នៅពេលដែលសមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យធ្វើការស៊ើបអង្កេតរយៈពេលពីរខែដើម្បីចោទប្រកាន់ទម្លាក់លោកប្រធានាធិបតី Donald Trump ពីតំណែង ពួកគេបានពិចារណាអំពីបទចោទជាច្រើនប្រឆាំងនឹងលោក ដែលក្នុងនោះមានទាំងបទចោទដែលបានមកពីការស៊ើបអង្កេតរបស់លោករដ្ឋអាជ្ញាពិសេស Robert Mueller អំពីការជ្រៀតជ្រែករបស់ប្រទេសរុស្ស៊ីនៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាមេរិកកាលពីឆ្នាំ ២០១៦ និងការរំលោភលើខដែលចែងពីប្រាក់បៀវត្សរ៍នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។
ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុត ប្រធានរដ្ឋសភាអ្នកស្រី Nancy Pelosi និងមេដឹកនាំកំពូលៗផ្សេងទៀតនៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបានសម្រេចលើបទចោទតែពីរតែប៉ុណ្ណោះ ដែលនោះគឺការរំលោភអំណាច និងការរារាំងដំណើរការស៊ើបអង្កេតរបស់សភា។
គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសម្រេចលើបទចោទតែពីរជាជាងបទចោទច្រើនជាងនេះ គឺមានគោលបំណងដើម្បីតតាំងនឹងការរិះគន់របស់គណបក្សសាធារណរដ្ឋដែលថា នីតិវិធីនៃការចោទប្រកាន់ដើម្បីដកលោក Trump ពីតំណែងនេះ គឺជាការប៉ុនប៉ងដោយខុសច្បាប់នៅក្នុងការទម្លាក់ពីតំណែងនូវប្រធានាធិបតីដែលជ្រើសរើសតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកជំនាញមួយចំនួន។
អ្នកស្រី Kimberly Wehle អតីតមេធាវីឯករាជ្យនៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតរឿងអាស្រូវ Whitewater លើអតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Bill Clinton បាននិយាយថា ការសម្រេចរបស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យគឺជាការសម្រេចដ៏ឆ្លាតវៃ ដើម្បីធ្វើឲ្យគណបក្សសាធារណរដ្ឋមានការពិបាកខ្លាំងជាងមុននៅក្នុងការច្រានចោលវិធានការជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ។
អ្នកស្រី Wehle ដែលនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះជាសាស្ត្រាចារ្យច្បាប់នៃសាកលវិទ្យាល័យ Baltimore បាននិយាយថា៖ «ប្រសិនបើមានបទចោទប្រកាន់ច្រើនករណី នោះគណបក្សសាធារណរដ្ឋអាចនិយាយបានថា គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន នេះគឺជាការព្យាបាទ ឬក៏នេះគឺហួសពីសមត្ថភាពជាដើម។ ហើយគណបក្សសាធារណរដ្ឋអាចយកចំណុចទាំងនេះមកសំអាង ដើម្បីជំទាស់ទៅនឹងការចោទប្រកាន់ដើម្បីទម្លាក់លោក Trump ពីតំណែងនេះ»។
បទចោទប្រកាន់
បទចោទដើម្បីចោទប្រកាន់ទម្លាក់លោក Trump ពីតំណែង គឺស្រដៀងទៅនឹងការចោទប្រកាន់ព្រហ្មទណ្ឌដូច្នេះដែរ។ បទចោទទាំងពីរដែលបានប្រកាសកាលពីថ្ងៃអង្គារទី ១០ ខែធ្នូកន្លងទៅនេះ គឺផ្ដោតលើបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងប្រទេសអ៊ុយក្រែន។
បទចោទទាំងនេះទាក់ទិនទៅនឹងការប្រឹងប្រែងរបស់លោក Trump នៅក្នុងការស្នើឲ្យអ៊ុយក្រែនស៊ើបអង្កេតលើអតីតអនុប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Joe Biden ដែលអាចជាគូប្រជែងរបស់លោកនៅក្នុងការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំក្រោយ ហើយនិងគំនិតយល់ខុសដែលគិតថាអ៊ុយក្រែនបានជ្រៀតជ្រែកនៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកឆ្នាំ ២០១៦ ក៏ដូចជាការប៉ុនប៉ងជាបន្តបន្ទាប់របស់លោក Trump នៅក្នុងការរារាំងដំណើរការស៊ើបអង្កេតរបស់សភាផងដែរ។
