ភ្នំពេញ —
ក្រោយពីបានបាត់ដំណឹងអស់រយៈពេលជិតមួយសប្តាហ៍កន្លងមក ជនជាប់ចោទទាំង២៣នាក់ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនក្នុងការបង្ក្រាបបាតុកម្មកាលពីសប្តាហ៍មុន ត្រូវបានទម្លាយឱ្យដឹងថា ពួកគេកំពុងតែត្រូវបានឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ននៅមណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី៣ ឬពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុងក្នុងខេត្តកំពង់ចាម ព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាម ចម្ងាយប្រមាណជាង២០០គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងភ្នំពេញ។
ក្រុមគ្រួសារជនជាប់ចោទបានបា្រប់ VOA ថា ការជម្លៀសជនជាប់ចោទដែលបានចាប់ខ្លួនក្នុងការបង្ក្រាបបាតុកម្មកាលពីសប្តាហ៍មុនទៅឃុំខ្លួននៅកន្លែងឆ្ងាយដាច់ស្រយ៉ាលបានបង្កផលវិបាកដល់គ្រួសារពួកគេក្នុងការទៅសួរសុខទុក្ខ។
អ្នកស្រី ប្រាក់ សុវណ្ណារី អាយុ៣០ឆ្នាំ រស់នៅភ្នំពេញ និងជាប្រពន្ធលោក វន់ ពៅ ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធដែលជាជនជាប់ចោទម្នាក់។ អ្នកស្រីថ្លែងថា ការឃុំខ្លួនប្តីអ្នកស្រីនៅកន្លែងឆ្ងាយបែបនេះបានបង្កការលំបាកជាច្រើនដល់ជីវភាពគ្រួសារអ្នកស្រី។
«ពិបាកមែនទែនសម្រាប់រូបខ្ញុំ ដោយសារជីវភាពរបស់ខ្ញុំមិនធូរធារទេ។ ខ្ញុំរាងពិបាកដែរ។ ខ្ញុំត្រូវការចិញ្ចឹមកូន ចិញ្ចឹមម្តាយឪពុកឈឺ។ សូម្បីតែម៉ូតូខ្ញុំមិនទាន់ទាំងមានជិះផង ហើយមកពីភ្នំពេញមកទីនេះគឺឆ្ងាយមែនទែន គឺត្រូវចំណាយថវិកាច្រើន។ ពិបាកហ្នឹងគ្មានលុយ យើងត្រូវខ្ចីគេឬអំពាវនាវដល់អង្គការផ្សេងៗក្រែងគេអាចជួយឧបត្ថម្ភយើងបាន»។
អ្នកស្រី ប្រាក់ សុវណ្ណារី បន្ថែមថា ប្តីអ្នកស្រីកំពុងជួបប្រទះនឹងបញ្ហាជាច្រើនក្នុងពន្ធនាគារដ៏ដាច់ស្រយ៉ាលមួយនេះ។
«យើងព្រួយបារម្ភដោយសារវានៅឆ្ងាយពេក។ យើងពិបាកនឹងមក ហើយសុខភាពរបស់គាត់សូម្បីតែនៅទីនេះក៏អត់សូវមានពេទ្យដែរ។ ពេទ្យត្រូវតែឡើងមកពីភ្នំពេញហើយពេទ្យគឺមិនអាចនៅមើលយើងជាប់បានទេ។ ហើយមិនមានការហូបចុកគ្រប់គ្រាន់អញ្ចឹងទៅ ពីព្រោះថា នៅខាងក្នុងហ្នឹងយើងមិនដឹងថា គេឱ្យអ្វីគាត់ហូបខ្លះ»។
លោក វន់ ពៅ ត្រូវបានជាប់ចោទពីបទបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បតិ្តសាធារណៈ និងបទញុះញុង់ឲ្យមានបាតុកម្ម ដែលនាំឲ្យមានការបង្ក្រាបដោយកម្លាំងយោធាលើបាតុករនៅតំបន់សួនឧស្សាហកម្មពិសេសតាមផ្លូវជាតិលេខ៤កាលពីថ្ងៃទី២ ខែមករា ដែលនាំឱ្យមានការចាប់ខ្លួនមនុស្ស១០នាក់។ មួយថ្ងៃក្រោយមកមនុស្ស១៣នាក់ទៀតត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅក្នុងការបាញ់បង្ក្រាបដោយប្រើគ្រាប់ពិតទៅលើហ្វូងបាតុករនៅតំបន់សួនឧស្សាហកម្មកាត់ដេរកាណាឌីយ៉ា។
