កំណត់និពន្ធ៖ អ្នកស្រី Nguyen Ngoc Nhu Quynh សកម្មជនស្ត្រីវៀតណាមសរសេរប្លុកដ៏ល្បីឈ្មោះម្នាក់ដែលបានតស៊ូមតិដើម្បីយុត្តិធម៌សង្គម និងការការពារបរិស្ថាន ត្រូវបានដោះលែងពីមន្ទីរឃុំឃាំងនៅប្រទេសវៀតណាម បន្ទាប់ពីបានជាប់ឃុំអស់រយៈពេលជាងពីរឆ្នាំ និងក្រោយពេលតុលាការវៀតណាមបានកាត់ទោសអ្នកស្រីឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១០ឆ្នាំកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧កន្លងទៅ។
ការដោះលែងអ្នកស្រី Quynh ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយមានការអន្តរាគមន៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានយល់ព្រមដោះលែងអ្នកស្រី Quynh ក្នុងលក្ខខណ្ឌមួយដែលតម្រូវឲ្យសកម្មជនសរសេរប្លុករូបនេះ ចាកចេញពីប្រទេសវៀតណាម។ អ្នកស្រី Quynh និងក្រុមគ្រួសារបានចាកចេញពីវៀតណាម ហើយកំពុងស្នាក់នៅទីក្រុង Houston រដ្ឋ Texas សហរដ្ឋអាមេរិក។
ថ្មីៗនេះ អ្នកស្រី Quynh បានធ្វើដំណើរមកកាន់រដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ក្នុងនាមជាបេក្ខជនម្នាក់ដែលទទួលពានរង្វាន់សេរីភាពសារព័ត៌មានអន្តរជាតិពីគណៈកម្មការការពារអ្នកសារព័ត៌មាន (The Committee to Protect Journalists) ហើយបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់ VOA Khmer អំពីដំណើរជីវិតជាសកម្មជនដើម្បីយុត្តិធម៌សង្គម សេចក្តីក្លាហាន និងការបន្តតស៊ូមតិតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតរបស់អ្នកស្រី។ តទៅនេះគឺជាបទសម្ភាសន៍ VOA រវាងអ្នកស្រី Nguyen Ngoc Nhu Quynh និងអ្នកនាង ទែន សុខស្រីនិត នៃ VOA ដែលត្រូវបានប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរ ដូចតទៅ៖
VOA៖ តើកត្តាអ្វីដែលជំរុញលើកទឹកចិត្តឲ្យអ្នកស្រីចាប់ផ្តើមសរសេរប្លុកលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតកាលពីដើមឆ្នាំ២០០០?
អ្នកស្រី Quynh៖ ខ្ញុំបានចាប់ផ្តើមសរសេរប្លុក ដោយសារកូនស្រីរបស់ខ្ញុំ។
VOA៖ តើរឿងរ៉ាវអ្វីខ្លះអំពីកូនស្រីអ្នកស្រី ដែលជំរុញឲ្យអ្នកស្រីទៅសរសេរប្លុក?
អ្នកស្រី Quynh៖ កាលពីឆ្នាំ២០០៦ ខ្ញុំបានចាប់ផ្តើមបង្កើតកម្រងកំណត់ហេតុផ្ទាល់ខ្លួនមួយដើម្បីរៀបរាប់ពីដំណើរពរពោះកូនស្រីលើកទីមួយរបស់ខ្ញុំ។ ថ្ងៃមួយ នៅពេលដែលខ្ញុំបានទៅពិនិត្យសុខភាពនៅមន្ទីរពេទ្យ ខ្ញុំក៏បានចាប់ផ្តើមកត់សម្គាល់ឃើញថា មនុស្សជុំវិញខ្ញុំជាច្រើននាក់ ដែលមានជីវភាពក្រីក្រ មិនអាចមានលទ្ធភាពទទួលបានសេវាសុខភាពប្រកបដោយគុណភាព ដែលខ្ញុំទទួលបានពីបុគ្គលិកពេទ្យនោះទេ។ ហើយខ្ញុំក៏ចាប់ផ្តើមសួរខ្លួនឯងថា៖ «ហេតុអីបានជាខ្ញុំមើលមិនឃើញភាពអយុត្តិធម៌ដែលកំពុងកើតឡើងជុំវិញខ្លួនខ្ញុំ?» ក្រោយពីសួរខ្លួនឯងហើយ ខ្ញុំក៏បានចាប់ផ្តើមសរសេរប្លុកអំពីបញ្ហាអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម ភាពមិនស្មើភាព ដោយសារតែខ្ញុំដឹងថា មនុស្សជាច្រើននាក់កំពុងតែរងគ្រោះពីបញ្ហាទាំងអស់នេះ។
ក្រោយមកទៀត ខ្ញុំក៏បានចាប់ផ្តើមចូលរួមធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងគម្រោងមួយចំនួនដែលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ជាពិសេសគឺគម្រោងដែនអធិបតេយ្យភាពរវាងវៀតណាម និងចិន នៅក្នុងតំបន់ប្រជុំកោះ Spratly។ នៅឆ្នាំ២០០៩ ខ្ញុំត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងឃុំខ្លួនរយៈពេល១០ថ្ងៃ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ខ្ញុំគិត និងព្រួយបារម្ភពីសុខុមាលភាពរបស់ពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្ញុំ។
VOA៖ នៅពេលដែលអ្នកស្រីត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅឆ្នាំ២០០៩ តើវាដោយសារតែកិច្ចការតស៊ូមតិតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតរបស់អ្នកស្រីឬ?
