សកម្មជនសង្គម និងនយោបាយមួយក្រុមប្រកាសធ្វើកូដកម្មបង្អត់អាហារខ្លួនឯងពេញមួយថ្ងៃនៅថ្ងៃទី៨ខែមីនានេះ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការរំលោភបំពានសិទ្ធិស្ត្រី ដែលពួកគេចោទថា បានបង្កឡើងដោយអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលទីក្រុងភ្នំពេញ។
ក្រុមសកម្មជនដែលមានគ្នាបួននាក់ ដែលសុទ្ធតែជាស្រ្តីទាំងអស់នោះ មានអតីតអ្នកតស៊ូមតិកញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ អតីតសកម្មជននយោបាយគណបក្សភ្លើងទៀននៅខេត្តឧត្តរមានជ័យអ្នកស្រី ហុង អាន សកម្មជនការពារសិទ្ធិ និងសកម្មជនបរិស្ថានពីរនាក់ទៀត គឺកញ្ញា អេង ចាន់ឌី និងកញ្ញា អេង ដាវ៉ាន់ ដែលជាប្អូនស្ត្រីបង្កើតរបស់កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ ហៅក្រៅថា សូ មេត្តា។
អ្នកទាំងបួនបានភៀសខ្លួនទៅប្រទេសថៃ ដោយលើកហេតុផលនៃការប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែងសម្លាប់ និងការគាបសង្កត់ខាងនយោបាយពីមន្ត្រីនៅប្រទេសកម្ពុជា។
កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ អតីតមន្រ្តីតស៊ូមតិនៃសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ ហើយបច្ចុប្បន្នជាសមាជិកនៃសមាគមនេះ បានប្រាប់វីអូអេកាលពីថ្ងៃចន្ទថា កញ្ញានិងសកម្មជនបីនាក់ទៀតគ្រោងធ្វើយុទ្ធនាការបង្អត់អាហារពេញមួយថ្ងៃក្នុងទីកន្លែងស្នាក់នៅបណ្តោះអាសន្នក្នុងប្រទេសថៃ នៅថ្ងៃទី៨ ខែមីនាខាងមុខនេះ ដើម្បីជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ជាពិសេសការបើកលម្ហសិទ្ធិសេរីភាពជូនស្រ្តីដែលសកម្មក្នុងការពារប្រយោជន៍កម្មករនិយោជិត និងសិទ្ធិនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
កញ្ញាបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំធ្វើយុទ្ធនាការនេះគឺសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើស្រ្តី ព្រោះស្រ្តីដូចជា កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ គាត់ជាសកម្មជនការពារសិទ្ធិកម្មករ ហើយកញ្ញា សេង ធារី គាត់គឺជាសកម្មជនលេចធ្លោមួយរូបដែលគាត់ហ៊ានតស៊ូមតិដោយអហិង្សាផ្នែកច្បាប់ ហើយគាត់បានបង្ហាញសកម្មភាពការតស៊ូមតិយ៉ាងច្រើនទៅដល់សាធារណជនឱ្យបានដឹងឮ។ ហើយពួកគាត់គឺជាស្រ្តីដ៏ឆ្នើមហើយរដ្ឋាភិបាលគួរតែមានការគាំពារលើកទឹកចិត្តទៅដល់ពួកគាត់ មិនគួរណាចាប់ពួកគាត់ដាក់ឃុំឃាំងបែបនេះទេ»។
កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ដែលជាមេដឹកនាំសហជីពនៅក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ និងកញ្ញា សេង ធារី មេធាវីសញ្ជាតិអាមេរិកាំងដើមកំណើតខ្មែរ និងជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនោះ មិនបានប្រព្រឹត្តកំហុសដែលត្រូវរងការចោទប្រកាន់នៅតុលាការ ហើយឈានដល់ការចាប់ខ្លួនពីសំណាក់មន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ ដាក់ក្នុងពន្ធនាគារទេ ព្រោះពួកគាត់គ្រាន់តែជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ការពារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការពារសិទ្ធិកម្មករតែប៉ុណ្ណោះ។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ។
រូបឯកសារ៖ កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ប្រធានសហជីពដែលត្រូវបានក្រុមហ៊ុនកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍ព្យួរការងារនិយាយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន ខណៈបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ (NagaWorld) ធ្វើកូដកម្មនៅខាងមុខកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០។ (កាន់ វិច្ឆិកា/វីអូអេ)
រូបឯកសារ៖ កញ្ញា សេង ធារី ផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក មុនពេលត្រូវចាប់ខ្លួនដោយកម្លាំងសន្តិសុខចម្រុះក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២។ (ហ៊ុល រស្មី/វីអូអេ)