ជនជាប់ចោទទាំង២៣នាក់មិនត្រូវបានទម្លាយឱ្យដឹងពីអត្តសញ្ញាណ និងកន្លែងឃុំខ្លួនពួកគេដល់ក្រុមគ្រួសារនិងមេធាវីពួកគេនោះទេ រហូតទាល់តែដល់ថ្ងៃម្សិលមិញ។
លោក សន ឌឿន នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ជាឪពុកជនជាប់ចោទម្នាក់ទៀតឈ្មោះរ៉េត រដ្ឋា។ នៅពេលកំពុងជិះរថយន្តក្រុងត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញបន្ទាប់ពីបានជួបកូនលោកនៅពន្ធនាគារ លោកក៏បានត្អូញត្អែរពីទីតាំងនៃពន្ធនាគារនេះដែរ។ លោកត្រូវជិះរថយន្តឈ្នួលចម្ងាយប្រមាណ២៥០គីឡូម៉ែត្រដើម្បីទៅជួបកូនគាត់។
«អត់មានទេបងអើយ ជីវភាពខ្ញុំទីទាល់ក្រណាស់។ មកម្តងនេះខ្ចីលុយគេ៣០ម៉ឺនមក មិនទាន់បានប៉ុន្មានផង អស់បាត់ទៅហើយ។ ខ្ញុំចាំមើលអាទិត្យក្រោយ ដើររកខ្ចីលុយគេបាន ចាំទៅទៀត»។
លោក សន ឌឿន អះអាងថា កូនប្រុសរបស់លោកទើបតែត្រឡប់មកពីធ្វើការនៅប្រទេសថៃ គឺពីរថ្ងៃមុនពេលចាប់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ហើយអះអាងថា កូនប្រុសលោកមិនមែនជាបាតុករទេ។
លោក គុយ ប៊ុនសន អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារ ថ្លែងថា មូលហេតុដែលអាជ្ញាធរពន្ធនាគារសម្រេចបញ្ជូនជនជាប់ចោទទាំងនោះទៅឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុងដោយសារពន្ធនាគារព្រៃសនៅភ្នំពេញមានការផ្ទុកលើសចំណុះខ្លាំង។
«កាលពីសម័យបុរាណ អាណានិគមធ្លាប់យកអ្នកទោសទៅដាក់នៅកោះត្រឡាច។ អត់មានអ្នកណាថាឆ្ងាយ។ នៅនោះ [ពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុង] ជាងមួយពាន់នាក់ដែរ។ នៅភ្នំពេញជាងបីពាន់នាក់»។
លោក គុយ ប៊ុនសន បញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅប្រទេសមួយចំនួនក៏មានការជម្លៀសជនជាប់ចោទទៅកន្លែងអញ្ចឹងដែរ។
ប៉ុន្តែលោក អំ សំអាត ប្រធានផ្នែកបច្ចេកទេសស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូថ្លែងថា ការអះអាងនេះគឺជាការដោះសារប៉ុណ្ណោះ ហើយការបញ្ជូនខ្លួនជនជាប់ចោទទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារនេះជារឿងដែលមិនប្រក្រតីមួយ។
«យើងឃើញថា វាចម្លែក ព្រោះថា ពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុងនេះ គេទទួលតែទណ្ឌិតដែលគេកាត់ទោសហើយ ហើយមានកម្រិតធ្ងន់ទៀត ហើយលើកនេះសូម្បីតែជនជាប់ចោទ សូម្បីតែអនីតិជនមួយទៀត»។
លោក អំ សំអាត យល់ថា មូលហេតុពិតប្រាកដដោយសាររដ្ឋាភិបាលបារម្ភខ្លាចអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងកម្មករតវ៉ាឱ្យដោះលែងជនជាប់ចោទទាំងនោះវិញ។
«មូលហេតុទី១ដោយសាររដ្ឋាភិបាលខ្លាចជ្រុលពេក។ ខ្លាចការធ្វើបាតុកម្មរបស់កម្មករនិងសង្គមស៊ីវិលនានាដើម្បីទាមទារឱ្យដោះលែងអ្នកទាំងអស់ហ្នឹងដោយសន្តិវិធី។ មូលហេតុទី២ដោយសាររឿងនេះកើតឡើងដោយអំពើហិង្សា ហើយក្រោមការបង្ក្រាបយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាល»។
