ភ្នំពេញ —
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចុះហត្ថលេខារួចហើយ លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ចំនួនបីដែលគេរង់ចាំយ៉ាងយូរសម្រាប់ការកែទម្រង់ប្រពន្ធ័យុត្តិធម៌។ ក៏ប៉ុន្តែសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនោះ នៅមិនទាន់បញ្ជូនទៅកាន់រដ្ឋសភាជាតិ ដើម្បីពិនិត្យនិងអនុម័តនៅឡើយ ស្របពេលដែលរដ្ឋសភាគ្រោងនឹងដាក់សេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនេះ ក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈអចិន្ត្រៃយ៍នៅថ្ងៃទី២៨ខែមេសានេះ។ នេះបើយោងតាមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សកាន់អំណាច ដែលបានឲ្យដឹងនៅថ្ងៃអង្គារនេះ។
គណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបានអនុម័តកាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុននូវសេចក្តីព្រាងច្បាប់សំខាន់ៗចំនួនបី ដោយទទួលរងការរិះគន់ពីសង្គមស៊ីវិល។ នោះ គឺសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលាការ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញា។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនេះដែលសហគមន៍អន្តរជាតិទទូចជាច្រើនឆ្នាំមកហើយដើម្បីឲ្យប្រទេសកម្ពុជាធ្វើការកែទម្រង់ប្រពន្ធ័យុត្តិធម៌និងប្រពន្ធ័តុលាការរបស់ខ្លួនឲ្យមានឯករាជ្យភាពត្រឹមត្រូវ។
លោកផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខាធិការនិងជាអ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានគូសបញ្ជាក់ថាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន បានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីកាលពីថ្ងៃសុក្រ ហើយគណរដ្ឋមន្ត្រីនឹងត្រូវការពេលវេលាពីរទៅបីថ្ងៃសម្រាប់រៀបចំនីតិវិធីរដ្ឋបាលក្នុងការបញ្ជូនទៅកាន់រដ្ឋសភា។
«សម្តេចបានចុះហត្ថលេខារួចទៅហើយ។បានសេចក្តីថាដំណើរការរដ្ឋបាលក្នុងការបញ្ជូនឯកសារនេះនឹងកើតឡើងនៅក្នុងអាទិត្យនេះ។តាមធម្មតាវាត្រូវការពីរថ្ងៃយ៉ាងច្រើន។ខ្ញុំជឿថាយ៉ាងយូរថ្ងៃសុក្រនឹងទៅដល់រដ្ឋសភា»។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលាការរួមមាន៩១មាត្រាចែកជាប្រាំបីជំពូក។សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះបានលើកពីការធានាអំពីឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការនិងផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់រឿងក្តីគ្រប់ប្រភេទ។
រីឯសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមមានប្រាំមួយជំពូកនិង៣១មាត្រា។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះចែងថាព្រះមហាក្សត្រទ្រង់គង់ជាព្រះរាជាធិបតីនៃស្ថាប័នកំពូលនេះនិងមានសមាជិកចំនួនប្រាំបួនរូប។ហើយសមាជិកនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមទាំងអស់ត្រូវតែងតាំងដោយព្រះរាជក្រិត្យនិងត្រូវស្នើដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌។ និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទី៣គឺសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញា មាន១១១មាត្រានិងចែកចេញជាប្រាំមួយជំពូក។
មាត្រាទី៦នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះចែងថាចៅក្រម និងព្រះរាជអជ្ញាមិនត្រូវទទួលខុសត្រូវផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌឬផ្នែករដ្ឋប្បវេណីណាមួយដោយសារការសម្រេចក្នុងក្របខណ្ឌ័នៃការងារនិងតួនាទីរបស់ខ្លួននោះទេ។ហើយមាត្រាទី៧ចែងថាចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញាទាំងអស់ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមក្របខណ្ឌរដ្ឋបាលកណ្តាលនៃក្រសួងយុត្តិធម៌។
លោកជាម យៀប ប្រធានគណកម្មការសេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ ធនាគារនិងសវនកម្មរបស់រដ្ឋសភាមានប្រសាសន៍ថារដ្ឋសភាកំពុងរង់ចាំសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីដើម្បីរៀបចំដាក់ចូលរបៀបវារៈសម្រាប់កិច្ចពិភាក្សានិងអនុម័តច្បាប់។
«យើងរង់ចាំយូរមកហើយ។ខ្ញុំយល់ឃើញថាមិនយូរទេ។នៅក្នុងអាទិត្យនេះឬដើមអាទិត្យក្រោយនឹងទៅដល់រដ្ឋសភា។ហើយគណៈអចិន្ត្រៃយ៍នឹងកោះប្រជុំនៅថ្ងៃទី២៨ដោយរង់ចាំច្បាប់ទាំងនេះទៅដល់ដើម្បីប្រគល់ជូនទៅគណៈកម្មការជំនាញនៅពេលខាងមុខនេះ»។