អតីតបេក្ខនារីប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សភ្លើងទៀននៅខេត្តឧត្តរមានជ័យគឺអ្នកស្រី ហុង អាន ដែលបានទទួលឋានៈជាជនភៀសខ្លួនពីអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសថៃដើម្បីគេចពីអ្វីដែលអ្នកស្រីអះអាងថា ការគំរាមកំហែងសម្លាប់ពីមន្ត្រីក្រុងភ្នំពេញនោះថ្លែងថា អ្នកស្រីសម្រេចចិត្តចូលរួមធ្វើយុទ្ធនាការបង្អត់អាហារនេះដើម្បីជំទាស់នឹងការឃុំខ្លួនសកម្មជនជាស្ត្រីនៅកម្ពុជា។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «មូលហេតុដែលបងធ្វើយុទ្ធនាការឱ្យដោះលែងបងស្រី សេង ធារី និងប្អូនស្រី ឈឹម ស៊ីថរ ព្រោះការមើលថ្ងៃនេះជាសិទ្ធិស្រ្តីដើម្បីទាមទារសិទ្ធិស្រ្តី ដែលហ៊ានប្រឆាំងនឹងរបបភ្នំពេញ ដើម្បីឱ្យរបបភ្នំពេញគោរពនូវកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃទី២៣ តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ និងគោរពច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីទាមទារសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព ទាមទារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឱ្យមាននៅកម្ពុជាពិតប្រាកដ»។
ស្របពេលសកម្មជនទាំងបួននាក់នេះបានប្រកាសធ្វើកូដកម្មបង្អត់អាហារខ្លូនឯងនៅថ្ងៃទី៨ ខែមីនានេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដូចជាសហជីព សហព័ន្ធសហជីព អង្គការ និងសមាគមដែលកំពុងធ្វើការងារដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិស្ត្រី និងសមភាពយេនឌ័រនៅប្រទេសកម្ពុជា បានធ្វើយុទ្ធនាការតាមបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមក្រោមប្រធានបទ«គាំពារស្ត្រី និងក្មេងស្រីដើម្បីយុត្តិធម៌ទាំងអស់គ្នា» ដើម្បីប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិស្ត្រីនៅឆ្នាំ២០២៣នេះ។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសនោះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលបានចេញផ្សាយនូវវីដេអូខ្លីៗចំនួន៧ជាបន្តបន្ទាប់។ វីដេអូទាំង៧នោះលើកឡើងនូវតម្រូវការឱ្យមានការដោះស្រាយនូវបញ្ហាប្រឈមចំនួន១៧ចំណុចតាមវិស័យនីមួយៗក្នុងប្រទេស ក្នុងនោះមានការស្នើឱ្យអាជ្ញាធរចាត់វិធានរដ្ឋបាលជាក់លាក់ និងបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាលើស្ត្រីអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិដីធ្លី បរិស្ថាន និងសិទ្ធិការងារជាដើម។
ប្រធានកម្មវិធីសិទ្ធិស្រ្តី និងកុមារនៃសមាគមអាដហុក អ្នកស្រី ម៉ៅ ម៉ាប់ បានប្រាប់វីអូអេថា បើទោះបីស្ត្រីមានការយល់ដឹងច្រើនពីសិទ្ធិ ពីតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍសង្គមក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ទាំងក្នុងទីក្រុង និងសហគមន៍នៅតាមភូមិឃុំក្តី ក៏ស្រ្តីនៅតែបន្តទទួលរងការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពសម្តែងមតិ និងការបៀតបៀនផ្សេងៗនៅកន្លែងធ្វើការ។
អ្នកស្រីលើកឡើងថា៖ «ហើយយើងក៏មើលឃើញដែរថា ស្រ្តី ក្មេងស្រីមួយចំនួនត្រូវបានជួញដូរ ត្រូវបានរំលោភសេពសន្ថវៈ។ អ៊ីចឹងយើងមើលឃើញថា ការការពារនៅតែមានមិនទាន់បានពេញលេញនៅឡើយ ចំពោះពួកគាត់ ហើយជាពិសេសការបៀតបៀននៅកន្លែងធ្វើការងារហ្នឹង ក៏យើងនៅតែមើលឃើញ។ ហើយការរឹតត្បិតសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ស្ត្រីដែលដែលគាត់ហ៊ានបញ្ចេញមតិ ហ៊ានទាមទារ តវ៉ាដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍របស់ស្រ្តី និងផលប្រយោជន៍របស់សិទ្ធិការងារ ក៏ដូចជាការងារសង្គមផ្សេងៗ យើងឃើញគាត់ទទួលបានការគំរាមកំហែង ការចាប់ដាក់ពន្ធនាគារអីហ្នឹងជាដើម អាហ្នឹងជាការមើលឃើញ»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោកអំ សំអាត បានកត់សម្គាល់ថា ស្រ្តីនៅកម្ពុជាកំពុងបន្តទទួលរងសម្ពាធពីបញ្ហាជាច្រើន ទាំងអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ការបៀតបៀនតាមរយៈប្រព័ន្ធអនឡាញ ការរំលោភបំពានលើរាងកាយ និងអយុត្តិធម៌មួយចំនួនចំពោះការចូលរួមក្នុងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស។
ទោះយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌លោក ជិន ម៉ាលីន ថ្លែងថា អាជ្ញាធរក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានអនុវត្តច្បាប់ដោយសន្តិវិធីចំពោះបុគ្គលដែលធ្វើសកម្មភាពបំពានច្បាប់ប្រទេស មិនដូចការការលើកឡើងរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសកម្មជនដែលបានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសនោះទេ។
លោកបានថ្លែងដោយសំដៅលើករណីកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ និងកញ្ញា សេង ធារី ថា៖ «ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសកម្មជនទាំងពីររូបនេះគឺកំពុងតែស្ថិតក្នុងដំណើរការសន្តិវិធីរបស់តុលាការពាក់ព័ន្ធទៅនឹងអំពើល្មើស ដែលគាត់បានប្រព្រឹត្ត។ អ៊ីចឹងទេគឺជាគោលការណ៍ច្បាប់ប្រជាធិបតេយ្យនីតិរដ្ឋ គាត់ត្រូវតែតតាំងគ្នាតាមផ្លូវតុលាការ ហើយធ្វើការការពារសិទ្ធិរបស់ខ្លួនតាមផ្លូវច្បាប់ បង្ហាញភស្តុងរបស់ខ្លួន សក្ខីកម្មឱ្យបានរឹងមាំ ដើម្បីធ្វើការដោះបន្ទុក។ នេះជាដំណើរការនីតិវិធីច្បាប់របស់កម្ពុជា។ វាអត់មានអីក្រៅពីហ្នឹងទៀតទេ បាទ»។
ដោយឡែក លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ថ្លែងក្នុងពិធីអបអរសាទរទិវានារីអន្តរជាតិ ៨ មីនា ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញថា លោកបានជំរុញឱ្យមានការពង្រឹងសមភាពយេនឌ័រដែលនៅតែជាកិច្ចការអាទិភាព ដើម្បីឱ្យស្រ្តី និងក្មេងស្រីគ្រប់រូបមានសិទ្ធិពេញលេញស្មើនឹងបុរសក្នុងវិស័យនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានលើកឡើងនៅឯវិមានសន្តិភាពនៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារនេះផងដែរថា បើទោះបីជាមានការបញ្ចេញមតិខ្លះថា លោកជាមេដឹកនាំផ្តាច់ការក៏ដោយ ក៏ការគ្រប់គ្រងប្រទេសរបស់លោកមិនបានធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើមនោសញ្ចេតនានោះឡើយ ពោលគឺលោកគោរពទៅតាមច្បាប់ប្រទេសជាតិ។
លោកថ្លែងថា៖ «ដូច្នេះហើយបានជាខ្ញុំប្រកាសមិនចុះហត្ថលេខាណាទាំងអស់ សម្រាប់ការលើកលែងទោសឱ្យពួកអ្នកធ្វើនយោបាយ ដែលអនុវត្តនូវគេហៅថា កំហុសព្រហ្មទណ្ឌ។ ខ្ញុំមិនលើកលែងទោសឱ្យទេ ដោយសារវាអាក្រក់ជ្រុលហួស។ គ្មានយោគយល់ណាមួយដែលអាចធ្វើទៅរួចបានទេ។ វាគ្មានការយោគយល់។ ប្រសិនខ្ញុំយោគយល់ ខ្ញុំមានតម្លៃស្មើនឹងតិរច្ឆាន ដូចនេះខ្ញុំមិនអាចធ្វើទេ។ សូមកុំរង់ចាំ ស្រមៃថា ហ៊ុន សែន នឹងប្រើប៊ិករបស់ខ្លួនដើម្បីចុះហត្ថលេខាសុំការលើកលែងទោសឱ្យជននេះ ឬជននោះ។ កុំស្រមៃ»។
គួររំឭកថា ក្រោយពីត្រូវបានតុលាការដោះលែងឱ្យចេញពីពន្ធនាគារកាលពីដើមឆ្នាំ២០២២ កញ្ញាស៊ីថរ ជាថ្មីម្តងទៀត ត្រូវបានអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួននៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ ដោយចោទថា កញ្ញាបានរំលោភលក្ខខណ្ឌនៅក្រៅឃុំ ដោយសារធ្វើដំណើរទៅក្រៅប្រទេសចូលរួមសន្និសីទទាក់ទងនឹងសហជីព។ កញ្ញាត្រូវបន្តជាប់ឃុំដោយរង់ចាំការកាត់ទោស ដែលមិនទាន់កំណត់ពេល។ ចំណែកកញ្ញា សេង ធារី ត្រូវតុលាការក្រុងភ្នំពេញកាត់ទោស កាលពីខែមិថុនាឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល៦ឆ្នាំ ពីបទរួមគំនិតក្បត់ ដែលមានទំនាក់ទំនងនឹងផែនការមាតុភូមិនិវត្តន៍មិនជោគជ័យកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៩ របស់លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានតុលាការរំលាយចោល៕