិនអាចទស្សន៍ទាយឬសន្និដ្នានបានទេថា នេះជាការរៀបចំរួមគ្នាទាក់ទងនឹងបាតុកម្មនោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «លោកអ្នកដឹងទេ ក្រុមអាវក្រហមថៃ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាស៊ីភីភី មានទំនាក់ទំនងដ៏រឹងមាំជាយូរមកហើយ។ ដូច្នេះប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំងឬក្រុមអាវលឿង ផ្តួលរំលំនាយករដ្ឋមន្ត្រីយីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់បានមែននោះ នោះខ្ញុំអាចទស្សន៍ទាយបានថា ក្រុមអាវលឿង និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ស៊ីភីភីទំនងជានឹងមិនមានទំនាក់ទំនងដ៏រឹងម៉ាំទេ»។
លោកថ្លែងថា ទោះបីជាប្រទេសទាំងពីរនៅក្នុងសមាគមអាស៊ានមែន តែវាមិនប៉ះពាល់ដល់អាស៊ានទេ ព្រោះអាស៊ានផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ហើយមិនអើពើនឹងរឿងនយោបាយរបស់សមាជិកខ្លួនទេ។
លោកហ៊ុន សែន និងលោកអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃអាភីស៊ីត វិចារជីវ៉ា ដែលជាមេដឹកនាំក្រុមអាវលឿងនោះ គ្មានទំនាក់ទំនងល្អនឹងគ្នាទេ ជាពិសេសបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលមានការវាយប្រយុទ្ធគ្នាដោយកម្លាំងយោធាផងដែរ។ តែអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃរូបនេះត្រូវគេដឹងថា មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគណបក្សជំទាស់កម្ពុជាគឺលោកសម រង្ស៉ី។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច សាកលវិទ្យាធិការខេមរៈក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានអះអាងថា ទោះជារដ្ឋាភិបាលណាក៏ដោយ ថៃទំនងជាមិនបង្កឲ្យមានបញ្ហាល្អក់កករទេ ព្រោះកម្ពុជាជាទីផ្សារទំនិញដ៏ធំរបស់ថៃ។
«បើសិនជាថៃមិនខំមានទំនាក់ទំនងល្អទេ ទីផ្សារនេះត្រូវវៀតណាមដណ្តើមយក ហើយចិនដណ្តើមយក»។
លោកសុខ ទូចបានអះអាងបន្ថែមថា ប្រទេសថៃមិនអាចប្រើប្រាស់ស្ថានការណ៍ប្រទេសរបស់ខ្លួនដើម្បីទម្លាក់កំហុសដល់ប្រទេសកម្ពុជាបានទេ។
លោកខៀវ កាញ៉ារិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន បានអះអាងប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃអង្គារថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងតាមដានស្ថានការណ៍ថៃយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ហើយព្រមានអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាមិនឲ្យធ្វើអ្វី ដែលអាចមានបញ្ហាដល់ស្ថានការណ៍នយោបាយថៃ។
អំពើហិង្សា និងការបង្ក្រាបក្រុមបាតុករហាក់ដូចជាថមថយខ្លះ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ពីរថ្ងៃមុនពេលព្រះរាជពិធីបុណ្យខួបចម្រើនព្រះជន្មមហាក្សត្រថៃ៕