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី២០ខែមេសា មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានចេញសេចេក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយប្រឆាំងជំទាស់ទៅនឹងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីគឺសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលាការ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញា។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ដែលរដ្ឋាភិបាលការពារនេះត្រូវគេដឹងថាដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ការកែទម្រង់យុត្តិធម៌នោះ។ មូលហេតុនៃការជំទាស់ដោយសារតែសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនេះមិនត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាមុននិងមិនបានបើកឲ្យមានការពិគ្រោះយោបល់ជាចំហនិងបើកទូលាយ»។
មជ្ឈមណ្ឌលដដែលបានទទូចឲ្យរដ្ឋសភាផ្អាកការពិភាក្សានិងអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ខាងលើដោយរង់ចាំឲ្យមានសមាជិកសភានៃគណបក្សដែលជាប់ឆ្នោតទាំងពីរគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលអង្គុយពិភាក្សារួមគ្នា។គណបក្សជំទាស់មិនព្រមចូលប្រជុំសភាដោយសារជំទាស់ទៅនឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោតដែលខ្លួនចោទប្រកាន់ថាមានភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើន។
លោកឌុច ពិសិដ្ឋ អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងសង្កេតសវនាការនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាមានប្រសាសន៍ថាកិច្ចពិភាក្សាដោយមានតំណាងរាស្ដ្រគណបក្សជំទាស់ចូលគឺជាការតំណាងឲ្យយ៉ាងពេញលេញនូវសម្លេងម្ចាស់ឆ្នោត។
«យើងចង់ឲ្យមានការចូលរួមពីតំណាងរាស្ត្រដែលតំណាងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងមូល មានន័យថាមកពីគណបក្សប្រឆាំងដែលធ្វើឲ្យការពិភាក្សាដេញដោលខ្លឹមសារនៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះជជែកគ្នាដើម្បីរកផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងរបស់ជាតិទាំងមូល»។
ឆ្លើយតបមកវិញលោកជាម យៀប តំណាងរាស្រ្តខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលើកឡើងថាសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីខាងលើទទួលបានការពិភាក្សាល្អិតល្អន់រួចទៅហើយ។ម្យ៉ាងវិញទៀតបើសិនជានៅមានការខ្វះចន្លោះនោះសមាជិកសភាអាចនឹងធ្វើវិសោធនកម្មឡើងវិញ។ ដូច្នេះសង្គមស៊ីវិលមិនអាចឃាត់មិនឲ្យសភាដែលមានតែ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅពេលនេះប្រជុំពិភាក្សានិងអនុម័តច្បាប់ទាំងនោះទេ៕
គណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបានអនុម័តកាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុននូវសេចក្តីព្រាងច្បាប់សំខាន់ៗចំនួនបី ដោយទទួលរងការរិះគន់ពីសង្គមស៊ីវិល។ នោះ គឺសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលាការ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញា។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនេះដែលសហគមន៍អន្តរជាតិទទូចជាច្រើនឆ្នាំមកហើយដើម្បីឲ្យប្រទេសកម្ពុជាធ្វើការកែទម្រង់ប្រពន្ធ័យុត្តិធម៌និងប្រពន្ធ័តុលាការរបស់ខ្លួនឲ្យមានឯករាជ្យភាពត្រឹមត្រូវ។
លោកផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខាធិការនិងជាអ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានគូសបញ្ជាក់ថាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន បានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីកាលពីថ្ងៃសុក្រ ហើយគណរដ្ឋមន្ត្រីនឹងត្រូវការពេលវេលាពីរទៅបីថ្ងៃសម្រាប់រៀបចំនីតិវិធីរដ្ឋបាលក្នុងការបញ្ជូនទៅកាន់រដ្ឋសភា។
«សម្តេចបានចុះហត្ថលេខារួចទៅហើយ។បានសេចក្តីថាដំណើរការរដ្ឋបាលក្នុងការបញ្ជូនឯកសារនេះនឹងកើតឡើងនៅក្នុងអាទិត្យនេះ។តាមធម្មតាវាត្រូវការពីរថ្ងៃយ៉ាងច្រើន។ខ្ញុំជឿថាយ៉ាងយូរថ្ងៃសុក្រនឹងទៅដល់រដ្ឋសភា»។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលាការរួមមាន៩១មាត្រាចែកជាប្រាំបីជំពូក។សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះបានលើកពីការធានាអំពីឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការនិងផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់រឿងក្តីគ្រប់ប្រភេទ។
រីឯសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមមានប្រាំមួយជំពូកនិង៣១មាត្រា។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះចែងថាព្រះមហាក្សត្រទ្រង់គង់ជាព្រះរាជាធិបតីនៃស្ថាប័នកំពូលនេះនិងមានសមាជិកចំនួនប្រាំបួនរូប។ហើយសមាជិកនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមទាំងអស់ត្រូវតែងតាំងដោយព្រះរាជក្រិត្យនិងត្រូវស្នើដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌។ និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទី៣គឺសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញា មាន១១១មាត្រានិងចែកចេញជាប្រាំមួយជំពូក។
មាត្រាទី៦នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះចែងថាចៅក្រម និងព្រះរាជអជ្ញាមិនត្រូវទទួលខុសត្រូវផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌឬផ្នែករដ្ឋប្បវេណីណាមួយដោយសារការសម្រេចក្នុងក្របខណ្ឌ័នៃការងារនិងតួនាទីរបស់ខ្លួននោះទេ។ហើយមាត្រាទី៧ចែងថាចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញាទាំងអស់ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមក្របខណ្ឌរដ្ឋបាលកណ្តាលនៃក្រសួងយុត្តិធម៌។
លោកជាម យៀប ប្រធានគណកម្មការសេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ ធនាគារនិងសវនកម្មរបស់រដ្ឋសភាមានប្រសាសន៍ថារដ្ឋសភាកំពុងរង់ចាំសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីដើម្បីរៀបចំដាក់ចូលរបៀបវារៈសម្រាប់កិច្ចពិភាក្សានិងអនុម័តច្បាប់។
«យើងរង់ចាំយូរមកហើយ។ខ្ញុំយល់ឃើញថាមិនយូរទេ។នៅក្នុងអាទិត្យនេះឬដើមអាទិត្យក្រោយនឹងទៅដល់រដ្ឋសភា។ហើយគណៈអចិន្ត្រៃយ៍នឹងកោះប្រជុំនៅថ្ងៃទី២៨ដោយរង់ចាំច្បាប់ទាំងនេះទៅដល់ដើម្បីប្រគល់ជូនទៅគណៈកម្មការជំនាញនៅពេលខាងមុខនេះ»។
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី២០ខែមេសា មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានចេញសេចេក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយប្រឆាំងជំទាស់ទៅនឹងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីគឺសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលាការ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញា។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ដែលរដ្ឋាភិបាលការពារនេះត្រូវគេដឹងថាដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ការកែទម្រង់យុត្តិធម៌នោះ។ មូលហេតុនៃការជំទាស់ដោយសារតែសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនេះមិនត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាមុននិងមិនបានបើកឲ្យមានការពិគ្រោះយោបល់ជាចំហនិងបើកទូលាយ»។
មជ្ឈមណ្ឌលដដែលបានទទូចឲ្យរដ្ឋសភាផ្អាកការពិភាក្សានិងអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ខាងលើដោយរង់ចាំឲ្យមានសមាជិកសភានៃគណបក្សដែលជាប់ឆ្នោតទាំងពីរគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលអង្គុយពិភាក្សារួមគ្នា។គណបក្សជំទាស់មិនព្រមចូលប្រជុំសភាដោយសារជំទាស់ទៅនឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោតដែលខ្លួនចោទប្រកាន់ថាមានភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើន។
លោកឌុច ពិសិដ្ឋ អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងសង្កេតសវនាការនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាមានប្រសាសន៍ថាកិច្ចពិភាក្សាដោយមានតំណាងរាស្ដ្រគណបក្សជំទាស់ចូលគឺជាការតំណាងឲ្យយ៉ាងពេញលេញនូវសម្លេងម្ចាស់ឆ្នោត។
«យើងចង់ឲ្យមានការចូលរួមពីតំណាងរាស្ត្រដែលតំណាងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងមូល មានន័យថាមកពីគណបក្សប្រឆាំងដែលធ្វើឲ្យការពិភាក្សាដេញដោលខ្លឹមសារនៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះជជែកគ្នាដើម្បីរកផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងរបស់ជាតិទាំងមូល»។
ឆ្លើយតបមកវិញលោកជាម យៀប តំណាងរាស្រ្តខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលើកឡើងថាសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងបីខាងលើទទួលបានការពិភាក្សាល្អិតល្អន់រួចទៅហើយ។ម្យ៉ាងវិញទៀតបើសិនជានៅមានការខ្វះចន្លោះនោះសមាជិកសភាអាចនឹងធ្វើវិសោធនកម្មឡើងវិញ។ ដូច្នេះសង្គមស៊ីវិលមិនអាចឃាត់មិនឲ្យសភាដែលមានតែ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅពេលនេះប្រជុំពិភាក្សានិងអនុម័តច្បាប់ទាំងនោះទេ៕
