វ៉ាស៊ីនតោន៖ ក្រោយពេលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានប្រកាសជាសាធារណៈថ្មីទៀតថាបញ្ហាវិវាទដីធ្លីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយមិនអាចដោះស្រាយបាន ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សនយោបាយនិងសង្គមស៊ីវិលបានអះអាងថាអត្ថាធិប្បាយ របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបង្ហាញពីការបង្វែរការទទួលខុសត្រូវនិងការគំរាម ពលរដ្ឋមុនការបោះឆ្នោត។
លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សបានអះអាងថា អត្ថាធិប្បាយ របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែននឹងធ្វើឲ្យពលរដ្ឋកាន់តែមិនសប្បាយចិត្ត ហើយប៉ះពាល់ដល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនៃគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេស។
លោកកឹម សុខាបញ្ជាក់ថា៖
«ពីព្រោះប្រជាពលរដ្ឋមុននឹងមកពឹងតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងឬអង្គការ សង្គមស៊ីវិល គេបានដោះស្រាយជាមួយអាជ្ញាធរដ្ឋាភិបាលហើយតែអត់អាចរកយុត្តិធម៌ អត់អាចដោះសា្រយឲ្យគេបាន។ ដូច្នេះបើសិនណាជាគាត់ទៅខ្ទប់មួយចំហៀងទៀតគឺគាត់ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋរឹតតែខឹងគាត់ឡើង។ ហើយប្រសិនណាជាអ្វីដែលគាត់ដោះស្រាយបានវាបានទៅហើយ ប្រជាពលរដ្ឋគេជឿទៅលើគាត់ទៅហើយ មិនចាំបាច់គាត់ទៅសំឡុតទៅរារាំងគេបន្ថែមទេ»។
លោក កឹម សុខា អះអាងថារដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នរបស់លោកហ៊ុន សែនពុំគួរយកលេសទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវនេះដល់គណបក្សជំទាស់ និងក្រុមមន្ត្រីសង្គម ស៊ីវិលថារារាំងទេនៅពេលទាល់ច្រកមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីបានដែល រដ្ឋាភិបាល បង្កើតឡើងខ្លួនឯងដូចជា បញ្ហាបណ្តេញចេញពីលំនៅដ្ឋាននៅបឹងកក់ បូរីកីឡានិងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលរដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់ឲ្យក្រុមហ៊ុន ឯកជនជាដើមនោះ។
«ហើយមិនអាចទៅរារាំងឬហាមឃាត់ថាមិនឲ្យសង្គមស៊ីវិលទៅចុះជួយប្រជាពលរដ្ឋទេព្រោះជាកាតព្វកិច្ច។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីមិនអាចមកហាមបានទេ ព្រោះ នេះជាកាតព្វកិច្ចរបស់យើងជាតំណាងរាស្ត្រ កាតព្វកិច្ចអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល គេជួយមើលរាស្ត្រ។ បើយើងជាអ្នកដឹកនាំយើងធ្វើមិនកើតហើយ គេក៏មាន កាតព្វកិច្ចដែរព្រោះរាស្ត្រហ្នឹងមិនមែនរាស្ត្រតែរបស់គណបក្សកាន់អំណាចទេ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយថ្លែងជាសាធារណៈក្នុងឱកាសសម្ពោធការដ្ឋានសាងសង់ស្ពានអាកាសមួយកន្លែងនៅស្ទឹងមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា លោកហ៊ុន សែនបានអះអាងថាលោកស្វាគមន៍បំណងល្អ របស់គណបក្ស នយោបាយនិងអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាដៃគូក្នុងការរួមចំណែកដោះស្រាយបញ្ហាវិវាទដីធ្លី៖
