បាតុកម្មនៅពេលថ្ងៃក្នុងសប្តាហ៍ទីមួយនៃខែមិថុនានៅទូទាំងស.រ.អា.បានប្រព្រឹត្តទៅដោយសន្តិវិធី ដោយភាគច្រើន។ ពួកបាតុករទាំងនេះមកពីក្រុមជនចម្រុះពូជសាសន៍ក្នុងស្រទាប់វណ្ណៈទាំងអស់ ទាំងចាស់ទាំងក្មេង។ ក្រុមបាតុករទាំងនេះមានរួមបញ្ចូលពួកម្តាយដែលព្រួយបារម្ភថា អ្វីដែលបានកើតមានឡើងចំពោះលោក George Floyd អាចកើតមានចំពោះកូនប្រុសរបស់ពួកគេ។ លោក George Floyd ដែលជាបុរសអាមេរិកាំងដើមកំណើតអាហ្វ្រិកបានស្លាប់នៅក្នុងការចាប់ខ្លួនដោយពួកប៉ូលិស ក្រោយពីប៉ូលិសស្បែកសម្នាក់បានយកជង្គង់សង្កត់កលោកជាង៨នាទី។
ក៏ប៉ុន្តែក្នុងពេលច្រើនយប់ចាប់តាំងពីការស្លាប់លោក Floyd មក បាតុកម្មមានភាពខុសប្លែកពីបាតុកម្មដោយសន្តិវិធីគឺមានការបំផ្លិចបំផ្លាញការដុតឱ្យមានអគ្គិភ័យ ការបំផ្លាញរបស់របរ និងការប៉ះទង្គិចជាមួយពួកប៉ូលិសផងដែរ។ ដោយឡែកមានឧប្បត្តិហេតុការបាញ់ប៉ូលិសទៀតផង។ ពួកបាតុករបានបន្ទោសពួកប៉ូលិសថា ប្រើកលយុទ្ធខ្លាំងជ្រុលហើយថា ពួកគេការពារខ្លួនឯង។
តើនរណានៅពីក្រោយអំពើហិង្សាទាំងនេះ?
លោកប្រធានាធិបតី Donald Trump និងពួកមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ខ្លះរបស់លោកបានចោទប្រកាន់ពួកអ្នកញុះញង់ «ឆ្វេងនិយមជ្រុល» ថាបានបណ្តាលឱ្យមានការច្របូកច្របល់វក់វីទាំងនេះ។ លោក Bill Barr រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌អាមេរិកាំង បានចោទប្រកាន់ «ពួកឆ្វេងនិយមជ្រុល»ដោយមានរួមបញ្ចូលពួក Antifa ដែលជាបណ្តាញមួយនៃពួកឆ្វេងនិយមជ្រុលស្វយ័តដែលចូលចិត្តការប្រទាំងប្រទើស។
ពួកអភិបាលរដ្ឋខ្លះខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបានបន្ទោសពួកស្តាំនិយមជ្រុលដោយគូសបញ្ជាក់អំពីសេចក្តីប្រកាសមួយរបស់ក្រុមហ៊ុនបណ្តាញសង្គម Twitter ក្នុងសប្តាហ៍ទីមួយនៃខែមិថុនាដែលថា ក្រុមហ៊ុនបណ្តាញសង្គមនេះបានផ្អាកគណនីមួយដែលមានការទាក់ទិនជាមួយក្រុមជាតិនិយមស្បែកសមួយមានឈ្មោះ Identity Evropa ដែលបានញុះញង់ឱ្យមានអំពើហិង្សា។
គណនីនេះបានត្រូវបង្កើតឡើងតាមរយៈទំព័រគណនី Antifa ក្លែងក្លាយហើយមានភ្ជាប់ជាមួយគណនីក្លែងក្លាយដែលផ្សាយព័ត៌មានមិនពិតប្រកបដោយការបង្ករឿង ដោយចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរ និងក្រុមហ៊ុន អ៊ីនធឺណិតថា រឹតត្បិតព័ត៌មានអំពីបាតុកម្ម។ ក្រុមហ៊ុន Facebook ក៏បានប្រកាសក្នុងសប្តាហ៍ទីមួយនៃខែមិថុនាថា ខ្លួនបានព្យួរគណនីមួយចំនួនដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយពួកជាតិនិយមស្បែកសក្រោយគណនីទាំងនេះបានអំពាវនាវឱ្យប្រជារាស្ត្រយកអាវុធទៅជាមួយនៅពេលធ្វើបាតុកម្មក្នុងស.រ.អា.។
