អង្គការសមាគមនិងបណ្តាញសហគមន៍ជាង ៤០ បានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ចោលអនុក្រឹត្យមួយស្តីពី«ការបង្កើតច្រកទ្វាអ៊ីនធឺណិតថ្នាក់ជាតិ» ដោយពួកគេមើលឃើញថា ជាការផ្តល់អំណាចកាន់តែច្រើនដល់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត និងប៉ះពាល់សេរីភាពបញ្ចេញមតិ។
ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សទាំងនោះ រួមមានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អង្គការអាក់សិនអេតកម្ពុជា វិទ្យាស្ថានតស៊ូមតិនិងគោលនយោបាយជាដើម។
អនុក្រឹត្យនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ ហើយចុះហត្ថលេខាដោយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១។ អនុក្រឹត្យនេះតម្រូវឲ្យមានការផ្តល់របាយការណ៍ពីអ្នកផ្គត់ផ្គង់អ៊ីនធឺណិតដល់រដ្ឋាភិបាល និងផ្តល់ការសហការ ក្នុងការចូលរួមបង្រ្កាបសកម្មភាពដែលប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិនិងសណ្តាប់ធ្នាប់។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់ក្រុមសិទ្ធិមនុស្ស ចុះថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ បញ្ជាក់ថា៖ «អនុក្រឹត្យនេះបានបំពានកាតព្វកិច្ចសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដោយបំពានមកលើសិទ្ធិតាមបណ្តាញអ៊ីនធឺណិត និងក្រៅប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា ជាពិសេសសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិទទួលព័ត៌មាននិងសិទ្ធិឯកជនភាព»។
ក្រុមសង្គមស៊ីវិលក៏បានរិះគន់អនុក្រឹត្យនេះថានឹង «សម្របសម្រួលឲ្យមានការឃ្លាំមើលនិងតាមដានសកម្មភាពតាមអ៊ីនធឺណិត ផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់ការតាមដាន និងការត្រួតពិនិត្យការប្រាស្រ័យទាក់ទងតាមប្រព័ន្ធឌីជីថល និងជួយដល់ការប្រមូល រក្សាទុកនិងចែករំលែកទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួន ដែលជាមូលដ្ឋាន នាំឲ្យមានការគំរាមកំហែងដល់សិទ្ធិឯកជនភាព សេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិ និងទទួលព័ត៌មាន»។
ពួកគេបញ្ជាក់ថា អនុក្រឹត្យនេះ បូករួមជាមួយសេចក្តីព្រាងច្បាប់ផ្សេងទៀត ដូចជាសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីឧក្រិដ្ឋកម្មតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតនិងឯកសារគតិយុត្តិផ្សេងៗទៀត នឹងផ្តល់អំណាចកាន់តែច្រើនឡើងៗដល់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត «ជាឧបករណ៍បង្រ្កាបនិងរារាំងដល់សក្តានុពលរបស់អ៊ីនធឺណិត ដែលជាវេទិកាដ៏សំខាន់សម្រាប់ការអនុវត្តសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន»។
ពួកគេក៏បានបង្ហាញក្តីបារម្ភអំពីការតម្រូវឲ្យផ្តល់ព័ត៌មានដល់រដ្ឋាភិបាល តាមអនុក្រឹត្យដែលពួកគេថាជាការចែងមិនច្បាស់ ដោយអាចនាំឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាចនឹងតម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុនផ្តល់ការចូលមើលទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនណាមួយ តាមការចង់បាន។
រូបឯកសារ៖ បុរសពីរនាក់ដែលមានពាក់ម៉ាស់ដើម្បីការពារការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ កំពុងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតតាមទូរស័ព្ទស្មាតហ្វូន នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។
លោកស្រី ចក់ សុភាព នាយិកាប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ការបង្កើតអនុក្រឹត្យចម្រូងចម្រាសថ្មីនេះ ជា «របត់មួយគួរឲ្យព្រួយបារម្ភបន្ថែមទៀត» ហើយការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍មិនច្បាស់ ដូចជាប៉ះពាល់សន្តិសុខសង្គម ប្រពៃណីវប្បធម៌ជាដើម «ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាញឹកញាប់» នៅក្នុងការបង្កើតច្បាប់ និងឯកសារផ្លូវច្បាប់ផ្សេងៗ។
លោកស្រីបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលបានចាប់ផ្តើមរឹតត្បិតកាន់តែខ្លាំងលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
