មេដឹកនាំចិន និងជប៉ុន បានជួបគ្នាកាលពីថ្ងៃច័ន្ទក្នុងកិច្ចប្រជុំAPEC នៅទីក្រុងប៉េកាំង ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពតានតឹងរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ខណៈដែលភាគីទាំងពីរបានព្រមព្រៀងពិភាក្សាអំពីការទាមទារដ៏ប្រទាញប្រទង់គ្នាលើការកាន់កាប់កោះមួយចំនួននៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងកើត និងកំហឹងក្នុងតំបន់ពាក់ព័ន្ធនឹងអតីតលទ្ធិយោធានិយមរបស់ជប៉ុននោះ បញ្ហាទាំងអស់នេះដែលជាឫសគល់នៃជម្លោះទំនងជាមិនត្រូវបានដោះស្រាយឆាប់ៗទេ។
លោក Shinzo Abe នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន និងលោក Xi Jinping ប្រធានាធិបតីចិន បានជួបពិភាក្សាគ្នារយៈពេលខ្លីក្នុងកិច្ចប្រជុំសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចតំបន់អាស៊ីបាស៊ីហ្វិក ហៅថា APEC នៅទីក្រុងប៉េកាំងកាលពីថ្ងៃច័ន្ទនេះ។
អ្នកទាំងពីរបានចាប់ដៃគ្នាមួយភ្លែតសម្រាប់ការថតរូប ហើយបានពិភាក្សាគ្នាដោយសម្ងាត់ប្រមាណ៣០នាទី ដែលជាជំនួបទល់មុខគ្នាលើកទី១ ចាប់តាំងពីអ្នកទាំងពីរបានឡើងកាន់អំណាច។ ជំនួបពិភាក្សានេះចាត់ទុកជានិមិត្តរូបនៃកិច្ចខំប្រឹងប្រែងថ្មីរបស់ភាគីទាំងពីរ ដើម្បីបន្ថយសក្តានុពលនៃជម្លោះខាងយោធា ក្រោយពីមានភាពតានតឹងរយៈពេលពីរឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
ក្រោយពីជំនួបពិភាក្សានេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនបាននិយាយថា ប្រទេសទាំងពីរបានចាប់ផ្តើមធ្វើការជាមួយគ្នាឆ្ពោះទៅរកភាពផ្សះផ្សា។
លោកនិយាយថា នេះគឺជាជំហានដំបូងមួយក្នុងការត្រឡប់មកកាន់មូលដ្ឋានដើម ហើយធ្វើឲ្យសម្ព័ន្ធភាពរបស់ប្រទេសទាំងពីរមានភាពប្រសើរឡើង ដើម្បីបង្កើតទំនាក់ទំនងដ៏មានប្រយោជន៍រួមគ្នាមួយ។
សារព័ត៌មានរដ្ឋរបស់ចិនបានរាយការណ៍ថា លោកប្រធានាធិបតី ស៊ី ជីនពីង បានអំពាវនាវឲ្យជប៉ុន“ដើរតួនាទីដ៏សំខាន់ក្នុងការការពារសន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់”។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយកាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុន ភាគីទាំងពីរបានយល់ព្រមថានឹង«បន្តពិភាក្សាអំពីបញ្ហាសន្តិសុខ ការទូត និងនយោបាយបន្តទៀត» ហើយ«បង្កើតជាកិច្ចខំប្រឹងប្រែងដើម្បីពង្រឹងទំនុកចិត្តនយោបាយរួម»។
កិច្ចព្រមព្រៀងនេះអាចនឹងដោះស្រាយឧបសគ្គចម្បងៗសម្រាប់កិច្ចពិភាក្សា ថាតើភាគីនីមួយៗបកស្រាយជម្លោះដែនដីកោះមួយក្រុមឈ្មោះ Diaoyus នៅប្រទេសចិន និងឈ្មោះ Senkakus នៅប្រទេសជប៉ុនដោយរបៀបណា។
ជប៉ុនបដិសេធមិនទទួលស្គាល់ការតវ៉ាអំពីបញ្ហាអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួនលើកោះទាំងនោះទេ ដោយទទូចថាកោះទាំងនោះជាកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងតូក្យូ។
លោក Hosaka Yuji សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៃសាកលវិទ្យាល័យ Sejong និយាយថា កិច្ចព្រមព្រៀមជាពាក្យសម្តីដ៏ប្រុងប្រយ័ត្ននេះ ដែលបង្ហាញពី«គោលជំហរពីរខុសគ្នា”លើបញ្ហាជម្លោះនោះ គឺការសម្រុះសម្រួលមួយពីភាគីទាំងពីរ»។
