ភ្នំពេញ —
រដ្ឋសភាកម្ពុជានៅមិនទាន់បានបើកកិច្ចពិភាក្សាលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ដ៏ចម្រូងចម្រាស សម្រាប់កែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការនៅឡើយទេ នៅក្នុងសម័យប្រជុំនៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារនេះទេ ខណៈពេលឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាបានផ្ញើរលិខិតទៅកាន់រដ្ឋសភាកម្ពុជា ដោយទទូចចង់ឲ្យមានការពន្យារពេលពិភាក្សានេះ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលព្រួយបារម្ភថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលារការ និងអយ្យការ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការររៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម និងសេចក្តីច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា ដោយសំអាងថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនេះនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ឯករាជ្យភាពរបស់ប្រព័ន្ធតុលាការប្រសិនបើច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័តដោយគ្មានការកែប្រែ។
រដ្ឋសភាគ្រោងនឹងចាប់ផ្តើមពិភាក្សា និងអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនេះនៅថ្ងៃពុធស្អែកនេះ ក្រោយពីបានអនុម័តយ៉ាងលឿនលើវិធីសារ និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ចំនួន៤ ដូចជាពិធីសារនៃធម្មនុញ្ញអាស៊ានស្តីពីយន្តការដោះស្រាយជម្លោះ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការអនុម័តយល់ព្រមលើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីបុព្វសិទ្ធិ និងអភ័យឯកសិទ្ធិរបស់សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការអនុម័តយល់ព្រមលើកិច្ចព្រមព្រៀងអាស៊ានស្តីពីគយ និងពិធីសារនៃវិសោធនកម្មលើអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសាមញ្ញកម្ម និងសុខដុមនីយកម្មនីតិវិធីគយ។
ថ្លែងក្នុងការប្រជុំសភា ដែលមានតែសមាជិកសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ និងសមាជិកសភារបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះ លោកជាម យៀបមានប្រសាសន៍ថា លោកបានទទួលសំបុត្រពីតំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដែលបានស្នើសុំឲ្យសភាជាតិកម្ពុជាពន្យារពេលពិភាក្សាលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលាការ។
ក៏ប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថា រដ្ឋសភាមិនយល់ព្រមនោះទេ។
«ច្បាប់គ្មានចែងក្នុងកន្លែងណាមួយទេថា នណាអាចមានសិទ្ធិ អាចផ្អាកសភាបានទេ ក្រៅពីរដ្ឋសភាខ្លួនឯង។ អញ្ចឹងបានសំណូមពរថា អង្គការសង្គមស៊ីវិល តំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិ សូមជម្រាបថា សូមពិនិត្យសារឡើងវិញ កុំជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា»។
មានតែតំណាងរាស្រ្តចំនួន៦៥រូបរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះបានចូលរួមកិច្ចពិភាក្សា និងអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ និងកិច្ចព្រមព្រៀងខាងលើ នៅថ្ងៃនេះ។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រមាណជិត៤ម៉ោងនេះស្ទើរតែគ្មានការដេញដោលនោះទេ។
លោកស្រីប៉ូស្រា រ៉ាមេន (Bushra Rahman) មន្ត្រីទំនាក់ទំនងរបស់ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាមិនឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់វីអូអេសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកទេ នៅរសៀលថ្ងៃនេះ។
គួររំឭកថា កាលពីសប្តាហ៍មុននេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន៣៤ស្ថាប័នបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាមួយទទួចចង់ឲ្យរដ្ឋសភាកម្ពុជាពន្យារពេលការពិភាក្សាលើកសេចក្តីព្រាងច្បាប់ នេះសំដៅធ្វើការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ និងយុត្តិធម៌ ដែលក្នុងនោះមានសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលារការ និងអយ្យការ ច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម និងច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា។
សង្គមស៊ីវិលយល់ឃើញថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំង៣នេះ និងផ្តល់អំណាចហួសហេតុដល់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ក្នុងការគ្រប់គ្រង នឹងដឹកនាំសេចក្តីសម្រេចរបស់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមដែលជាស្ថាប័នកំពូល។
ច្បាប់នេះក៏ដូចជាបើកឱកាសដល់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌របស់រដ្ឋាភិបាលឲ្យមានសិទ្ធិអំណាចគ្រប់គ្រង ចាត់ចែតថវិការបស់តុលាការគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ និងអាចផ្លាស់ប្តូរ ឬដំឡើងឋានៈចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញាផង។
លោកស្រីចក់ សុភាព នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជានៅតែព្រួយបារម្ភពីផលអវិជ្ជមាននៃការអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីខាងលើនេះ។
«វាប៉ះពាល់ខ្លះដល់ឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការ ហើយបង្ហាញឆន្ទៈរបស់រដ្ឋាភិបាល និងតំណាងរាស្រ្ត មិនបើកចំហឲ្យមានការជជែកឲ្យបានទូលាយ នៅពេលដែលច្បាប់ទាំង៣ហ្នឹងប៉ះពាលខ្លះដល់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេស»។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក្តី លោកជាម យៀបមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋសភាកម្ពុជានឹងអាចធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ខាងលើនេះ ប្រសិនបើច្បាប់ទាំងនោះត្រូវរកឃើញថា មានភាពចន្លោះប្រហោងនោះ៕
