នៅក្នុងទិវាពលកម្មអន្តរជាតិខួបលើកទី១៣៧នេះ កម្មករស្នើរដ្ឋាភិបាលឱ្យយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយបញ្ហាជូនពួកគេ ដូចជាការគិតគូរដំឡើងប្រាក់ខែឱ្យបានសមរម្យស្របនឹងការចាយវាយប្រចាំថ្ងៃ ការបង្កើតការងារឱ្យបានច្រើន និងការផ្តល់បណ្ណថែទាំសុខភាពដល់ពួកគេជាដើម។
កំពុងចូលរួមប្រារព្ធទិវាពលកម្មអន្តរជាតិខួបលើកទី១៣៧ នៅសួនច្បារទល់មុខក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឈន៍កម្ពុជា អ្នកស្រី ម៉ា ស្រីល័ក្ខ អាយុ៣០ឆ្នាំ ស្នើរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសក្រសួងការងារឱ្យពិចារណាក្នុងការផ្តល់ឱកាសការងារឱ្យកម្មករធ្វើឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ព្រោះអ្នកស្រីថា រាល់ថ្ងៃអ្នកស្រីកំពុងប្រឈមបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ដោយសារកន្លែងការងារមិនមានការងារពេញលេញធ្វើ ដែលជាហេតុនាំឱ្យបាត់បង់ចំណូលជាងពាក់កណ្តាល គឺបានចំណូលតែជាង១០០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយខែ។
ស្ត្រីមានស្រុកកំណើតនៅខេត្តស្វាយរៀងដែលបានជួលបន្ទប់មួយដើម្បីធ្វើការនៅរោងចក្រស្បែកជើងនៅម្តុំផ្លូវវេងស្រេងរូបនេះ ត្អូញត្អែរថា៖
«ពួកខ្ញុំមួយអាទិត្យ ធ្វើការ៣ថ្ងៃ ៤ថ្ងៃ អត់មានការងារធ្វើហើយ បំណាច់ឆ្នាំ ក៏គេកាត់អស់ ហើយដាក់ច្បាប់រវល់ទៀត អត់មានស៊ី [ទទួលបានលុយ] ៥០%ទេ ធ្វើការមួយអាទិត្យ៤ថ្ងៃ។ ហើយឥឡូវចូលទៅវិញ ធ្វើតែថ្ងៃ អង្គារ និងថ្ងៃពុធ ឈប់ទៀតហើយ ទាល់ដល់ថ្ងៃអង្គារ បានចូលវិញ។ អ៊ីចឹងបានខ្ញុំចង់ថា គ្រាន់តែចង់ឱ្យខាងក្រសួង [ឱ្យកម្មករ]មានការងារធ្វើគ្រប់គ្រាន់វិញអ៊ីចឹងហ្ហា»។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា ចាប់តាំងពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ មក សេដ្ឋកិច្ចក្នុងគ្រួសារគឺមានការប្រឈមមួយចំនួន ដោយត្រូវការចំណាយថ្លៃផ្ទះជួល ថ្លែម្ហូបអាហារ បូករួមថ្លៃទំនិញឡើងថ្ងៃជាដើម។
អ្នកស្រី ម៉ា ស្រីល័ក្ខ ប្រាប់វីអូអេថា៖ «និយាយរឿងផ្គត់ផ្គត់អត់គ្រាន់ទេ ព្រោះអីធ្លាប់រាល់ដងយើងធ្វើថែមម៉ោង ធ្វើការពេញថ្ងៃ យើងបាន៣០០ជាង ហើយឥឡូវ១ខែបានតែ១០០ជាងហ្នឹង។ អ៊ីចឹងផ្គត់ផ្គង់ម៉េចគ្រាន់ ណាមួយកូនបៅដោះគោផង យើងត្រូវបានបង់ធនាគារ ថ្លៃបន្ទប់ជួល ចាយវាយប្រចាំថ្ងៃ ម៉េចគ្រាន់លុយប៉ុណ្ណឹង?»។
ប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមទិវាពលកម្មអន្តរជាតិលើកទី១៣៧ នៅរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣។ (លាស់ លីបលីប/វីអូអេ)
កម្មការិនីរោងចក្រមួយរូបទៀត គឺអ្នកស្រី ឃុត សុខា អាយុ៤៤ឆ្នាំ ដែលបានធ្វើការរយៈពេល១២ឆ្នាំ នៅរោងចក្រកាត់ដេរមួយ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញប្រាប់វីអូអេថា អ្នកស្រីចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលដល់កម្មករកាត់ដេរឱ្យបានសមរម្យ ឬប្រហាក់ប្រហែល៣០០ដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីឱ្យកម្មករ មានជីវភាពរស់នៅបានល្អប្រសើរ។ អ្នកស្រីថា ប្រាក់ខែក្រោម២៥០ ឬស្មើ២៥០ដុល្លារអាមេរិកនោះ គឺកម្មករនៅតែប្រឈមបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ដោយសារតែទំនិញលើទីផ្សារចេះតែឡើងថ្លៃ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «បញ្ហាប្រឈមច្រើន