លោកនិយាយថា ចិនបានសុំឲ្យជប៉ុនទទួលស្គាល់ថា កោះSenkaku គឺជាជម្លោះក្នុងតំបន់មួយ។ ប៉ុន្តែការស្នើសុំនេះមិនត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ សំណើនេះត្រូវបានបង្ហាញជាពាក្យសម្តី ដោយនិយាយថា មានទស្សនៈខុសគ្នាចំពោះបញ្ហានេះ។ លោក Hosaka ថា ជប៉ុនអះអាងថា ខ្លួនបានធ្វើសម្បទានដែលខ្លួនអាចធ្វើបានដ៏ល្អបំផុត ខណៈដែលចិនយល់ថា នេះគ្រាន់តែជាកិច្ចព្រមព្រៀងជម្រើសល្អទីពីរប៉ុណ្ណោះដែលចិនអាចទទួលបាន។
ទស្សនកិច្ចរបស់លោក Abe ទៅកាន់ទីសក្ការបូជាសង្គ្រាមលោកលើកទី២ដ៏ចម្រូងចម្រាស់មួយ ដែលរួមមានឧក្រិដ្ឋជនសង្គ្រាមជប៉ុន ក៏បានបង្កើតភាពតានតឹងខ្ពស់ជាមួយនឹងចិន ក៏ដូចជាធ្វើឲ្យទំនាក់ទំនងរបស់ជប៉ុនជាមួយនឹងកូរ៉េខាងត្បូងកាន់តែមានភាពយ៉ាប់យឺនផងដែរ។ លោក Abe មិនបានថ្លែងជាសាធារណៈថាតើ លោកនឹងទៅទស្សនកិច្ចទីសក្ការបូជានោះដែលលោកបានទៅកាលពីខែធ្នូឆ្នាំមុនម្តងទៀតដែរឬទេនោះ។
លោក Robert Dujarric នាយកវិទ្យាស្ថានសិក្សាបច្ចុប្បន្នភាពអាស៊ីនៃសាកលវិទ្យាល័យ Temple នៅទីក្រុងតូក្យូ និយាយថា ការចោទប្រកាន់ជាពាក្យសម្តីរយៈពេលពីរឆ្នាំកន្លងទៅនេះ បានបង្ករឲ្យមានក្តីព្រួយបារម្ភថា ការយល់ច្រឡំ ឬទំនាស់អាចបង្ករជាជម្លោះ បន្ថែមលើផលប៉ះពាល់ដែលការចោទប្រកាន់នេះអាចបង្ករឡើង។
«ប្រទេសទាំងឡាយធ្វើសង្គ្រាម បើទោះបីជាគ្មានមូលហេតុខាងសេដ្ឋកិច្ចក៏ដោយ។ ខ្ញុំចង់មានន័យថា យើងមានប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូរអង្វែងពីមុនមក បើសិនយើងមើលប្រវត្តិសាស្ត្រពិភពលោកនោះ។ ខ្ញុំចង់និយាយថា សភាវគតិក្នុងការសម្លាប់ គឺខ្លាំងក្លាជាងសភាវគតិបង្កើតលុយ»។
លោក Dujarric និយាយទៀតថា ការពិភាក្សារវាងជប៉ុន និងចិនអាចបង្កើតជាប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងវិបត្តិឲ្យប្រសើរជាងមុនមួយ ដើម្បីដោះស្រាយឧបទ្ទវហេតុផ្សេងៗដែលអាចកើតមានឡើងនៅក្នុងតំបន់មានជម្លោះ។
ប៉ុន្តែ លោកសាស្ត្រាចារ្យរូបនេះ ថាជម្លោះជាមួយជប៉ុនគឺគ្រាន់តែជាឧទាហរណ៍មួយបង្ហាញពីការទាមទារដែនដីដ៏ស្វាហាប់របស់ចិនទូទាំងតំបន់ ដោយបង្ករជាក្តីកង្វល់ពីប្រទេសជិតខាង និងសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកបានបន្ថែមថា៖
«ជាមូលដ្ឋានសំខាន់ មានការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន។ ជប៉ុនមានសារៈសំខាន់ ពីព្រោះជប៉ុនគឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ប៉ុន្តែកត្តាប្រឈមចម្បង គឺមិនមែនដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហារវាងចិន និងជប៉ុនទេ តែរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិកទៅវិញទេ»។
ជារឿយៗ មន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិកនិយាយថា ខ្លួននឹងទទួលស្វាគមន៍ការងើបឡើងរបស់ចិនជាប្រទេសមហាអំណាចពិភពលោកមួយ ហើយថាខ្លួនគ្មានបំណងនឹងព្យាយាមរារាំងចិននោះទេ។
ប្រែសម្រួលដោយ ទែន សុខស្រីនិត