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលព្រួយបារម្ភថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលារការ និងអយ្យការ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការររៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម និងសេចក្តីច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា ដោយសំអាងថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនេះនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ឯករាជ្យភាពរបស់ប្រព័ន្ធតុលាការប្រសិនបើច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័តដោយគ្មានការកែប្រែ។
រដ្ឋសភាគ្រោងនឹងចាប់ផ្តើមពិភាក្សា និងអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនេះនៅថ្ងៃពុធស្អែកនេះ ក្រោយពីបានអនុម័តយ៉ាងលឿនលើវិធីសារ និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ចំនួន៤ ដូចជាពិធីសារនៃធម្មនុញ្ញអាស៊ានស្តីពីយន្តការដោះស្រាយជម្លោះ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការអនុម័តយល់ព្រមលើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីបុព្វសិទ្ធិ និងអភ័យឯកសិទ្ធិរបស់សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការអនុម័តយល់ព្រមលើកិច្ចព្រមព្រៀងអាស៊ានស្តីពីគយ និងពិធីសារនៃវិសោធនកម្មលើអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសាមញ្ញកម្ម និងសុខដុមនីយកម្មនីតិវិធីគយ។
ថ្លែងក្នុងការប្រជុំសភា ដែលមានតែសមាជិកសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ និងសមាជិកសភារបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះ លោកជាម យៀបមានប្រសាសន៍ថា លោកបានទទួលសំបុត្រពីតំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដែលបានស្នើសុំឲ្យសភាជាតិកម្ពុជាពន្យារពេលពិភាក្សាលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលាការ។
ក៏ប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថា រដ្ឋសភាមិនយល់ព្រមនោះទេ។
«ច្បាប់គ្មានចែងក្នុងកន្លែងណាមួយទេថា នណាអាចមានសិទ្ធិ អាចផ្អាកសភាបានទេ ក្រៅពីរដ្ឋសភាខ្លួនឯង។ អញ្ចឹងបានសំណូមពរថា អង្គការសង្គមស៊ីវិល តំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិ សូមជម្រាបថា សូមពិនិត្យសារឡើងវិញ កុំជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា»។
មានតែតំណាងរាស្រ្តចំនួន៦៥រូបរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះបានចូលរួមកិច្ចពិភាក្សា និងអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ និងកិច្ចព្រមព្រៀងខាងលើ នៅថ្ងៃនេះ។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រមាណជិត៤ម៉ោងនេះស្ទើរតែគ្មានការដេញដោលនោះទេ។
លោកស្រីប៉ូស្រា រ៉ាមេន (Bushra Rahman) មន្ត្រីទំនាក់ទំនងរបស់ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាមិនឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់វីអូអេសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកទេ នៅរសៀលថ្ងៃនេះ។
គួររំឭកថា កាលពីសប្តាហ៍មុននេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន៣៤ស្ថាប័នបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាមួយទទួចចង់ឲ្យរដ្ឋសភាកម្ពុជាពន្យារពេលការពិភាក្សាលើកសេចក្តីព្រាងច្បាប់ នេះសំដៅធ្វើការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ និងយុត្តិធម៌ ដែលក្នុងនោះមានសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលារការ និងអយ្យការ ច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម និងច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា។
សង្គមស៊ីវិលយល់ឃើញថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំង៣នេះ និងផ្តល់អំណាចហួសហេតុដល់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ក្នុងការគ្រប់គ្រង នឹងដឹកនាំសេចក្តីសម្រេចរបស់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមដែលជាស្ថាប័នកំពូល។
ច្បាប់នេះក៏ដូចជាបើកឱកាសដល់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌របស់រដ្ឋាភិបាលឲ្យមានសិទ្ធិអំណាចគ្រប់គ្រង ចាត់ចែតថវិការបស់តុលាការគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ និងអាចផ្លាស់ប្តូរ ឬដំឡើងឋានៈចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញាផង។
លោកស្រីចក់ សុភាព នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជានៅតែព្រួយបារម្ភពីផលអវិជ្ជមាននៃការអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីខាងលើនេះ។
«វាប៉ះពាល់ខ្លះដល់ឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការ ហើយបង្ហាញឆន្ទៈរបស់រដ្ឋាភិបាល និងតំណាងរាស្រ្ត មិនបើកចំហឲ្យមានការជជែកឲ្យបានទូលាយ នៅពេលដែលច្បាប់ទាំង៣ហ្នឹងប៉ះពាលខ្លះដល់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេស»។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក្តី លោកជាម យៀបមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋសភាកម្ពុជានឹងអាចធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ខាងលើនេះ ប្រសិនបើច្បាប់ទាំងនោះត្រូវរកឃើញថា មានភាពចន្លោះប្រហោងនោះ៕