មេដឹកនាំ​ការពារ​ជាតិ​អាមេរិក​និង​ចិន​ផ្លាស់ប្តូរ​ទស្សនៈ​លើ​បញ្ហា​ចម្រូងចម្រាស​នានា​នៅ​សិង្ហបុរី

រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​អាមេរិក​លោក Lloyd Austin និង​រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​ចិន​លោក Dong Jun បាន​ជួប​ប្រជុំ​ដោយ​ផ្ទាល់​ជាលើក​ដំបូង​នៅ​ខាង​ក្រៅសន្និសីទ​កំពូល​ Shangri-La Dialogue នៅ​ប្រទេស​សិង្ហបុរី​កាលពី​ថ្ងៃសុក្រ ទី៣១ ខែឧសភា។​ (REUTERS)

អ្នកវិភាគ​ថ្លែងថា ​កិច្ចប្រជុំ​មួយ​នេះ​ជា​ឱកាស​សម្រាប់​ប្រទេស​ទាំងពីរ​​បង្កើត​ខ្សែ​ទំនាក់ទំនង​ដែល​អាច​ជួយ​កាត់បន្ថយ​ភាព​តានតឹង​នៅ​តំបន់​អាស៊ី។

រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​អាមេរិក​លោក Lloyd Austin និង​រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​ចិន​លោក Dong Jun បាន​ជួប​ប្រជុំ​ដោយ​ផ្ទាល់​ជាលើក​ដំបូង​នៅ​ខាង​ក្រៅសន្និសីទ​កំពូល​ Shangri-La Dialogue នៅ​ប្រទេស​សិង្ហបុរី​កាលពី​ថ្ងៃសុក្រ ទី៣១ ខែឧសភា។​

មន្ត្រី​ទាំងពីរ​រូប​បាន​ផ្លាស់ប្តូរ​ទស្សនៈ​ទៅលើ​បញ្ហា​ចម្រូង​ចម្រាស​នានា​ រួមទាំង​ភាព​តានតឹង​ដែល​កំពុង​កើនឡើង​នៅ​ទូទាំង​ច្រក​សមុទ្រ​តៃវ៉ាន់​ ដែល​ជា​ការ​ប្រឈម​មុខ​ដាក់​គ្នា​ដែល​កំពុង​បន្ត​កើតមាន​ឡើង​រវាង​ហ្វីលីពីន​និង​ចិន​នៅ​សមុទ្រ​ចិនខាងត្បូង ក៏ដូចជា​ជម្លោះ​សាកល​ធំៗ​នានា​ដូចជា​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី​នៅ​អ៊ុយក្រែន​និង​ជម្លោះ​នៅ​មជ្ឈិម​បូព៌ា។

នៅ​ក្នុងអំឡុង​កិច្ចប្រជុំ​រយៈ​ពេល​៧៥នាទី ទាំង​លោក Austin និង​លោក Dong បាន​លើកឡើង​ពីសារៈសំខាន់​នៃ​ការ​បន្ត​រក្សា​ការ​ប្រាស្រ័យ​ទាក់ទង​គ្នា​ដែល​បើក​ចំហ​រវាង​យោធា​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ ហើយ​ប្តេជ្ញា​បន្ត​ខ្សែ​ទំនាក់ទំនង​ទាន់ហេតុការណ៍​រវាង​មេបញ្ជាការនៅ​សមរភូមិ ​រវាង​ភាគី​ទាំងសងខាង​នៅ​ប៉ុន្មាន​ខែខាងមុខ។

លោក Austin បាន​អះអាង​ជាថ្មី​នូវកង្វល់​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​អំពី​សមយុទ្ធ​យោធា​រយៈ​ពេល២ថ្ងៃ​ ឡោម​ព័ន្ធ​តៃវ៉ាន់ ​ហើយ​ជំរុញកុំ​ឱ្យ​ចិន​ប្រើប្រាស់​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​នយោបាយ​របស់​តៃវ៉ាន់​ ដែល​លោកហៅថា​ជាផ្នែកដំណើរការ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ធម្មតា​មួយនោះ ជា​«លេស​មួយ​បង្ខិតបង្ខំ» ប្រឆាំងនឹង​កោះ​ប្រជាធិបតេយ្យ​មួយនេះ។

នៅឯ​សន្និសីទ​សារព័ត៌មាន​កាលពី​ថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភា ក្រោយ​កិច្ចប្រជុំ​រវាង​មន្ត្រីការពារ​ជាតិ​ទាំងពីរ អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការពារ​ជាតិ​ចិន​លោក Wu Qian បានប្រាប់​អ្នកសារព័ត៌មាន​មកពី​ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ចិន​និង​បរទេស​រាប់​សិប​ រួមទាំង VOA ផងដែរថា សំណួរ​ពាក់​ព័ន្ធ​តៃវ៉ាន់​នៅតែ​ជា​កិច្ចការ​ផ្ទៃក្នុង​របស់​ចិន​ហើយ​ថា កម្លាំង​ខាងក្រៅ​ «មិនមាន​សិទ្ធិ​លូកដៃ​ក្នុង​បញ្ហា​នេះ​ទេ»។

ឥរិយាបទ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន​ «បាន​បំពាន​ធ្ងន់ធ្ងរ​លើ​ការ​ប្តេជ្ញា​ដោយ​ភាគី​អាមេរិក» ហើយ​បាន​បញ្ជូន​សញ្ញា​ខុស​ទៅ​កាន់ «កងកម្លាំង​បំបែក​ឯករាជ្យ​តៃវ៉ាន់»។ នេះ​បើយោងតាម​លោក Wu ដែល​បាន​ថ្លែង​ក្នុង​អំឡុង​សន្និសីទ​សារព័ត៌មាន​រយៈ​ពេល​៥០នាទី។

បន្ថែម​ពី​លើ​ការ​បង្កើន​ភាពតានតឹង​នៅ​ទូទាំង​ច្រក​សមុទ្រ​តៃវ៉ាន់​ លោក Austin និង​លោក Dong ក៏​បាន​ផ្លាស់ប្តូរ​ទស្សនៈ​ទៅលើ​ការ​ប្រឈម​មុខ​ដែលកំពុង​កើតមាន​ឡើង​រវាង​ហ្វីលីពីន​និង​ចិន​នៅ​សមុទ្រ​ចិនខាងត្បូង។

លោក Austin បានថ្លែងថា សហរដ្ឋ​អាមេរិក​នឹង​បន្ត «ហោះហើរ ធ្វើនាវាចរណ៍​ និង​ប្រតិបត្តិការ» នៅទីណាក៏ដោយ​ឱ្យ​តែ​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​អនុញ្ញាត​ដោយ​សុវត្ថិភាព​និង​ការ​ទទួល​ខុសត្រូវ​ ខណៈ​សង្កត់​បញ្ជាក់​ពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ការ​គោរព​សេរីភាព​នៃ​ការ​ធ្វើ​នាវាចរណ៍​នៅក្រោម​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​ ពិសេស​នៅ​សមុទ្រចិន​ខាងត្បូង។

ក្នុងអំឡុងពេល​ប្រជុំ​ លោក Dong បាន​ថ្លែងថា ហ្វីលីពីន​មិនបាន​គោរព​ពាក្យ​សន្យា​ ដោយសារ​តែ​ការគាំទ្រ​ពី «កម្លាំង​ខាងក្រៅ» ហើយ​បន្ត​បង្ក​រឿង​នៅ​តំបន់​ថ្ម​ប៉ប្រះ​ទឹក Second Thomas Shoal នៅ​សមុទ្រចិន​ខាងត្បូង ដែល​ទាំង​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង​និង​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ម៉ានីលមើល​ឃើញ​ថា​ ជា​ទឹកដី​របស់​ខ្លួន។ នេះ​បើយោងតាម​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការពារ​ជាតិ​ចិន​លោក Wu។​

លោក​រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​ចិន​ក៏​បាន​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​ពី​ការ​ពង្រាយ​ប្រព័ន្ធ​មីស៊ីល​ខ្នាត​កណ្តាល​ទៅ​ឱ្យ​ហ្វីលីពីន​«ដោយ​សម្ងាត់​តាមរយៈ​សមយុទ្ធ​យោធា» ដោយ​ចិន​ព្រមាន​ថា​ ចំណាត់ការ​នេះ​បង្ក​ជា​ការគំរាម​កំហែង​ពិតប្រាកដ​ដល់​សន្តិសុខ​តំបន់។

ក្រសួងការបរទេស​ចិន​បាន​ថ្លែងថា ភាគី​ទាំងពីរ​នឹង​មាន​ប្រឹក្សា​ជា​បន្តបន្ទាប់​អំពី​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ទស្សនៈ​នាពេល​អនាគត​រវាង​យោធា​ទាំងពីរ ជាមួយ​នឹង​ការចូលរួម​រវាង​បណ្ឌិត​សភា​យោធា​ទាំងពីរ ហើយ​កិច្ចចរចា​គោលនយោបាយ​ទ្វេភាគី​អាច​នឹង​ជា​ចំណុច​ចាប់ផ្តើម។​

អ្នក​វិភាគ​ខ្លះ​ថា កិច្ចប្រជុំ​រវាង​លោក Austin និង​លោក Donng ផ្តោត​សំខាន់​ទៅលើ «ការ​សម្តែង​បង្ហាញ» និង​ចែក​រំលែក​បញ្ជាក់​អំពីប្រយោជន៍​សំខាន់​និង​ស្នូល​ និង​បន្ទាត់​ក្រហម​ ពី​ទស្សនៈ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង​និង​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន។