«ប៉ុន្តែកុំឲ្យមានការញុះញង់ខាងផ្នែកនយោបាយ តែប៉ុណ្ណឹងទេ ព្រោះអ្វីដែលជា តំណមរបស់ខ្ញុំគឺកាលណានយោបាយចូលហើយ ដោះងាប់ទាំងខ្លួនទៀត ដោះ មិនចេញទេ ខ្ញុំចង់សំដៅកែតម្រូវត្រង់ហ្នឹងបន្តិច»។
លោក ហ៊ុន សែនមិនបានលើកឡើងចំៗថាតើករណីរំលោភបំពានដីធ្លីមួយណា ជាប់ពាក់ព័ន្ធនយោបាយយ៉ាងម៉េច ដែលមិនអាចឲ្យលោកដោះស្រាយបាន។
បើតាមការអះអាងរបស់មន្ត្រីគណបក្សជំទាស់់និងក្រុមមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលបាន អះអាងថាលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនទំនងជានិយាយសំដៅទៅលើបញ្ហា បូរីកីឡា និងបឹងកក់ដែលមានអ្នកភូមិត្រូវជាប់គុក អ្នកភូមិត្រូវគេរឹបអូសយក ផ្ទះសម្បែង បាត់បង់ដីធ្លីរបស់ពួកគេក្រោយពីមានបាតុកម្មតវ៉ាជាច្រើនឆ្នាំទោះបីជារដ្ឋាភិបាលផ្តល់ដីមួយចំនួនដល់ពលរដ្ឋនៅទីនោះក្តី។
លោក នី ចរិយា ប្រធានអ្នកស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកបានអះអាងថាការដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីគួរតែពឹងផ្អែកទៅលើច្បាប់ លើភស្តុតាងនិង ហេតុផលសមស្របតាមច្បាប់ដែលមិនទាក់ទងនឹងការពាក់ព័ន្ធរបស់សង្គម ស៊ីវិល ពាក់នឹងគណបក្សនយោបាយទេ។ លោកចាត់ទុកថាការប្រកាសរបស់ លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនប្រសិនជាក្នុងប្រទេសប្រកាន់ច្បាប់ពេញលេញ គឺជារឿងខុសគោលការណ៍ច្បាប់ និងអាចជាសារគំរាមដល់ប្រជាពលរដ្ឋនិង រារាំងមិនឲ្យមានអន្តរាគមន៍ពីសង្គមស៊ីវិលឬក្រុមណាមួយ។
«ពីព្រោះគោលការណ៍ច្បាប់គ្មានច្បាប់ណានិយាយអំពីហេតុផលទាក់ទងទៅនឹង មានភាគីណាមួយអន្តរាគមន៍ឬមិនអន្តរាគមន៍ទេ។ ធម្មតានៅក្នុងច្បាប់តែងតែ បើកឱកាស ជំរុញហើយនិងគាំទ្រឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ទោះបីមាននិន្នាការអី្វ ក៏ដោយចូលរួមសហកាគ្នាធ្វើការដោះសា្រយបញ្ហានៅក្នុងសង្គមទាំងអស់គ្នា»។
លោកចរិយាថ្លែងថាគណបក្សកាន់អំណាចអាចបារម្ភខ្លាចថាក្រុមផ្សេងមានការចំណេញនយោបាយពីការដោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋដែលគណបក្សកាន់អំណាចចង់បាន១០០ភាគរយ។
លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសម រង្ស៉ី និងជាអ្នកនាំពាក្យបានអះអាងថាប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋបានគាត់មិនទៅរក សង្គមស៊ីវិល ទៅរកគណបក្សប្រឆាំងទេ។ ហើយវាជាកាតព្វកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាល មេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ជាតិ និងមូលដ្ឋាន នៅពេលកាន់អំណាច ថាត្រូវតែ ដោះសា្រយបញ្ហាទាំងអស់ជូនប្រជាពលរដ្ឋ៖
«ក៏ប៉ុន្តែដោយសារមន្ត្រីទាំងអស់នោះធ្វើព្រងើយកន្តើយ មានអ្នកខ្លះគាបសង្កត់ គាត់ មានអ្នកខ្លះប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ធ្វើឲ្យគាត់រងនូវអំពើអយុត្តិធម៌ ដូច្នេះគាត់ គ្មានជម្រើសបានជាគាត់ទៅពឹងឲ្យសង្គមស៊ីវិលជួយ ទៅពឹងឲ្យគណបក្ស ប្រឆាំងជួយ។ ប៉ុន្តែនៅប្រទេសគេគោរពច្បាប់ត្រឹមត្រូវ ប្រកាន់នីតិរដ្ឋ មានប្រព័ន្ធតុលាការត្រឹមត្រូវគឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយនឹងតុលាការ ដែលរកយុត្តិធម៌ជូនគាត់»។
លោកអះអាងដែរថាអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយបានគឺតិចតួចបំផុត។ ការដោះស្រាយកន្លងមកគឺដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីនៅកន្លែងដែលគ្មានទំនាស់គឺមានន័យថា ចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិដល់ពលរដ្ឋដែលកាន់កាប់ដីស្របច្បាប់យូរយាណាស់ មកហើយតែប៉ុណ្ណោះទេ។ ចំណែកកន្លែងដែលមានទំនាស់គឺមិនបានដោះស្រាយជូន ប្រជាពលរដ្ឋឡើយ តែថែមទាំងបង្កទំនាស់កាន់តែស្រួចស្រាល់ទៅ។
លោក សៀ ភារម្យនាយកលេខាធិការដ្ឋាននៃអង្គការសិទ្ធិលំនៅដ្ឋានបានអះអាងថាអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងតំណាងរាស្ត្រគណបក្សនយោបាយគឺធ្វើទៅតាមកាតព្វកិច្ចតែប៉ុណ្ណោះក្នុងការជួយផ្តល់សេវាកម្មច្បាប់ ជាគំនិតផ្លូវច្បាប់នានាដល់ ជនរងគ្រោះរឿងដីធ្លី។ តែអ្វីដែលដោះសា្រយមិនបានលោកកត់សម្គាល់ឃើញ ថាក្រុមហ៊ុន អ្នកមានឋានៈនិងទឹកប្រាក់ មានឥទ្ធិពលលើការសម្រេចរបស់ រដ្ឋាភិបាល និងតុលាការក៏មាន។
«ដោយសារតែស្ថាប័នដែលពាក់ព័ន្ធ ដែលត្រូវដោះស្រាយហ្នឹងមិនមានមុខងារ ច្បាស់លាស់ មិនមានអំណាចគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការដោះស្រាយ ដូច្នេះហើយបាន ជាទំនាស់ហ្នឹងគឺមិនអាចដោះស្រាយចេញបានទេ។ យើងអាចនិយាយចេញបាន ថាដោយសារថាមានឆន្ទៈតិចតួចនៅក្នុងការចង់ដោះស្រាយអញ្ចឹង»។
លោកថ្លែងដូច្នេះដោយលើកយកបញ្ហាបឹងកក់ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ផ្តល់ដី១២,៤៤ ហិកតា ដល់ពលរដ្ឋរងគ្រោះតែទីបំផុតពុំមានការបែងចែក តាមការចង់បានរបស់ពលរដ្ឋទេ។ ហើយបញ្ហាបូរីកីឡា ទោះជាមានការព្រមព្រៀងថាក្រុមហ៊ុនត្រូវសាងសង់អគា១០ដើម្បីចែកជូនពលរដ្ឋ១.៧៧៦ គ្រួសារ ហើយ តែសម្រេចចុងក្រោយ មានការសាងសង់តែ៨អគាដោយ រំលោភលើកិច្ចសន្យានិងទុកចោលពលរដ្ឋជាង១០០គ្រួសាររស់នៅដោយគ្មានទីជម្រកហើយពួកគេបន្តការតវ៉ារហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន។
បញ្ហាវិវាទដីធ្លីត្រូវគេដឹងថាស្ថិតក្នុងចំណោមបញ្ហាក្តៅនានាសម្រាប់គណបក្សនយោបាយនៅកម្ពុជាយកមកធ្វើជាប្រធានបទនៃការឃោសនាទាញយកសំឡេងឆ្នោតគាំទ្រសម្រាប់ការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៣ខាងមុខ៕