ភ្នំពេញ —
ប្រមុខការទូតកម្ពុជា លោកហោ ណាំហុងបានចាត់ទុកកិច្ចប្រជុំពិសេសរវាងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន និងចិននៅចុងខែសីហានេះថា ជាកិច្ចប្រជុំដែលនឹងអាចជួយពង្រឹងការខិតចូលជិតគ្នារវាងអាស៊ាន និងចិន។
លោកថ្លែងថា៖ «ការប្រជុំពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានចិនមានសារៈសំខាន់ណាស់ដើម្បីពង្រឹងពង្រីកមិត្តភាពសហប្រតិបត្តិការជាយុទ្ធសាស្ដ្ររវាងអាស៊ាននិងចិន»។
លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជាហោ ណាំហុង ថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះចំពោះមុខសមភាគីចិនរបស់លោកគឺលោកវ៉ាង យី ក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញកាលពីរសៀលថ្ងៃពុធម្សិលមិញនេះ។ លោកវ៉ាង ដែលបានមកបំពេញទស្សនកិច្ចរយៈពេលពីរថ្ងៃនៅកម្ពុជា បានសន្យាការពារប្រទេសកម្ពុជាទល់នឹងការជ្រៀតជ្រែក«រំខានពីមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ»។
ក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅថា អាស៊ាន នឹងត្រូវមានកិច្ចប្រជុំពិសេសមួយជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនចាប់ពីថ្ងៃទី២៨ដល់ថ្ងៃទី៣០ខែសីហា ក្នុងទីក្រុងប៉េកាំង។
កិច្ចប្រជុំនឹងផ្តោតលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងកិច្ចសហការរវាងអាស៊ាន និងចិន ហើយវាចំពេលគម្រប់ខួបដប់ឆ្នាំនៃចំណងទាក់ទងដៃគូទាំងពីរ។
បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានចូលមកកកូរផ្ទៃក្នុងរបស់អាស៊ានហើយបានធ្វើឲ្យរង្គោះរង្គើរវាងកិច្ចសហការអាស៊ាននិងចិន មូលហេតុគឺដោយសារប្រទេសបួនក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិកចំនួនដប់របស់អាស៊ាន ដូចជាប្រទេសវៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី ប្រ៊ុយណេនិងហ្វ៊ីលីពីនមានជម្លោះដែនសមុទ្រជាមួយប្រទេសចិន។
ដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះត្រូវគេជឿថា សម្បូរដោយឧស្ម័នធម្មជាតិ ប្រេង និងជាចំណុចយុទ្ធសាស្ដ្រយោធា។ ហើយប្រទេសចិនមានជំហរក្តោបក្តាប់ដែនដីជម្លោះស្ទើរតែទាំងស្រុង។
លោកហោ ណាំហុងជឿថា កិច្ចប្រជុំជាមួយប្រទេសចិនលើកនេះនឹងធ្វើឲ្យមានការយោគយល់គ្នារវាងចិន និងអាស៊ានកាន់តែប្រសើរជាងមុន។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា កិច្ចប្រជុំនៅទីក្រុងប៉េកាំងនៅចុងខែនេះគឺទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាននិងចិនកាន់តែល្អឡើង កាន់តែរឹងមាំឡើង និងកាន់តែយោគយល់គ្នាឡើង»។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានកាលពីឆ្នាំមុននៅប្រទេសកម្ពុជា បណ្តាប្រទេសអាស៊ានបានបង្ហាញភាពបែកបាក់ ប្រេះស្រាំក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយជាមួយប្រទេសចិន ហើយបានធ្វើឲ្យខកខានមិនបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់អាស៊ាន។
ប្រទេសកម្ពុជា ដែលត្រូវគេមើលឃើញថា ជាសម្ព័ន្ធមិត្តមួយរបស់ចិន បានទទួលរងការចោទប្រកាន់ចំពោះជំហររបស់ខ្លួន។
កាលពីថ្ងៃពុធទី១៤ខែសីហា ក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានបានប្តេជ្ញានិយាយក្នុង«សំឡេងតែមួយ»ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយជាមួយប្រទេសចិនលើក្រមប្រតិបត្តិស្តីពីបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
លោកកៅ គឹមហួន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានប្រាប់វីអូអេសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកខេមរភាសាកាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុនថា សមាគមអាស៊ានអាចនឹងទទួលលទ្ធផលជាផ្លែផ្កាពីកិច្ចប្រជុំជាមួយប្រទេសចិននៅចុងខែនេះ។