នៅពេលជាមួយគ្នានេះ មានពួកសមាជិកនៃអ្វីដែលហៅថា ចលនា Boogaloo ដែលជាក្រុមរួមគ្នាគ្មានរូបរាងច្បាស់លាស់នៃពួកស្តាំនិយមជ្រុល និងពួកឆ្វេងនិយមជ្រុល។ ដោយពាក់អាវនិមិត្តរូបរដ្ឋហាវ៉ៃ ពួកសមាជិកនៃចលនានេះមានសកម្មភាពនៅក្នុងបាតុកម្មក្នុងរដ្ឋខ្លះដូចជានៅក្នុងរដ្ឋ Minnesota រដ្ឋ Texas និងរដ្ឋ Pennsylvania។ ពួកសមាជិកខ្លះនៃចលនា Boogaloo ក៏ជាសមាជិកនៃចលនាធំមួយរបស់ពួកស្បែកសដែលយល់ថាពួកគេមានឧត្តមភាព។ ពួកនេះមានឈ្មោះថាពួក accelerationists ដែលចង់ឲ្យមានចលាចលស៊ីវិលហើយចង់ធ្វើឱ្យមានការបែកបាក់ខាងនយោបាយប្រកបដោយអំពើឃោរឃៅដោយសង្ឃឹមថា ទីបញ្ចប់ការបែកបាក់នេះនឹងបំផ្លាញសណ្តាប់ធ្នាប់នយោបាយបច្ចុប្បន្នរបស់ប្រទេសអាមេរិក។
អង្គការ Counter Extremism Project ជាអង្គការខាងគោលនយោបាយអន្តរជាតិមួយដែលបានត្រូវបង្កើតឡើងដើម្បីតាមឃ្លាំមើលនិងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងពួកជ្រុលនិយម។ ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការនេះនិយាយថាពួកស្បែកសដែលយល់ថាពួកគេមានឧត្តមភាពនិងពួក Nazis ថ្មីបានបង្កភាពច្របូកច្របល់វក់វីកាលពីសប្តាហ៍ទីបួននៃខែឧសភានៅតាមដងផ្លូវ។ ក្នុង តេឡេក្រាមរបស់ពួក Nazis ថ្មីដែលជាក្រុមឃោរឃៅហើយដែលមានអ្នកដើរតាម៥ពាន់៥រយនាក់នោះត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា បានទទួលការណែនាំថា បាតុកម្មធំជាឱកាសល្អសម្រាប់ធ្វើឃាតកម្ម។ អង្គការ Counter Extremism Project ឲ្យដឹងថា តេឡេក្រាមមួយទៀតបាននិយាយថា «ដល់ពេលធ្វើការវាយប្រហារវិហារ synagogues របស់ពួកជ្វីបហើយ ព្រោះពួកអ្នកពង្រឹងច្បាប់កំពុងជាប់ដៃទប់ទល់ជាមួយចលាចលស៊ីវិលបះបោរ»។
ក៏ប៉ុន្តែគេដឹងមិនច្បាស់លាស់ទេថា តើពួកឆ្វេងនិយមជ្រុល ឬពួកស្តាំនិយមជ្រុលនេះអាចបង្កើតឱ្យមានអំពើហិង្សាដល់កម្រិតណា។
លោក John Miller ជាស្នងការរងប៉ូលិសស៊ើបការណ៍សម្ងាត់និងប្រឆាំងភេរវកម្មនៅក្នុងបូរី ញូវយ៉ក។ លោកមានជំនឿថា ពួកអនាធិបតេយ្យ និងពួកឆ្វេងនិយមជ្រុលបានបញ្ឆេះកំហឹងយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងក្រុងរបស់លោក។ លោកបាននិយាយប្រាប់ពួកអ្នកកាសែតថា៖ «នៅមុនមានបាតុកម្មទាំងនេះ ពួកអ្នករៀបចំក្រុមអនាធិបតេយ្យខ្លះបានអង្គាសប្រាក់សម្រាប់ការបង់ធានានៅក្រៅឃុំហើយពួកជនដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការអង្គាសប្រាក់នេះក៏រៀបចំក្រុមគ្រូពេទ្យ និងពួកវេជ្ជសាស្ត្រដាក់ពង្រាយត្រៀមសម្រាប់ពេលមានការប៉ះទង្គិចជាមួយពួកប៉ូលិស»។
លោក John Miller បាននិយាយបន្ថែមថា៖ «ពួកគេបានប្រុងប្រៀបធ្វើឱ្យមានការខូចខាតអគារហើយបានណែនាំពួកជនដើរតាមពួកគេថា ការបំផ្លិចបំផ្លាញទាំងនេះត្រូវមានមានការជ្រើសរើស ហើយត្រូវធ្វើតែនៅក្នុងតំបន់របស់ពួកអ្នកមាន ឬនៅក្នុងហាងលក់ឥវ៉ាន់ប្រណិតៗរបស់ក្រុមហ៊ុនធំៗ»។