អ្នកស្រី Quynh៖ ខ្ញុំជឿថា រដ្ឋាភិបាលបានប្រតិកម្មដោយចាប់ខ្លួនមនុស្សដូចជាខ្ញុំ ដែលហ៊ាននិយាយពីការពិត ដោយសារតែនាពេលនោះ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមព្រួយបារម្ភពីទំនាក់ទំនងនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយចិន។ ពួកគេខ្លាចថា ការតស៊ូមតិរបស់ខ្ញុំពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍនានា អាចប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងរដ្ឋាភិបាលទាំងពីរ។
ទីពីរទៀត រដ្ឋាភិបាលពឹងផ្អែកលើការឃោសនារបស់ខ្លួន ដើម្បីភូតភរប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីលាក់បាំងពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាពួកគេខ្លាចមនុស្សដូចជាខ្ញុំ ដែលជាសកម្មជន ដែលមិនភ័យខ្លាចក្នុងការលាតត្រដាងការពិតនៃការភូតភររបស់រដ្ឋាភិបាល។
VOA៖ ប្រឈមនឹងការបង្ក្រាបពីរដ្ឋាភិបាលនានា តើអ្នកស្រីយល់ថា សកម្មជនដូចជាអ្នកស្រីនៅជុំវិញពិភពលោក អាចធ្វើកិច្ចការអ្វីខ្លះទៀត ដើម្បីបន្តលើកឡើងពីបញ្ហាសំខាន់នានាដែលប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍?
អ្នកស្រី Quynh៖ ចំណុចដំបូងដែលខ្ញុំចង់ចែករំលែកដល់សកម្មជនទាំងអស់នោះ គឺថា យើងត្រូវតែរំលឹកខ្លួនឯងថា យើងមិនឯកោទេ។ ពិភពលោកកំពុងតែតាមដានមើលកិច្ចការរបស់យើង។ សហគមន៍អន្តរជាតិកំពុងតែយកចិត្តទុកដាក់។ មិនថាបញ្ហាណាទេដែលអ្នកកំពុងតែតស៊ូមតិដើម្បីសហគមន៍អ្នក សហគមន៍អន្តរជាតិតាមដានកិច្ចការរបស់យើងជានិច្ច។
ទីពីរ អ្វីដែលយើងទាំងអស់គ្នាកំពុងតែតស៊ូមតិ អាចនាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរដល់ជីវភាពរបស់មនុស្សជាច្រើននាក់ដែលនៅជុំវិញខ្លួនយើង។ នៅពេលដែលយើងនិយាយជាមួយពួកគេ វាអាចថា ដំបូងឡើយពួកគេមិនដឹងពីការផ្លាស់ប្តូរនោះយ៉ាងម៉េចទេ តែវាអាចថា ពួកគេចាប់ផ្តើមអង្កេត ហើយយកចិត្តទុកដាក់នឹងមូលហេតុដែលយើងខំប្រឹងបង្កើនការយល់ដឹងរបស់ពួកគេអំពីបញ្ហានោះ។ ក្រោយពីធ្វើការអង្កេត និងតាមដាន ពួកគេនឹងចាប់ផ្តើមព្រួយបារម្ភ ហើយក្រោយមក ពួកគេនឹងត្រូវបានលើកទឹកចិត្តចូលរួមជាមួយកិច្ចការដែលយើងកំពុងធ្វើ។ ដល់ដំណាក់ការនេះ ពួកគេអាចនឹងចាប់ផ្តើមតស៊ូមតិ ក្រោកឈរតវ៉ា ឬក៏ធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗទៀត។
បន្ទាប់មក ពួកគេអាចនឹងចាប់ផ្តើមស្វែងរកវិធីសាស្ត្រ និងធនធាននានាដើម្បីបង្ហាញការព្រួយបារម្ភរួមគ្នា ហើយសំឡេងពួកគេនឹងកាន់តែមានសន្ទុះខ្លាំងក្លាជាងមុន។ ពួកគេនឹងរកឃើញការជំរុញទឹកចិត្តដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់ ដោយសារថា អ្វីដែលយើងចង់ឃើញកើតឡើង គឺយើងចាប់ផ្តើមធ្វើកិច្ចការគ្រប់បែបយ៉ាង មិនមែនដើម្បីតែអ្នកដទៃទេ តែក៏ដើម្បីខ្លួនយើងដែរ។ យើងខំធ្វើកិច្ចការទាំងនោះ ពីព្រោះយើងចង់ឃើញការផ្លាស់ប្តូរកើតឡើង។ នៅថ្ងៃនេះ យើងអាចថាមិនទាន់ឃើញលទ្ធផលនៅឡើយ តែលទ្ធផលនឹងកើតឡើងជាមិនខាន។
VOA៖ ក្នុងនាមជាសកម្មជនតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត តើអ្នកស្រីធ្លាប់ដែលគិតថា អ្នកស្រីគឺជាផ្នែកមួយនៃវិស័៦ ឬស្ថាប័នសារព័ត៌មាន ហើយជឿថា អ្វីដែលអ្នកស្រីបានធ្វើ បានជួយលើកកម្ពស់សេរីភាពសារព័ត៌មានដែរឬទេ?