ទោះបីជាមិនមែនជាបទចោទឧក្រិដ្ឋក៏ដោយ ក៏ការចោទប្រកាន់ពីបទរំលោភអំណាចគឺជាអ្វីដែលធ្លាប់កើតឡើងជាយូរមកហើយនៅក្នុងការចោទប្រកាន់ដើម្បីទម្លាក់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកពីតំណែង។ នេះបើយោងតាមលោក Louis Michael Seidman សាស្ត្រាចារ្យច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃសាកលវិទ្យាល័យ Georgetown។
ចំណែកឯការចោទប្រកាន់ពីបទរារាំងដំណើរការស៊ើបអង្កេតរបស់សភាវិញគឺមិនសូវឮញឹកញាប់ប៉ុន្មានទេ។ អតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Richard Nixon បានប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ដែលនោះគឺការចោទប្រកាន់ពីបទមិនគោរពតាមសភា។
បទចោទទីមួយ
បទចោទទីមួយគឺចោទប្រកាន់លោក Trump ថាបានប្រើប្រាស់អំណាចជាប្រធានាធិបតីរបស់លោកដើម្បីស្នើឲ្យប្រទេសអ៊ុយក្រែនជ្រៀតជ្រែកនៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកនៅឆ្នាំ ២០២០ ខាងមុខនេះ។
បទចោទនេះបានចោទប្រកាន់ថា លោក Trump បានស្នើប្រទេសអ៊ុយក្រែនឲ្យធ្វើការស៊ើបអង្កេតដែលអាច «ផ្ដល់ប្រយោជន៍ឲ្យលោកជាប់ជាប្រធានាធិបតីមួយអាណត្តិទៀត ប៉ះពាល់ដល់ក្ដីសង្ឃឹមនៃគូប្រជែងនយោបាយរបស់លោកនៅក្នុងការបោះឆ្នោត និងជះឥទ្ធិពលដល់ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកឆ្នាំ ២០២០ ដើម្បីផ្ដល់ប្រយោជន៍ដល់លោក»។
បទចោទនេះលើកឡើងថា លោក Trump «មានបំណងដាក់សម្ពាធ» លើប្រទេសអ៊ុយក្រែនឲ្យចាត់វិធានការទាំងនេះ ដោយលោកបានដាក់លក្ខខណ្ឌផ្អឹបទុកជំនួយយោធាជិត ៤០០ លានដុល្លារសម្រាប់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន និងស្នើឲ្យមានការជួបពិភាក្សានៅសេតវិមានរវាងលោក និងប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនអំពីការស៊ើបអង្កេតដែលលោកបានស្នើឡើងទាំងនេះ។
តាមរយៈការស៊ើបអង្កេតដើម្បីចោទប្រកាន់ទម្លាក់លោក Trump ពីតំណែងនេះ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមានបំណងចង់បង្ហាញថា លោក Trump ពិតជាបានជំរុញឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតទាំងនេះជាថ្នូរនឹងជំនួយយោធាជិត ៤០០ លានដុល្លារនោះ និងជំរុញឲ្យមានការជួបពិភាក្សារវាងលោក និងប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនពិតប្រាកដមែន។ ប៉ុន្តែការបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់ថាពិតជាមានការដោះដូរប្រយោជន៍នោះគឺពិបាកនឹងធ្វើឡើងជាងការរំពឹងទុកទៅទៀត។ ដោយសារតែហេតុនេះហើយបានជាសេចក្ដីសម្រេចរបស់គណៈកម្មាធិការរដ្ឋសភាដែលធ្វើការលើរឿងនេះមិនបានផ្ដោតខ្លាំងលើពាក្យដោះដូរប្រយោជន៍សម្រាប់កសាងសំណុំរឿងនេះឡើងនោះទេ។
បទចោទទីពីរ
បទចោទទីពីរគឺផ្ដោតលើកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់លោក Trump នៅក្នុងការរារាំងដំណើរការស៊ើបអង្កេតរបស់សភា។ បន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបានប្រកាសអំពីការស៊ើបអង្កេតនេះកាលពីចុងខែកញ្ញា លោក Trump បានបញ្ជាឲ្យសេតវិមាន និងទីភ្នាក់ងារនានារបស់រដ្ឋាភិបាលមិនឲ្យសហការជាមួយនឹងការស៊ើបអង្កេតនេះ។
បទចោទទីពីរនោះបញ្ជាក់ដូច្នេះថា៖ «នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក គ្មានប្រធានាធិបតីរូបណាធ្លាប់បញ្ជាឲ្យមានការជំទាស់ទាំងស្រុងទៅនឹងការស៊ើបអង្កេតដើម្បីចោទប្រកាន់ទម្លាក់ប្រធានាធិបតីពីតំណែង ឬក៏ព្យាយាមរារាំងខ្លាំងក្លាចំពោះលទ្ធភាពរបស់រដ្ឋសភានៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ និងបទល្មើសមជ្ឈិមធ្ងន់ធ្ងរ [ដែលជាបទល្មើសចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញសម្រាប់ចោទប្រកាន់ទម្លាក់ប្រធានាធិបតីពីតំណែងបាន] នោះទេ»៕
ប្រែសម្រួលដោយ ភី សុភាដា
