កំណត់សម្គាល់៖ ចំណងជើងអត្ថបទនេះ ត្រូវបានកែសម្រួល។
ភ្នំពេញ — ក្រុមសមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ (PLCN) បានចោទប្រកាន់ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ (USAID) ថា បានយកឈ្មោះបណ្តាញសហគមន៍ និងទិញអតីតសមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ទៅបម្រើប្រយោជន៍គម្រោងមួយដោយផ្តោតលើការអភិរក្សព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់។ នេះបើតាមលិខិតចំហមួយរបស់បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ដែលបានចេញផ្សាយជាសាធារណៈលើបណ្តាញសង្គម។
ក្នុងលិខិតដែលបង្ហោះជាសាធារណៈតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកកាលពីថ្ងៃចន្ទ ក្រុមសមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់មានចំនួន៨នាក់ បានលើកឡើងពីបុព្វហេតុរបស់បណ្តាញសហគមន៍ក្នុងការប្រឆាំងការកាប់បំផ្លាញឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ដោយបានធ្វើការទាំងយប់ព្រលប់នៅក្នុងព្រៃ និងការប្រឈមមុខនឹងការគំរាមកំហែងដោយហិង្សា និងការចាប់ខ្លួនពីសំណាក់អាជ្ញាធរ និងថែមទាំងបានឆ្លងកាត់គ្រោះថ្នាក់ រងការវាយប្រហារ និងការបាត់បង់ជីវិត។
ពួកគេពណ៌នាបន្តថា ដំណាលគ្នានឹងការតស៊ូរារាំងមិនឲ្យមានបទល្មើសព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ បណ្តាញសហគមន៍ មិនធ្លាប់បានការគាំទ្រ និងការពារសិទ្ធិ ឬទទួលថវិកាទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ (USAID)នោះឡើយ ក៏ប៉ុន្តែទីភ្នាក់ងារនេះបញ្ជាក់សេចក្តីថ្លែងការណ៍ចុងក្រោយមួយថា ខ្លួនបានធ្វើការជាមួយ បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ដើម្បីរក្សាព្រៃឈើ។
លិខិតចំហរបស់សមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ បានថ្លែងថា៖ «យើងខ្ញុំជាបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ មានការខកចិត្តជាខ្លាំង នៅពេលដែលបានឃើញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថ្មីៗនេះរបស់ USAID អះអាងថា បានធ្វើការផ្ទាល់ជាមួយបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់»។
លិខិតបន្ថែមថា៖ «យើងខ្ញុំមិនដែលឃើញ USAID ធ្វើការផ្ទាល់ជាមួយយើងខ្ញុំម្តងណាឡើយ។ USAID មិនដែលផ្តល់ដំណឹងអំពីគម្រោងព្រៃឡង់បៃតង របស់ខ្លួនដល់យើងខ្ញុំនោះទេ។ USAID មិនដែលបានសួរយើងខ្ញុំថា តើយើងខ្ញុំយល់ព្រមនឹងអ្វីដែលUSAID កំពុងធ្វើនៅលើព្រៃដូនតារបស់យើងឡើយ។ ហើយយើងខ្ញុំមិនដែលទទួលបានជំនួយផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ឬបច្ចេកទេសពី USAID ផងដែរ»។
សមាជិកនៃបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ចុះល្បាតនិងបំបួសព្រៃឈើនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សព្រៃឡង់។ (រូបថតដោយបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់)
