មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក ដែលបានបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាបានថ្លែងថា សហរដ្ឋអាមេរិកជំរុញឲ្យកម្ពុជាទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លើមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ហើយក៏បានបង្ហាញក្តីបារម្ភខ្លាចថា កម្ពុជាអាចធ្លាក់ចុះក្នុងអន្ទាក់មូលដ្ឋានទ័ពរបស់ចិន។
ឧបការីរងរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ លោក Joseph H. Felter បានដឹកនាំមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់ខ្លួនមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជារយៈពេលពីរថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៥ដល់ថ្ងៃទី១៦ខែមករាឆ្នាំ២០១៩។
នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនោះ លោកឧបការីរង Felter បានជួបជាមួយលោកឧត្តមសេនីយ៍នាង ផាត រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការពារជាតិដើម្បីពិភាក្សាទំនាក់ទំនងយោធារវាងកម្ពុជា និងអាមេរិកនិងសន្តិសុខក្នុងតំបន់។ លោកក៏បានជួបជាមួយឧត្តមនាវីឯកអ៊ុក សីហា មេបញ្ជាការរងកងទ័ពជើងទឹក និងមេបញ្ជាការមូលដ្ឋានសមុទ្រ។
នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនោះ លោកក៏បានលើកឡើងឲ្យមានការទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លោកកឹម សុខា មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងជាប់ឃុំឃាំងក្នុងផ្ទះ និងជំរុញឲ្យកម្ពុជាមានលំហសេរីភាពសម្រាប់សង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ផ្តាច់មុខមួយជាមួយ VOA ក្រោយបញ្ចប់ទស្សនកិច្ច លោក Felter បានថ្លែងថា ទំនាក់ទំនងផ្នែកយោធារវាងអាមេរិកនិងកម្ពុជា អាចមានភាពល្អប្រសើរ លុះត្រាតែកម្ពុជាមានការផ្សះផ្សាជាតិមួយគឺការទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លើលោកកឹម សុខា។
លោកបានថ្លែងថា៖
«យើងមានការព្រួយបារម្ភថា ការចោទប្រកាន់ប្រឆាំង[លោកកឹម សុខា] ដោយសារវាទាក់ទងនឹងការចោទប្រកាន់ថា ចូលរួមគំនិតជាមួយអាមេរិក ហើយនេះមិនមែនការណ៍ពិតនោះទេ។ ខ្ញុំគិតថា វានឹងជាកាយវិការល្អមួយពីភាគីកម្ពុជាក្នុងការទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់នោះ។ នេះជាឧទាហរណ៍មួយដែលនឹងជួយឲ្យយើងទៅរកផ្លូវដែលខ្ញុំទើបតែរៀបរាប់ថា នឹងធ្វើឲ្យប្រសើរទំនាក់ទំនងយោធា និងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធា និងយោធា»។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ឧបការីរងរូបនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសារព័ត៌មានបរទេសមួយផ្សាយថា កម្ពុជាបានបើកផ្លូវឲ្យមានការសាងសង់កំពង់ផែទឹកជ្រៅមួយនៅក្នុងខេត្តកោះកុង ដែលទំនងជាមានគោលដៅសម្រាប់បម្រើដល់សកម្មភាពនាវាចរណ៍របស់កងទ័ពចិន។ យ៉ាងណាក្តី របាយការណ៍នេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាច្រានចោលថា ជារឿងមិនពិត។
នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ លោក Felter ក៏បានបង្ហាញក្តីបារម្ភអំពីកម្ពុជាធ្លាក់ក្នុងអន្ទាក់ណាមួយ ដូចនឹងប្រទេសផ្សេងៗ ដែលអាចឲ្យមានវត្តមានយោធាចិននៅក្នុងផែរបស់កម្ពុជា។
លោក Felter បានបញ្ជាក់ថា៖
«យើងមានការព្រួយបារម្ភទៅលើអ្វីដែលបានកើតឡើងពីមុនមកនៅក្នុងតំបន់ ដែលថា កម្ពុជាអាចនឹងធ្លាក់ក្នុងអន្ទាក់ដូចគ្នា ដែលប្រទេសទាំងនោះមានវត្តមានយោធារបស់ចិន ឬក៏យោធាចិនអាចចូលទៅកាន់ផែនិងព្រលានយន្តហោះ ដែលអាចឲ្យពួកគេប្រើប្រាស់ដើម្បីអំណាចយោធា។ យើងមានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង»។
VOA មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីស្ថានទូតចិនប្រចាំនៅកម្ពុជាបាននៅឡើយទេ។ លោកឈុំ សុជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិ បានបដិសេធមិនអត្ថាធិប្បាយលើបញ្ហានេះទេ ដោយបង្វែរសំណួរទៅលោកនាង ផាត រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការពារជាតិ។
VOA មិនអាចសុំការឆ្លើយតបបានពីលោកនាង ផាតទេ។ VOA ក៏មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីលោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលបានដែរ។
លោកទៀ បាញ់ ជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ បានប្រាប់កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍កាលពីថ្ងៃអង្គារថា អធិបតេយ្យភាពកម្ពុជាមិនអាចប្តូរជាមួយការពង្រឹងទំនាក់ទំនងយោធាជាមួយអាមេរិកបានទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការទាមទារឲ្យដោះលែងលោកកឹម សុខាដើម្បីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាគឺជារឿងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកទៀ បាញ់ត្រូវបានដកស្រង់សម្តីក្នុងកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ដែលមានអត្ថន័យដើមថា៖
«លក្ខខណ្ឌនេះគឺមិនអាចទៅរួចទេ ពីព្រោះនេះគឺជាអធិបតេយ្យភាពរបស់យើង ដូច្នេះហើយ វាមិនអាចទៅរួចទេ សម្រាប់អ្នកនេះ ឬអ្នកនោះមកដាក់លក្ខខណ្ឌឬមកប្រាប់ឲ្យធ្វើនេះ ឬធ្វើនោះ។ យើងមិនអាចប្តូរអធិបតេយ្យភាព សិទ្ធិ និងច្បាប់ របស់យើងជាមួយរឿងនោះទេ»។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០មក កម្ពុជានិងអាមេរិកតែងធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមគ្នា ដែលហៅថា CARAT ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីទំនាក់ទំនងកម្ពុជាអាមេរិកមានភាពរកាំរកូស ពោលគឺចាប់ពីឆ្នាំ២០១៧មក សមយុទ្ធនោះត្រូវបានលុបចោល ដោយកម្ពុជាអះអាងថា មិនមានពេលគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់អនុវត្ត។ ប៉ុន្តែសមយុទ្ធយោធារវាងកម្ពុជានិងចិនត្រូវបានធ្វើឡើងជាទៀងទាត់៕