នៅថ្ងៃនេះ មានទាហានចំនួនប្រមាណ១០០នាក់ត្រូវបានដាក់ពង្រាយខាងមុខពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុង ដើម្បីបង្ការខ្លាចមានបាតុកម្មទាមទារឱ្យដោះលែងជនជាប់ចោទទាំងនោះ។ នេះបើតាមលោក អំ សំអាត៕
ក្រុមគ្រួសារជនជាប់ចោទបានបា្រប់ VOA ថា ការជម្លៀសជនជាប់ចោទដែលបានចាប់ខ្លួនក្នុងការបង្ក្រាបបាតុកម្មកាលពីសប្តាហ៍មុនទៅឃុំខ្លួននៅកន្លែងឆ្ងាយដាច់ស្រយ៉ាលបានបង្កផលវិបាកដល់គ្រួសារពួកគេក្នុងការទៅសួរសុខទុក្ខ។
អ្នកស្រី ប្រាក់ សុវណ្ណារី អាយុ៣០ឆ្នាំ រស់នៅភ្នំពេញ និងជាប្រពន្ធលោក វន់ ពៅ ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធដែលជាជនជាប់ចោទម្នាក់។ អ្នកស្រីថ្លែងថា ការឃុំខ្លួនប្តីអ្នកស្រីនៅកន្លែងឆ្ងាយបែបនេះបានបង្កការលំបាកជាច្រើនដល់ជីវភាពគ្រួសារអ្នកស្រី។
«ពិបាកមែនទែនសម្រាប់រូបខ្ញុំ ដោយសារជីវភាពរបស់ខ្ញុំមិនធូរធារទេ។ ខ្ញុំរាងពិបាកដែរ។ ខ្ញុំត្រូវការចិញ្ចឹមកូន ចិញ្ចឹមម្តាយឪពុកឈឺ។ សូម្បីតែម៉ូតូខ្ញុំមិនទាន់ទាំងមានជិះផង ហើយមកពីភ្នំពេញមកទីនេះគឺឆ្ងាយមែនទែន គឺត្រូវចំណាយថវិកាច្រើន។ ពិបាកហ្នឹងគ្មានលុយ យើងត្រូវខ្ចីគេឬអំពាវនាវដល់អង្គការផ្សេងៗក្រែងគេអាចជួយឧបត្ថម្ភយើងបាន»។
អ្នកស្រី ប្រាក់ សុវណ្ណារី បន្ថែមថា ប្តីអ្នកស្រីកំពុងជួបប្រទះនឹងបញ្ហាជាច្រើនក្នុងពន្ធនាគារដ៏ដាច់ស្រយ៉ាលមួយនេះ។
«យើងព្រួយបារម្ភដោយសារវានៅឆ្ងាយពេក។ យើងពិបាកនឹងមក ហើយសុខភាពរបស់គាត់សូម្បីតែនៅទីនេះក៏អត់សូវមានពេទ្យដែរ។ ពេទ្យត្រូវតែឡើងមកពីភ្នំពេញហើយពេទ្យគឺមិនអាចនៅមើលយើងជាប់បានទេ។ ហើយមិនមានការហូបចុកគ្រប់គ្រាន់អញ្ចឹងទៅ ពីព្រោះថា នៅខាងក្នុងហ្នឹងយើងមិនដឹងថា គេឱ្យអ្វីគាត់ហូបខ្លះ»។
លោក វន់ ពៅ ត្រូវបានជាប់ចោទពីបទបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បតិ្តសាធារណៈ និងបទញុះញុង់ឲ្យមានបាតុកម្ម ដែលនាំឲ្យមានការបង្ក្រាបដោយកម្លាំងយោធាលើបាតុករនៅតំបន់សួនឧស្សាហកម្មពិសេសតាមផ្លូវជាតិលេខ៤កាលពីថ្ងៃទី២ ខែមករា ដែលនាំឱ្យមានការចាប់ខ្លួនមនុស្ស១០នាក់។ មួយថ្ងៃក្រោយមកមនុស្ស១៣នាក់ទៀតត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅក្នុងការបាញ់បង្ក្រាបដោយប្រើគ្រាប់ពិតទៅលើហ្វូងបាតុករនៅតំបន់សួនឧស្សាហកម្មកាត់ដេរកាណាឌីយ៉ា។
ជនជាប់ចោទទាំង២៣នាក់មិនត្រូវបានទម្លាយឱ្យដឹងពីអត្តសញ្ញាណ និងកន្លែងឃុំខ្លួនពួកគេដល់ក្រុមគ្រួសារនិងមេធាវីពួកគេនោះទេ រហូតទាល់តែដល់ថ្ងៃម្សិលមិញ។