ការបង្ហាញភាពស្រងាកចិត្តរបស់សមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ខាងលើនេះ ធ្វើឡើងនៅស្របពេលប្រជាសហគមន៍ក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយក្រសួងបរិស្ថានឲ្យចូលល្បាតព្រៃ ហើយនៅចំពេលដែល USAID កំពុងអនុវត្តន៍គម្រោងមួយដើម្បីការពារធនធានព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានលោក នេត្រ ភក្ត្រា បានបញ្ជាក់កាលពីពេលកន្លងមកថា ក្រសួងបរិស្ថាន និងទីភ្នាក់ងារ USAID បានកំពុងអនុវត្តគម្រោងព្រៃឡង់បៃតង ដែលមានរយៈពេល៥ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់២០២៣ ដែលមានថវិកាសរុបជាង២១លានដុល្លារអាមេរិក។
ក្រុមសមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ អះអាងក្នុងលិខិតចំហខ្លួនថា USAID បានបដិសេធសំណើរបស់បណ្តាញសហគមន៍ដើម្បីបានជាដៃគូអនុវត្តន៍គម្រោងខាងលើដែល«គាំទ្រដល់ជីវចម្រុះព្រៃឈើ» និង«ព្រៃឡង់បៃតង»។
ពួកគេបន្តចោទថាអ្វីដែលអះអាងថា USAID គាំទ្របណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ដើម្បីល្បាតរួមគ្នាជាមួយក្រសួងបរិស្ថានវាជាការអះអាងដែលមិនមានការណ៍ពិត ហើយUSAID បានចំណាយប្រាក់ឲ្យអតីតសមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ដើម្បីធ្វើការជាមួយក្រសួងបរិស្ថាន ជាសហគមន៍តំបន់ការពារ (CPAs) ដែលមានទំហំតូច និងមានតម្លៃផ្នែកជីវចម្រុះ និងភាពរឹងមាំព្រៃឈើតិចតួច។
លោក ស្វាយ សុង អាយុ៥៧ ឆ្នាំ ដែលជាសមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ប្រចាំខេត្តក្រចេះមួយរូបយល់ថា សម្បតិ្តព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់មិនអាចស្ថិតនៅគង់វង្សទេ ប្រសិនបើប្រជាសហគមន៍មិនត្រូវបានគេរាប់បញ្ចូលក្នុងគម្រោងរបស់ USAID។
លោកជឿថា ក្រសួងបរិស្ថានក៏គ្មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបង្រ្កាបបទល្មើសព្រៃឈើ ដោយលើកហេតុផលថា មន្ត្រីបរិស្ថានមួយចំនួនមិនបានធ្វើការដោយស្មោះត្រង់ទេ ក្នុងកិច្ចការពារព្រៃឈើ។
«ក្មួយដឹងហើយថា កន្លងទៅ បើសិនជាមានសហគមន៍អីមក វាមិនសូវមានបញ្ហាប៉ុន្មាន[ទេ] ប៉ុន្តែបើអត់សហគមន៍ហ្នឹង ឃើញថាគាត់លេងតែម្នាក់ឯងហ្នឹងគាត់ បាទគាត់ប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់គាត់ហ្នឹងវាជ្រុលហួសពេកហើយបាទ។ ដូចមុនៗពួកខ្ញុំចុះល្បាតទៅជាមួយគាត់ គាត់មានការលួចលាក់បាំងព័ត៌មាន គាត់អត់ត្រង់ជាមួយយើងទេ។ ក៏ប៉ុន្តែបើសហគមន៍ដឹងថា គាត់ធ្វើការស្មោះត្រង់ល្អណាស់បាទទាំងអស់ទាំងគ្នាហ្នឹង។ ប៉ុន្តែបើនៅតែអីចឹងទេ មិនសង្ឃឹមថាព្រៃឈើហ្នឹងនៅសល់ទេ»។
ក៏ប៉ុន្តែលោក នេត្រ ភក្ត្រា បានប្រតិកម្មដំណាលគ្នានឹងការចេញលិខិតចំហររបស់បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ថា បុគ្គលមួយចំនួនកំពុងធ្វើសកម្មភាពអនាធិបតេយ្យ ហើយស្នើឲ្យមានការបង្ហាញភស្តុតាងចំពោះសកម្មភាពពុករលួយផ្សេងៗរបស់មន្ត្រីដែលទទួលបន្ទុកការពារព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ដែលជាតំបន់អភិរក្ស។