លោកបណ្ឌិតឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យមើលឃើញថា «កម្លាំងរួមតែមួយ»របស់បណ្តាប្រទេសអាស៊ានជាដំណើរវិជ្ជមានសម្រាប់សមាគមទាំងដប់ប្រទេសនេះ៕
លោកថ្លែងថា៖ «ការប្រជុំពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានចិនមានសារៈសំខាន់ណាស់ដើម្បីពង្រឹងពង្រីកមិត្តភាពសហប្រតិបត្តិការជាយុទ្ធសាស្ដ្ររវាងអាស៊ាននិងចិន»។
លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជាហោ ណាំហុង ថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះចំពោះមុខសមភាគីចិនរបស់លោកគឺលោកវ៉ាង យី ក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញកាលពីរសៀលថ្ងៃពុធម្សិលមិញនេះ។ លោកវ៉ាង ដែលបានមកបំពេញទស្សនកិច្ចរយៈពេលពីរថ្ងៃនៅកម្ពុជា បានសន្យាការពារប្រទេសកម្ពុជាទល់នឹងការជ្រៀតជ្រែក«រំខានពីមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ»។
ក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅថា អាស៊ាន នឹងត្រូវមានកិច្ចប្រជុំពិសេសមួយជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនចាប់ពីថ្ងៃទី២៨ដល់ថ្ងៃទី៣០ខែសីហា ក្នុងទីក្រុងប៉េកាំង។
កិច្ចប្រជុំនឹងផ្តោតលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងកិច្ចសហការរវាងអាស៊ាន និងចិន ហើយវាចំពេលគម្រប់ខួបដប់ឆ្នាំនៃចំណងទាក់ទងដៃគូទាំងពីរ។
បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានចូលមកកកូរផ្ទៃក្នុងរបស់អាស៊ានហើយបានធ្វើឲ្យរង្គោះរង្គើរវាងកិច្ចសហការអាស៊ាននិងចិន មូលហេតុគឺដោយសារប្រទេសបួនក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិកចំនួនដប់របស់អាស៊ាន ដូចជាប្រទេសវៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី ប្រ៊ុយណេនិងហ្វ៊ីលីពីនមានជម្លោះដែនសមុទ្រជាមួយប្រទេសចិន។
ដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះត្រូវគេជឿថា សម្បូរដោយឧស្ម័នធម្មជាតិ ប្រេង និងជាចំណុចយុទ្ធសាស្ដ្រយោធា។ ហើយប្រទេសចិនមានជំហរក្តោបក្តាប់ដែនដីជម្លោះស្ទើរតែទាំងស្រុង។
លោកហោ ណាំហុងជឿថា កិច្ចប្រជុំជាមួយប្រទេសចិនលើកនេះនឹងធ្វើឲ្យមានការយោគយល់គ្នារវាងចិន និងអាស៊ានកាន់តែប្រសើរជាងមុន។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា កិច្ចប្រជុំនៅទីក្រុងប៉េកាំងនៅចុងខែនេះគឺទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាននិងចិនកាន់តែល្អឡើង កាន់តែរឹងមាំឡើង និងកាន់តែយោគយល់គ្នាឡើង»។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានកាលពីឆ្នាំមុននៅប្រទេសកម្ពុជា បណ្តាប្រទេសអាស៊ានបានបង្ហាញភាពបែកបាក់ ប្រេះស្រាំក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយជាមួយប្រទេសចិន ហើយបានធ្វើឲ្យខកខានមិនបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់អាស៊ាន។
ប្រទេសកម្ពុជា ដែលត្រូវគេមើលឃើញថា ជាសម្ព័ន្ធមិត្តមួយរបស់ចិន បានទទួលរងការចោទប្រកាន់ចំពោះជំហររបស់ខ្លួន។
កាលពីថ្ងៃពុធទី១៤ខែសីហា ក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានបានប្តេជ្ញានិយាយក្នុង«សំឡេងតែមួយ»ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយជាមួយប្រទេសចិនលើក្រមប្រតិបត្តិស្តីពីបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
លោកកៅ គឹមហួន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានប្រាប់វីអូអេសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកខេមរភាសាកាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុនថា សមាគមអាស៊ានអាចនឹងទទួលលទ្ធផលជាផ្លែផ្កាពីកិច្ចប្រជុំជាមួយប្រទេសចិននៅចុងខែនេះ។
លោកបណ្ឌិតឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យមើលឃើញថា «កម្លាំងរួមតែមួយ»របស់បណ្តាប្រទេសអាស៊ានជាដំណើរវិជ្ជមានសម្រាប់សមាគមទាំងដប់ប្រទេសនេះ៕