អ្នកស្រី Quynh៖ ដំបូងឡើយ និយាយឲ្យត្រង់ទៅ ខ្ញុំមិនដែលចាត់ទុកខ្លួនខ្ញុំជាផ្នែកមួយនៃសហគមន៍សារព័ត៌មានទេ។ ខ្ញុំគ្រាន់តែអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ខ្ញុំ ក្នុងការបញ្ចេញមតិតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលអាជ្ញាធរបានចាប់ខ្លួនខ្ញុំ ហើយព្យាយាមធ្វើឲ្យខ្ញុំឈប់សរសេរប្លុក ពេលនោះហើយ ដែលខ្ញុំបានដឹងថា ខ្ញុំគឺជាសកម្មជនម្នាក់ដើម្បីសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពសារព័ត៌មាន។ ពីមុននេះ ខ្ញុំគ្រាន់តែគិតថា ខ្ញុំគឺជាអ្នកការពារយុត្តិធម៌សង្គមតែប៉ុណ្ណោះ។
VOA៖ ហេតុអ្វីបានជាអ្នកស្រីមានភាពក្លាហាន ហ៊ានបញ្ចេញមតិរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ដោយមិនខ្លាចផលប៉ះពាល់មកលើអ្នកស្រី និងក្រុមគ្រួសារ? តើភាពក្លាហាននេះអាចកើតចេញពីការខ្វាយខ្វល់របស់អ្នកស្រីអំពីអនាគតកូនស្រីរបស់អ្នកស្រី? ឬក៏ដោយសារតែអ្នកស្រីស្រឡាញ់និងចង់ការពារបរិស្ថាន?
អ្នកស្រី Quynh៖ ខ្ញុំជឿថា កម្លាំងលើកទឹកចិត្តខ្ញុំ កើតចេញពីកូនស្រីខ្ញុំ។ ខ្ញុំចង់ឃើញនាងធំដឹងក្តីឡើង ដោយមានសេរីភាព និងដោយក្តីរីករាយ ដូចក្មេងៗរាប់លាននាក់នៅជុំវិញពិភពលោកដែរ។
បន្ទាប់ពីកូនស្រីខ្ញុំ ខ្ញុំក៏មានកូនប្រុស។ ដូចម្តាយដទៃទៀត ខ្ញុំចង់ឲ្យកូនៗខ្ញុំទទួលបានការអប់រំ សេវាថែទាំសុខភាព ដែលមានគុណភាពល្អ ហើយចង់ឃើញពួកគេមានសេរីភាពក្នុងការធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯង។ ការចង់ឃើញអនាគតដ៏ល្អរបស់កូនៗខ្ញុំ ជំរុញលើកទឹកចិត្តខ្ញុំ។
VOA៖ ខ្ញុំដឹងថា អ្នកស្រី និងក្រុមគ្រួសារទើបតែបានមករស់នៅទីក្រុង Houston រដ្ឋ Texas។ តើអ្នកស្រីមានគម្រោងធ្វើអ្វីខ្លះទៀតក្រោយពេលបានមកដល់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះ?