លោកបានប្រាប់វីអូអេកាលពីថ្ងៃចន្ទថា៖«អ្វីដែលគាត់កំពុងតែព្យាយាម គឺកំពុងតែការពារនូវសេរីភាព និងប្រជាធិបតេយ្យបែបអនាធិបតេយ្យមួយដែលគាត់កំពុងតែចង់បាន»។
លោកបន្ថែមថា បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ត្រូវតែចុះបញ្ជី ដើម្បីមានសិទ្ធិពេញច្បាប់ក្នុងការបំពេញការងារក្នុងវិស័យបរិស្ថាន ដែលខ្លួនចង់បាន។
«ហើយអ្វីដែលខ្ញុំគូសបញ្ជាក់គឺ បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ត្រូវតែមានកាតព្វកិច្ច ក្នុងការអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ពីព្រោះថា ស.ជ.ណ របស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីកាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២០ បានតម្រូវឲ្យបណ្តាញសហគមន៍មួយនេះដែលមាន គេហៅថា រចនាសម្ព័ន្ធ និងប្រតិបត្តិការជាអង្គការមិនមែនជារដ្ឋាភិបាលហើយ មិនបានចុះបញ្ជីហ្នឹង គឺត្រូវតែចុះបញ្ជីដើម្បីបាននីតិសម្បទាគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការធ្វើការងារសហការជាមួយនឹងស្ថាប័នរបស់រដ្ឋាភិបាល»។
ឆ្លើយតបនឹងការចុះបញ្ជីនេះ លោក ស្វាយ សុង សមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ប្រចាំខេត្តក្រចេះនិយាយថា ប្រជាសហគមន៍មិនចង់ឲ្យសិទ្ធិការពារព្រៃឈើខ្លួនស្ថិតក្រោមគំនាបរបស់រដ្ឋអំណាចនោះទេ។
«ពួកខ្ញុំជាអ្នកស្ម័គ្រចិត្តទេ ជាអ្នកចូលរួមការពារទេ មិនបាច់ចុះបញ្ជីទេ។ បើចុះបញ្ជីមានន័យថា គេបញ្ជាយើង ឲ្យធ្វើបានធ្វើ មិនឲ្យធ្វើក៏មិនឲ្យធ្វើ អីចឹងវាជាប្រពៃណីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចហ្នឹងគឺ គឺគ្រាន់តែគាត់ធ្វើជាប្រព័ន្ធរបស់គាត់ ជាប្រពៃណីរបស់គាត់។ អីចឹងបានជាយើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា ថាមិនបាច់ចុះបញ្ជីទេ»។
លោក Chad Roedemeier អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាមិនទាន់ឆ្លើយតបសំណួរដែលបានផ្ញើតាមអ៊ីមែលនៅថ្ងៃពុធនេះ។
សហរដ្ឋអាមេរិក ធ្លាប់បង្ហាញ «កង្វល់យ៉ាងខ្លាំង»ចំពោះការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់។
កាលពីដើមខែមីនាស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ខ្លួនគាំទ្រកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយសហគមន៍សង្គមស៊ីវិល និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យជីវសាស្ត្រចម្រុះដ៏សម្បូរបែបនៅដែនជម្រកសត្វព្រៃនៅព្រៃឡង់ត្រូវបានអភិរក្ស។
សហរដ្ឋអាមេរិកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅព្រៃឡង់និងនៅទូទាំងប្រទេស មានការទាក់ទងនឹងកត្តាមួយចំនួន ដែលរួមមានការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់នៅខ្សោយ និងប្រព័ន្ធអភិបាលកិច្ចពុំមានភាពច្បាស់លាស់»។
តំបន់ព្រៃឡង់មានផ្ទៃដីប្រមាណ៥០ម៉ឺនហិកតាដោយគ្របដណ្តប់ខេត្តចំនួន៤ គឺព្រះវិហារ កំពង់ធំ ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង៕