លោក សន ឌឿន នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ជាឪពុកជនជាប់ចោទម្នាក់ទៀតឈ្មោះរ៉េត រដ្ឋា។ នៅពេលកំពុងជិះរថយន្តក្រុងត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញបន្ទាប់ពីបានជួបកូនលោកនៅពន្ធនាគារ លោកក៏បានត្អូញត្អែរពីទីតាំងនៃពន្ធនាគារនេះដែរ។ លោកត្រូវជិះរថយន្តឈ្នួលចម្ងាយប្រមាណ២៥០គីឡូម៉ែត្រដើម្បីទៅជួបកូនគាត់។
«អត់មានទេបងអើយ ជីវភាពខ្ញុំទីទាល់ក្រណាស់។ មកម្តងនេះខ្ចីលុយគេ៣០ម៉ឺនមក មិនទាន់បានប៉ុន្មានផង អស់បាត់ទៅហើយ។ ខ្ញុំចាំមើលអាទិត្យក្រោយ ដើររកខ្ចីលុយគេបាន ចាំទៅទៀត»។
លោក សន ឌឿន អះអាងថា កូនប្រុសរបស់លោកទើបតែត្រឡប់មកពីធ្វើការនៅប្រទេសថៃ គឺពីរថ្ងៃមុនពេលចាប់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ហើយអះអាងថា កូនប្រុសលោកមិនមែនជាបាតុករទេ។
លោក គុយ ប៊ុនសន អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារ ថ្លែងថា មូលហេតុដែលអាជ្ញាធរពន្ធនាគារសម្រេចបញ្ជូនជនជាប់ចោទទាំងនោះទៅឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុងដោយសារពន្ធនាគារព្រៃសនៅភ្នំពេញមានការផ្ទុកលើសចំណុះខ្លាំង។
«កាលពីសម័យបុរាណ អាណានិគមធ្លាប់យកអ្នកទោសទៅដាក់នៅកោះត្រឡាច។ អត់មានអ្នកណាថាឆ្ងាយ។ នៅនោះ [ពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុង] ជាងមួយពាន់នាក់ដែរ។ នៅភ្នំពេញជាងបីពាន់នាក់»។
លោក គុយ ប៊ុនសន បញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅប្រទេសមួយចំនួនក៏មានការជម្លៀសជនជាប់ចោទទៅកន្លែងអញ្ចឹងដែរ។
ប៉ុន្តែលោក អំ សំអាត ប្រធានផ្នែកបច្ចេកទេសស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូថ្លែងថា ការអះអាងនេះគឺជាការដោះសារប៉ុណ្ណោះ ហើយការបញ្ជូនខ្លួនជនជាប់ចោទទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារនេះជារឿងដែលមិនប្រក្រតីមួយ។
«យើងឃើញថា វាចម្លែក ព្រោះថា ពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុងនេះ គេទទួលតែទណ្ឌិតដែលគេកាត់ទោសហើយ ហើយមានកម្រិតធ្ងន់ទៀត ហើយលើកនេះសូម្បីតែជនជាប់ចោទ សូម្បីតែអនីតិជនមួយទៀត»។
លោក អំ សំអាត យល់ថា មូលហេតុពិតប្រាកដដោយសាររដ្ឋាភិបាលបារម្ភខ្លាចអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងកម្មករតវ៉ាឱ្យដោះលែងជនជាប់ចោទទាំងនោះវិញ។
«មូលហេតុទី១ដោយសាររដ្ឋាភិបាលខ្លាចជ្រុលពេក។ ខ្លាចការធ្វើបាតុកម្មរបស់កម្មករនិងសង្គមស៊ីវិលនានាដើម្បីទាមទារឱ្យដោះលែងអ្នកទាំងអស់ហ្នឹងដោយសន្តិវិធី។ មូលហេតុទី២ដោយសាររឿងនេះកើតឡើងដោយអំពើហិង្សា ហើយក្រោមការបង្ក្រាបយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាល»។
នៅថ្ងៃនេះ មានទាហានចំនួនប្រមាណ១០០នាក់ត្រូវបានដាក់ពង្រាយខាងមុខពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុង ដើម្បីបង្ការខ្លាចមានបាតុកម្មទាមទារឱ្យដោះលែងជនជាប់ចោទទាំងនោះ។ នេះបើតាមលោក អំ សំអាត៕