លោកស្រីប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃសុក្រនេះថា៖ «រដ្ឋាភិបាលជាច្រើនមានការខ្វាយខ្វល់ មានការយល់ថានោះ គឺជាឧបសគ្គនូវការរក្សាអំណាចរបស់ខ្លួន ជាជាងការយល់ថា នៅពេលដែលមានការចូលរួមពីពលរដ្ឋ វានឹងជួយជំរុញឲ្យមានអភិបាលកិច្ច ហើយនិងគណនេយ្យភាពនៅក្នុងសង្គម»។
ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយចេញផ្សាយ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ នេះ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍បានច្រានចោលការលើកឡើងរបស់ក្រុមសិទ្ធិមនុស្ស ដោយថា «គ្មានមូលដ្ឋាន មានចរិតនយោបាយ ផ្ទុយនឹងការពិត ហើយខុសពីគោលបំណង ដែលបានចែងក្នុងអនុក្រឹត្យនេះ»។
ក្រសួងបន្តថា មុននឹងការសម្រេចអនុក្រឹត្យនេះ ក្រសួងបានពិភាក្សាពិគ្រោះយោបល់ជាមួយអ្នកជំនាញ ប្រតិបត្តិករឯកជន និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ «ជាច្រើនលើក»។
ក្រសួងបានពន្យល់បន្ថែមថា ការបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិនេះ ក៏នឹងជួយទប់ស្កាត់ការលួចតភ្ជាប់បណ្តាញឆ្លងដែនខុសច្បាប់ ល្បែងស៊ីសងអនឡាញខុសច្បាប់ ការគំរាមកំហែងតាមអ៊ីនធឺណិត រូបភាពអាសអាភាស និងបទល្មើសឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញជាដើម។
កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកមានមធ្យោបាយគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការដំឡើងប្រព័ន្ធនានា ដើម្បីចាប់ទីតាំងស្នាក់នៅរបស់អ្នកដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាល។
លោកថ្លែងកាលនោះថា៖ «ហើយអាយុទ្ធនាការហ្វេសប៊ុក ដំឡើងម៉ាស៊ីនទាំងអស់ ដើម្បីចាប់Location(ទីតាំង) អ្ហែងបង្ហោះចេញពីកន្លែងណា។ ចាប់ទាំងអស់ ព្រោះយើងមានមធ្យោបាយ ដើម្បីនឹងធ្វើទៅ»។
ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សឲ្យដឹងថា អនុក្រឹត្យនេះក៏នឹងប៉ះពាល់ដល់ក្រុមហ៊ុនឯកជនរកស៊ីខាងអ៊ីនធឺណិតផងដែរ។
លោកស្រី សុខ ចាន់ដា ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់សេវាអ៊ីនធឺណិតមេគង្គណេត (Mekong Net) ប្រាប់ VOA ថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោកស្រី និងក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់សេវាអ៊ីនធឺណិតផ្សេងទៀត បានជួបជាមួយមន្រ្តីក្រសួងប្រៃសណីយ៍កាលពីឆ្នាំមុន ដើម្បីពិភាក្សាអំពីការបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិនេះ ហើយពួកគេក៏បានលើកឡើងអំពីក្តីបារម្ភទាក់ទងនឹងការតភ្ជាប់ទៅបណ្តាញរបស់រដ្ឋ ដែលអាចនាំឲ្យពួកគេត្រូវបោះបង់ចោលបណ្តាញ ដែលមានស្រាប់ដែលតភ្ជាប់ពីប្រទេសនានា ដូចជាវៀតណាម និងថៃ។
លោកស្រីក៏មានការព្រួយបារម្ភមួយទៀត ទាក់ទងនឹងហានិភ័យដាច់អ៊ីនធឺណិត ដោយសារតែមានតែមួយច្រក គឺចេញពីរដ្ឋ។
លោកស្រីប្រាប់ VOA ថា៖ «ដូចជាយើងផ្តល់យោបល់ យើង raise concerns [លើកការព្រួយបារម្ភ] របស់យើង ក៏ប៉ុន្តែខាងក្រសួងក៏អត់ទាន់បកមកខាងខ្ញុំ ឬ ISP [អ្នកផ្គត់ផ្គង់សេវាអ៊ីនធឺណិត]ផ្សេងថា concerns ហ្នឹង ដោះស្រាយរបៀបម៉េច? ទីពីរខ្ញុំ concern មួយទៀត ខ្លាចចូលមកកន្លែងតែមួយ ដូចរបៀបដូចថាដាច់ៗទាំងអស់ហ្មង។ ឥឡូវដាច់ ISP មួយ ដាច់មួយ link [បណ្តាញ] នៅសល់មួយ link»។
ទាក់ទងនឹងការព្រួយបារម្ភរបស់ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សអំពីការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតនិងការទាញយកទិន្នន័យឯកជនភាព លោកស្រីសុំមិនអត្ថាធិប្បាយ ប៉ុន្តែលោកស្រីថា លោកស្រីគោរពតាមច្បាប់របស់ប្រទេស។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ជួនណា យើងគិតថាអាហ្នឹងប៉ះពាល់យើង ប៉ុន្តែដូចខ្ញុំជម្រាបបងអញ្ចឹង យើងមិនអាចអត់ follow [អនុវត្ត] ច្បាប់»។
លោកស្រីបង្ហាញក្តីសង្ឃឹមថារ ដ្ឋនឹងមានវិធី «សម្រួល» សម្រាប់ការតភ្ជាប់ ហើយលោកស្រីមិនទាន់ដឹងថា ក្រសួងមានគម្រោងបែបម៉េចទៀត ក្រោយបង្កើតអនុក្រឹត្យមួយនេះ៕