ដូចខ្ញុំនិយាយអ៊ីចឹង ទំនិញឡើងថ្លៃ របស់របរឡើងថ្លៃ ប្រាក់ខែបានតិច អ៊ីចឹងប្រឈមច្រើនដូចយើងត្រូវការជួលផ្ទះនៅ ជួលអីនៅ។ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាល អត់មានគិតគូរថា យើងធ្វើម៉េច ដើម្បីឱ្យជីវភាពប្រជាជនយើងរស់ស្រួលជាងហ្នឹង ធ្វើវិធីសាស្ត្រអី ដើម្បីឱ្យប្រជាជនយើងរស់ស្រួលជាងហ្នឹង គាត់អត់មានវិធីសាស្ត្រហ្នឹងផងហ្នឹង ហើយសំណូមពរឱ្យគាត់គិតគូរដល់ពួកខ្ញុំជាកម្មករផង»។
ស្ត្រីមេម៉ាយ ដែលមានកូន៣នាក់ រូបនេះបន្ថែមថា៖ «សូម្បីតែខ្ញុំ ហូបបាយមួយពេល ជួនកាលបាយ៥០០[រៀល] សម្ល១០០០ [រៀល] អីទេ ដើម្បីទុកលុយឱ្យកូនរៀន»។
អ្នកស្រីក៏ស្នើរដ្ឋាភិបាលឱ្យពិនិត្យ និងជួយដោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងទៀតសម្រាប់កម្មកររោងចក្រ ដូចជាការរើសអើងសហជីព និងសិទ្ធិការងារជាដើម។
ដោយឡែកអ្នកស្រី ប៉េង សុខឃីម វ័យ៥៤ឆ្នាំ ជាកម្មករនៅក្នុងសិប្បកម្មឡឥដ្ឋ នៅខេត្តកណ្តាល ដែលបានមកចូលរួមទិវាពលកម្មអន្តរជាតិនេះ បានប្រាប់វីអូអេថា អ្នកស្រីចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ដល់អ្នកធ្វើការជាអ្នកធ្វើការតាមឡឥដ្ឋនេះ ព្រោះប្រាក់ទទួលបានជាប្រចាំថ្ងៃនៅទាប និងមិនមានបណ្ណប.ស.ស ដើម្បីទុកទៅមន្ទីរពេទ្យសម្រាប់ព្យាបាលជម្ងឺ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំមកចូលរួមថ្ងៃហ្នឹងចង់បានឱ្យជួយពួកខ្ញុំ ឱ្យមាន ប.ស.ស ប្រាក់ឈ្នួលបានថ្លៃ ហើយធ្វើការមានថ្ងៃមានថ្ងៃបុណ្យ មានថ្ងៃឈប់សម្រាក ព្រោះពួកខ្ញុំធ្វើអត់មានថ្ងៃបុណ្យថ្ងៃអីទេ ធ្វើរហូត។ ហើយសូមឱ្យបើកប្រាក់ឈ្នួលបានទៀងទាត់។ ប.ស.ស ខ្ញុំចង់បានជាងគេ ពួកខ្ញុំអត់មានលុយ»។
អ្នកស្រីថា ក្នុងមួយថ្ងៃ អ្នកស្រីទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលប្រមាណ២ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយថ្ងៃ ដោយធ្វើការមិនមានថ្ងៃឈប់សម្រាកអ្វីនោះទេ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «[ធ្វើការ]យូរហើយបួនដប់ឆ្នាំហើយ នៅតែវេទនាដដែល ពិបាក។ តែយើងមកចូលរួមអ៊ីចឹង ខាតការងារគេ គេស្តីឱ្យ តែគេស្តីឱ្យយ៉ាងម៉េចនៅតែមក នៅតែតស៊ូ [ព្រោះ]ចង់បានលក្ខខណ្ឌល្អ ចង់តែមក»។
ចំណែកកូដករនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៏ អ្នកស្រី ម៉ម សុវឌ្ឍិន អាយុ៣៦ឆ្នាំ ចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាល យកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយវិវាទការងាររវាងកូដករ និងក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៏ឱ្យបានឆាប់។
អ្នកស្រីប្រាប់វីអូអេថា៖ «ចង់បានដំណោះស្រាយ ហើយដំណោះស្រាយហ្នឹងមិនមែនជាដំណោះស្រាយដែលកាន់ជើងថៅកែទេ។ គឺជាដំណោះស្រាយដែលកម្មករកំពុងទាមទារគឺមួយទម្លាក់បទចោទលើតំណាងសហជីព និងសមាជិកសហជីព ហើយទទួលយកតំណាងសហជីព និងសហជីព ឱ្យចូលធ្វើការវិញ ដោយគ្មានការរើសអើងពីសំណាក់ថៅកែ»។
លោក អាត់ ធន់ ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា (CLC) ថ្លែងនៅក្នុងទិវាពលកម្មអន្តរជាតិលើកទី១៣៧ នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣។ (លាស់ លីបលីប/វីអូអេ)
ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា (CLC) លោក អាត់ ធន់ បានឱ្យដឹងថា ការរៀបចំទិវាពលកម្មអន្តរជាតិខួបលើកទី១៣៧ ដែលមានកម្មករ និងពលរដ្ឋប្រមាណ២ពាន់នាក់ចូលរួមនេះ គឺដើម្បីអបអរសាទរ និងរំឭកពីវីរភាពនៃការតស៊ូដ៏អង់អាចក្លាហានរបស់វីរកម្មករដែលបានពលីជីវិតក្នុងបុព្វហេតុសិទ្ធិ សេរីភាព និងលក្ខខណ្ឌការងារសម្រាប់កម្មករទូទាំងសកលលោក។ លោកបន្ថែមថា សហជីពដាក់សំណើចំនួន១៨ចំណុច ទៅថ្នាក់ដឹកនាំ និងក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធឱ្យជួយដោះស្រាយសំណូមពររបស់កម្មករជិយោជិតផងដែរ។
លោក អាត់ ធន់ ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននៅឯកម្មវិធីនៃការប្រារព្ធទិវាពលកម្មអន្តរជាតិខួបលើកទី១៣៧ នៅសួនច្បារទល់មុខក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាថា៖
«ថ្ងៃនេះ គឺជាថ្ងៃសិទ្ធការងារ អ៊ីចឹងកម្មករ និយោជិកស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល ទី១ ដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលឱ្យកម្មករ និយោជិក២៥០ដុល្លារគ្រប់វិស័យ ទី២ លុបចោល ទៅលើបទបញ្ជាទាំងឡាយ ឬច្បាប់ទាំងឡាយដែលប៉ះពាល់ដល់សេរីភាពសហជីព គឺធ្វើម៉េច ធ្វើវិសោធនកម្មឱ្យកម្មករមានសិទ្ធិបង្កើតសហជីព មានសិទ្ធិចូលរួម បាតុកម្មអីចឹងទៅ ហើយបញ្ចុះតម្លៃប្រេងសាំង បញ្ចុះតម្លៃជីកសិកម្ម និងការប្រាក់ធនាគារ ដើម្បីឱ្យកម្មករមានជីវភាពរស់នៅសមរម្យ អាហ្នឹងរឿងសំខាន់»។
ជាមួយគ្នានេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង២០ស្ថាប័នផ្សេងទៀត ដែលរួមមានសហភាពផ្ទះសាមគ្គី សម្ព័នសហជីព មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារនិងសិទ្ធិមនុស្ស សមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជាជាដើម ក៏បានដាក់លិខិតរួមមួយទៅរដ្ឋសភាផងដែរ។
អង្គការទាំងនេះ មើលឃើញថា បញ្ហាអាទិភាពដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសិទិ្ធមនុស្ស សិទិ្ធការងារ និងផលប្រយោជន៍របស់កម្មករនិយោជិតដែលស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋ ត្រូវធ្វើការដោះស្រាយនិងឆ្លើយតបទៅតាមសេចក្តីត្រូវការចាំបាច់ផ្សេងៗរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងកម្មករនិយោជិត ទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ នេះបើតាមលិខិតរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង២០នោះ ដែលបានដាក់ទៅរដ្ឋសភានៅថ្ងៃចន្ទនេះ។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក ហេង សួរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារបាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ។
ប្រធានគណៈកម្មការទី១នៃរដ្ឋសភាទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ទទួលពាក្យបណ្តឹង អង្កេត ទំនាក់ទំនងរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា លោក សរ ចំរុង ថ្លែងថា លោកនឹងពិនិត្យមើលសំណើរបស់ក្រុមសហជីពដែលដាក់មករដ្ឋសភា នៅថ្ងៃអង្គារសប្តាហ៍នេះ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានអបអរសាទរចំពោះទិវាខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី១៣៧ នៃទិវាពលកម្មអន្តរជាតិ១ ឧសភា និងថា ការគោរពសិទ្ធិកម្មករ មិនមែនមានតែ១ថ្ងៃនេះទេ ប៉ុន្ដែគឺជាការគោរពសិទ្ធិរបស់កម្មកររាល់ថ្ងៃ រវាងម្ចាស់រោងចក្រ និងកម្មករ៕