មនុស្សម្នាក់ក្នុងបណ្តាពួកជន៧នាក់ ដែលបានត្រូវចាប់ខ្លួននៅក្នុងបូរីញូវយ៉កពីបទប្រព្រឹត្តបទល្មើសបំផ្លាញសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈនោះមកពីក្រៅបូរីញូវយ៉ក ដែលពួកមន្ត្រីនិយាយថា នាំឱ្យមានការសង្ស័យ។
ពួកមន្ត្រីខាងពង្រឹងច្បាប់នៅក្នុងរដ្ឋ និងទីក្រុងមួយចំនួនដែល VOA ទាក់ទងបាននិយាយថា ពួកគេមានជំនឿថា ពួកបាតុករមកពីរដ្ឋផ្សេងបានបង្កប់ខ្លួនក្នុងហ្វូងបាតុករអហិង្សាក្នុងសហគមន៍ក្នុងមូលដ្ឋាន។ ក៏ប៉ុន្តែពួកមន្ត្រីទាំងនេះទទួលស្គាល់ថាពួកគេនៅតែខិតខំវាយតម្លៃថា តើពួកអ្នកញុះញង់ទាំងនោះអាចបង្កើតហេតុការណ៍កម្រិតណានៅតាមដងផ្លូវ។ មន្ត្រីខ្លះនិយាយថាពួកនេះមិនត្រូវការពេលច្រើនទេក្នុងការបញ្ឆេះមហាអគ្គិភ័យ និងជំរុញឱ្យហ្វូងមនុស្សប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សានោះ។
ពួកអ្នកវិភាគនិងពួកអ្នកស្រាវជ្រាវដែលតាមដានក្រុមជ្រុលនិយមនិយាយថា ពួកគេមានការសង្ស័យតែបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះដែលថា ពួកជ្រុលនិយមមិនមានទាក់ទិននៅក្នុងចលាចលធំៗនិងបាតុកម្មប្រកបដោយកំហឹងនោះ។ លោក Brian Levin ជាសាស្ត្រចារ្យខាងយុត្តិធម៌ ឧក្រិដ្ឋកម្មនៅឯសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ានៅ San Bernardino និងជានាយកនៃមជ្ឈមណ្ឌលខាងការសិក្សាអំពីភាពស្អប់ និងភាពជ្រុលនិយម។ លោកបាននិយាយប្រាប់ VOA ថា៖ «គេត្រូវការពេលដើម្បីរកឱ្យឃើញថា តើបណ្តាញពួកជ្រុលនិយមមានការទាក់ទិន ឬគ្មានការទាក់ទិននឹងបាតុកម្មហិង្សាទាំងនេះ»។
លោក Brian Levin បានថ្លែងបន្ថែមថា៖ «មនុស្សខ្លះដែលបានត្រូវចាប់ខ្លួនហាក់ដូចជាមានការទាក់ទិនជាមួយពួកឆ្វេងនិយមជ្រុល ក៏ប៉ុន្តែពួកជនខ្លះទៀតហាក់ដូចជាមកពីក្រុមស្តាំនិយមជ្រុល។ ជនខ្លះក្នុងបណ្តាពួកមនុស្សទាំងនេះគ្រាន់តែជាពួកមនុស្សបំផុសបំផុលជំរុញទឹកចិត្ត ឬជាពួកឱកាសនិយមហើយមិនមែនជាពួកមានមនោគមវិជ្ជាអ្វីទេ។ អ្នកឯទៀតជាពួកមនុស្សមានឥទ្ធិពល និងមានលក្ខណៈសម្បត្តិមិនប្រាកដប្រជា។ ការបែងចែកឱ្យដាច់ពីគ្នារវាងពួកបាតុករទាំងនេះគឺជាការពិបាក។
លោក Brian Levin នៃសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ានៅ San Bernardino បានពោលបន្ថែមថា៖ «ក៏ប៉ុន្តែទិដ្ឋភាពខាងសង្គមនិងខាងនយោបាយរបស់យើងមានការបែកបាក់ខ្លាំងណាស់នៅក្នុងប្រទេសអាមេរិកនៅពេលនេះ។ ហើយនៅពេលដែលស្ថាប័នកំពុងមានបញ្ហាស្រាប់ ដូចជាការរាតត្បាតជាសាកលនៃជំងឺកូវីដ១៩ និងការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំនេះជិតមកដល់ នោះ ខ្ញុំយល់ថាយើងត្រូវតែវាយតម្លៃជាថ្មីអំពីវិធានការផ្អែកលើការស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ស្តីការគំរាមកំហែងក្នុងប្រទេសនិងពីក្រៅប្រទេស។ អាចមានការជ្រើសរើសពួកជនជ្រុលនិយមច្រើននាក់ផងដែរ»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោកពិន ស៊ីសុវណ្ណ