លោក Stephen Nagy អ្នកជំនាញ​សន្តិសុខ​ក្នុងតំបន់​ម្នាក់​នៅ​ឯ​សាកលវិទ្យាល័យInternational Christian University នៅ​ជប៉ុន​បាន​ប្រាប់ VOA ថា៖ «កិច្ចពិភាក្សា​នេះ​មិនមែន​អំពី​ការ​ចរចា​គ្នា​ឬ​ការទូត​កម្រិត​កំពូល​អ្វីទេ ប៉ុន្តែ​មើល​ទៅ​ដូចជា​អំពី​ការ​បង្កើតខ្សែ​ទំនាក់ទំនង​សម្រាប់​កិច្ចការ​ដែល​ភាគច្រើន​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​កម្រិត​ទាប​ជាង»។​

ខណៈ​ការប្រាស្រ័យទាក់ទង​រវាង​យោធា​និង​យោធា រវាង​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង​និង​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​មាន​សារៈសំខាន់ ហើយ​មាន​ផលប៉ះពាល់​លើ​ការ​ពង្រីក​ភាព​តានតឹង​នៅ​ក្នុង​តំបន់ ចំណុចមួយដែល​គេ​មិន​ទាន់​ប្រាកដ​នោះ​គឺ​ថា ​តើភាគី​ចិន​នឹង«លើក​ទូរស័ព្ទ» ទេ​ក្នុង​គ្រា​មាន​វិបត្តិ​ពិត​ប្រាកដ។

លោក​បាន​ថ្លែង​បន្ថែម​ថា៖ «ដោយសារ​តែ​ធម្មជាតិ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​នយោបាយ​របស់​ចិន អំណាច​គឺស្ថិត​ក្នុង​កណ្តាប់ដៃ​លោក Xi Jinping ដូច្នេះ​យើង​មិន​ប្រាកដ​ថា សមភាគី​ចិន​របស់​យើង​នឹង​អាច​លើក​ទូរស័ព្ទ ប្រាស្រ័យ​ទាក់ទង​គ្នា​និង​ធ្វើការ​សម្រេចចិត្ត​ក្នុង​ស្ថានការណ៍​វិបត្តិ​ណាមួយ​ឬយ៉ាង​ណា​នោះទេ»។

បើទោះបី​ជា​មាន​ភាព​មិនប្រាកដ​ប្រជា​នេះ​ក្តី អ្នកជំនាញ​ខ្លះថា កិច្ចសន្ទនា​រវាង​មេដឹកនាំ​ការពារជាតិ​ទាំងពីរ​នៅតែ «បាន​ជួយ​ច្រើន»។ មន្ត្រី​ទាំង​ពីរ​នេះ «អាច​សន្ទនា​អំពី​ចេតនា​ដែល​អាច​ជួយ​ដល់​ស្ថិរភាព​នៃ​ទំនាក់ទំនង​ជាទូទៅ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​មិន​គិត​ថា វា​អាច​ជួយ​អ្វីច្រើន​ក្នុងការ​សម្រួល​បញ្ហា​សំខាន់ៗ​ជា​បន្ទាត់​ក្រហមសម្រាប់​ភាគី​នីមួយៗ​នោះទេ»។ នេះ​បើយោង​តាម​អ្នកស្រី Rorry Daniels នាយក​ផ្នែក​គ្រប់គ្រង​នៃវិទ្យាស្ថាន ​Asia Society Policy Institute ដែល​បាន​ថ្លែងប្រាប់ VOA តាម​ទូរស័ព្ទ។​

ប៉ុន្តែ​ជាមួយ​នឹង​ភាពតានតឹង​ដែល​កំពុង​កើនឡើង​នៅ​ផ្នែក​ជាច្រើន​នៅ​អាស៊ី រួមទាំង​ច្រក​សមុទ្រ​តៃវ៉ាន់ សមុទ្រចិនខាងត្បូង ឧបទ្វីប​កូរ៉េ អ្នកវិភាគ​មួយ​ចំនួន​ថ្លែង​ថា កិច្ច​ចរចា​កាលពី​ថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភា រវាង​លោក Austin និង​លោក Dong នឹង​កាន់តែ​សំខាន់​សម្រាប់​តំបន់ ពិសេស​នៅ​ពេល​មួយ​ដែល​មាន​ជម្លោះ​យោធា​ពីរ​កំពុង​កើតមាន​ឡើង​នៅ​លើពិភពលោក៕

អ្នក​ឆ្លើយឆ្លង​ព័ត៌មាន​វីអូអេ​ប្រចាំ​នៅ​ទី​ក្រុង​សេអ៊ូល​លោក William Gallo រួម​ចំណែក​ដល់​សេចក្តី​រាយការណ៍​នេះ។

ប្រែសម្រួល​ដោយ អ្នកនាង​ ស្រេង លក្ខិណា