ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាឲ្យដឹងថា កម្ពុជានឹងចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេសអាស៊ាន-សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលគ្រោងនឹងធ្វើឡើងនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន នៅថ្ងៃទី១២ និង១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២។
កិច្ចប្រជុំនេះត្រូវបានលើកពេលម្តងរួចមកហើយ កាលពីចុងខែមីនា ដោយសារតែមេដឹកនាំអាស៊ានមួយចំនួនមិនអាចចូលរួមតាមពេលវេលាស្នើឡើងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបាន។
កិច្ចប្រជុំកំពូលរវាងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគេ្នយ៍ ឬហៅកាត់ថា អាស៊ាន និងសហរដ្ឋអាមេរិក ធ្វើឡើងដើម្បីបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងដៃគូសន្ទនាអាស៊ាន-សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមានអាយុកាល៤៥ឆ្នាំមកហើយ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចេញដោយក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលត្រូវបានបង្ហោះលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ក្រសួងការបរទេសកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមេសា ឲ្យដឹងថា កិច្ចប្រជុំកំពូលនេះគឺជា កិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេសលើកទី២ គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០១៦មក និងជាការជួបប្រជុំដោយផ្ទាល់មុខលើកទី១ សម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា គិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៧មក។
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន និងប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ចូ បៃដិន (Joe Biden) នឹងពិភាក្សាពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទៅតាមវិស័យចម្បងៗពាក់ព័ន្ធបញ្ហាជំងឺកូវីដ១៩ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងការអភិវឌ្ឍផ្សេងៗ។ បន្ថែមពីនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន និងសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងពិភាក្សាផ្លាស់ប្តូរយោបល់គ្នាអំពីបញ្ហាតំបន់និងអន្តរជាតិ ដែលជាផលប្រយោជន៍ និងកង្វល់រួមផងដែរ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ជុំ សុន្ទរី បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេតាមប្រព័ន្ធផ្ញើសារតេឡេក្រាមថា កិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេសអាស៊ាន-សហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នា ដើម្បីរក្សាមជ្ឈភាពនិងឯកភាពអាស៊ាន តាមរយៈយន្តការនានាដែលដឹកនាំដោយអាស៊ាន ក៏ដូចជា ដើម្បីបង្កើនជំនឿ និងទំនុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាពក្នុងតំបន់។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «កម្ពុជា ក្នុងឋានៈជាប្រធានអាស៊ាន មានការតាំងចិត្តខ្ពស់ ក្នុងការជំរុញឲ្យមានលទ្ធផលផ្លែផ្កានៃកិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេសនេះ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ នេះក៏ជាឱកាសដ៏ល្អមួយសម្រាប់ការលើកស្ទួយទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ»។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផាន បានប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃចន្ទនេះថា មិនទាន់មានការរៀបចំជារបៀបវារៈជាក់លាក់ណាមួយនៅឡើយនោះទេពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចប្រជុំពិសេសខាងលើនេះ ប៉ុន្តែលោកថាបញ្ហានយោបាយនៅភូមា បញ្ហាសន្តិសុខតំបន់អាស៊ាន វិបត្តិសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន-រុស្ស៊ីនឹងទំនងជាត្រូវបានដាក់បញ្ចូលនៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សា។
លោកថ្លែងថា៖ «ដូច្នេះនេះមិនទាន់ជារបៀបវារៈណាមួយដែលយើងអាចទទួលបានជាផ្លូវការនៅឡើយទេ។ យើងពិបាកនិយាយណាស់កន្លែងហ្នឹង គ្រាន់ជាការទស្សន៍ទាយទេណា។ តែនៅក្នុងហ្នឹង ដូចដឹងច្បាស់ចឹង ប្រាកដជានិយាយអំពីភូមាមួយហើយនៅក្នុងសាច់រឿងហ្នឹង ហើយបន្ទាប់ពីភូមាមក និយាយពីសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោក ដែលមានពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាអ៊ុយក្រែន-រុស្ស៊ី តែនេះយើងគ្រាន់តែប្រហែលនោះទេ»។
លោកបន្តថា នាពេលខាងមុខ ក៏អាចមានលទ្ធភាពនៃកិច្ចប្រជុំផ្លូវការទ្វេភាគីរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងកម្ពុជា ប្រសិនបើមានការឯកភាពគ្នាណាមួយលើរបៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជុំពីសំណាក់ភាគីទាំងពីរ។
អ្នកវិភាគនយោបាយនិងសង្គម លោក មាស នី លើកឡើងថា បញ្ហានៅភូមា បញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងការឆ្លើយតបទៅនឹងវិបត្តិសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែននិងរុស្ស៊ី អាចជាប្រធានបទចម្បងសម្រាប់នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេសអាស៊ាន និងសហរដ្ឋអាមេរិក ខណៈលោកសង្កត់ធ្ងន់ពីការជជែកពិភាក្សាស្តីពីការពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាពពាណិជ្ជកម្មតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។
លោកថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹងរឿងទាំងបីនេះជារឿងសំខាន់ដែលត្រូវដាក់លើតុប្រជុំអាស៊ាន។ ខ្ញុំគិតថា រឿងមួយទៀតដែលនឹងជជែកគ្នាដែរនោះ ប្រហែលជាជែកគ្នាទៅលើការពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាពផ្នែកពាណិជ្ជកម្មនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកផងដែរ។ ព្រោះអាមេរិកក៏ហាក់ដូចជា ប្រហែលជាយកសម្ព័ន្ធភាពពាណិជ្ជកម្មមួយនេះមកធ្វើជាផ្លូវ ឬជាច្រកមួយ ដើម្បីទប់ទល់នឹងការពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសចិននៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនេះផងដែរ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន មិនដែលត្រូវបានអញ្ជើញជាផ្លូវការដោយប្រធានាធិបតីអាមេរិកសម្រាប់ការពិភាក្សានៅសេតវិមាន ក្នុងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនឡើយ។ គេមិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេថាតើនឹងមានជំនួបទ្វេភាគីរវាងលោក ចូ បៃដិន និងថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាឬយ៉ាងណា។
អ្នកវិភាគ លោក មាស នី យល់ឃើញថា មិនមានលទ្ធភាពខ្ពស់សម្រាប់កិច្ចប្រជុំទ្វេភាគីរវាងថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ ខណៈទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរនៅមិនទាន់មានភាពល្អប្រសើរនៅឡើយ ហើយត្រូវការពេលវេលាបន្ថែមទៀតក្នុងការ«ស្តាភាពស្មោះត្រង់រវាងគ្នា» ក៏ដូចជាអាស្រ័យលើការវិវឌ្ឍនយោបាយ និងជំហររបស់កម្ពុជាផងដែរ។
នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អ្នកស្រី ចក់ សុភាព ស្នើឲ្យកម្ពុជាដែលជាប្រធានអាស៊ាន យកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាលម្ហសង្គមស៊ីវិលផងដែរនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេស ខណៈអ្នកស្រីសង្កេតឃើញថា លម្ហសង្គមស៊ីវិល និងនយោបាយនៅកម្ពុជានៅប្រឈមនឹងការរឹតត្បិតនៅឡើយ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «គំរូភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជាធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យមានការធានាដល់ការគោរពនូវសិទ្ធិមនុស្ស និងធានាឲ្យមាននូវលម្ហសង្គមស៊ីវិលប្រសើរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាគំរូមួយដែលកម្ពុជាអាចមានទម្ងន់នៅក្នុងការដោះស្រាយសម្រាប់ថ្នាក់តំបន់ និងថ្នាក់សាកលផងដែរ»។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមេសា សេតវិមានឲ្យដឹងថា កិច្ចប្រជុំពិសេសនេះនឹងធ្វើឡើងដើម្បីពង្រឹងបន្ថែមនូវការចូលរួមរបស់លោក បៃដិន នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអាស៊ានកាលពីខែតុលា ឆ្នាំមុន ដែលនៅពេលនោះលោកបានប្រកាសនូវថវិកាចំនួន១០២លានដុល្លារអាមេរិក ក្នុងគម្រោងផ្ដួចផ្ដើមថ្មី ដើម្បីពង្រីកការចូលរួមរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយអាស៊ានលើ«ការស្ដារឡើងវិញនូវផលប៉ះពាល់ដោយសារវិបត្តិកូវីដ១៩ និងសន្តិសុខសុខាភិបាល ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងវិបត្តិអាកាសធាតុ ការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាទូទៅ ការលើកកម្ពស់សមភាពយេនឌ័រ និងការពង្រឹងឱ្យបានជ្រាលជ្រៅនូវទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាពលរដ្ឋ និងប្រជាពលរដ្ឋ»។
អ្នកនាំពាក្យសេតវិមាន អ្នកស្រី Jen Psaki បានបញ្ជាក់នៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសរបស់សេតវិមាននោះថា៖ «វាគឺជាអាទិភាពកំពូលសម្រាប់រដ្ឋបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី Biden និងអ្នកស្រីអនុប្រធានាធិបតី Harris នៅក្នុងការធ្វើជាដៃគូដ៏រឹងមាំនិងជាទីទុកចិត្តនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ សេចក្ដីប្រាថ្នារួមរបស់យើងសម្រាប់តំបន់នេះនឹងបន្តទ្រទ្រង់ការតាំងចិត្តរួមរបស់យើងនៅក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកដែលមានភាពសេរីនិងបើកចំហ មានសន្តិសុខ មានទំនាក់ទំនង និងមានភាពធន់»៕