អ្នកស្រី Quynh៖ ជាដំបូង ក្នុងអំឡុងពេលដែលពួកយើងកំពុងតែសម្របខ្លួនក្នុងការរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ ខ្ញុំគ្រោងចំណាយពេលឲ្យបានច្រើនជាមួយកូនៗខ្ញុំ ហើយជួយពួកគេសម្របខ្លួន និងយល់ពីអ្វីៗដែលបានកើតឡើងពីមុន ហើយខ្ញុំក៏ចង់ចំណាយពេលថែទាំសុខភាពផ្លូវចិត្តម្តាយរបស់ខ្ញុំដែរ។
និយាយទៅ ខ្ញុំក៏បានចាត់ទុកខ្លួនខ្ញុំ ជាអ្នកត្រួសត្រាយផ្លូវទៅកាន់សេរីភាព ដល់សកម្មជនផ្សេងៗទៀតនៅវៀតណាម ហើយកិច្ចការមួយ ដែលខ្ញុំពិតជាចង់ធ្វើបំផុតនោះ គឺស្វែងរកសេរីភាពដល់សកម្មជនស្ត្រីម្នាក់ទៀត ដែលគាត់ក៏ជាម្តាយ ហើយគាត់កំពុងតែជាប់ឃុំឃាំងនៅឡើយ។ គាត់មានឈ្មោះថា Tran Thi Nga។
បន្ថែមលើនេះ ខ្ញុំក៏ចង់បន្តសរសេរប្លុក ហើយខ្ញុំបានសិទ្ធិប្រើប្រាស់គណនីយហ្វេសប៊ុករបស់ខ្ញុំវិញ ដែលហ្វេសប៊ុកបានដកសិទ្ធិខ្ញុំមិនឲ្យប្រើប្រាស់ ដើម្បីឲ្យខ្ញុំបានចែករំលែកការគិត និងកត្តាដែលជំរុញលើកទឹកចិត្តខ្ញុំ ឲ្យធ្វើកិច្ចការផ្សេងៗទៀតជាមួយអ្នកដទៃ។
VOA៖ ដោយសារតែអ្នកស្រីលើកឡើងពីការស្វែងរកសេរីភាពដល់អ្នកស្រី Tran Thi Nga។ តើអ្នកស្រីយល់យ៉ាងណាអំពីភាពជាសកម្មជនរបស់ស្ត្រីនៅជុំវិញពិភពលោក?
អ្នកស្រី Quynh៖ ខ្ញុំជឿថា ស្ត្រីយើង កើតមកដោយមានក្តីសន្តោសប្រណីមកជាមួយ។ ដោយសារតែក្តីសន្តោសប្រណីនេះ យើងព្រួយបារម្ភច្រើន ហើយយើងយកចិត្តទុកដាក់ពីកិច្ចការតូចតាច រហូតដល់កិច្ចការធំៗ។ ខ្ញុំជឿថា ស្ត្រីយើងមានការគិតដ៏ស៊ីជម្រៅ ហើយយើងមិនត្រឹមតែយកចិត្តទុកដាក់តែពីអនាគតកូនរបស់យើងទេ តែយើងថែមទាំងយកចិត្តទុកដាក់ពីបរិយាកាសសង្គមដែលកូនយើងកំពុងរស់នៅ។
ការគិតពីចំណុចតួចៗ រហូតដល់ចំណុចធំៗបែបនេះ វាជួយឲ្យយើងអាចធ្វើការផ្លាស់ប្តូរតូចៗនៅក្នុងសង្គមគ្រួសារយើង ហើយការផ្លាស់ប្តូរនេះ នឹងរីកដុះដាល ហើយក្លាយទៅជាការផ្លាស់ប្តូរធំមួយ ដែលអាចបញ្ជ្រាបក្នុងសង្គម និងប្រទេសជាតិទាំងមូល។
VOA៖ ជាចុងក្រោយ តើអ្នកស្រីមានអ្វីជាសារផ្ញើជូនដល់សកម្មជនផ្សេងៗទៀតដែលសរសេរប្លុកដែរឬទេ?
អ្នកស្រី Quynh៖ អ្នកមិនឯកោទេ ដោយសារតែសេរីភាពគឺជាអ្វីដែលយើងទាំងគ្នា និងគ្រប់គ្នាចង់បាន។ ដោយសារតែគោលដៅរួមគ្នានេះ និងដោយសារតែក្តីស្រមៃដូចគ្នានេះហើយ ទើបយើងមិនមែនឯកោទេ។ បើសិនជាអ្នកអាចជម្នះភាពភ័យខ្លាចផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នក នោះអ្នកនឹងស្វែងរកឃើញអ្នកគាំទ្រអ្នកជាច្រើន។ នៅពេលដែលអ្នកចាប់ផ្តើមបញ្ចេញមតិ មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ផ្សេងទៀតនឹងចូលរួមជាមួយអ្នក។ នេះគឺជាកត្តាដែលជំរុញលើកទឹកចិត្តយើង ឲ្យធ្វើកិច្ចការដែលយើងកំពុងធ្វើ៕
រាយការណ៍បន្ថែមដោយអ្នកស្រី Tra Mi ប្រចាំវីអូអេផ្សាយជាភាសាវៀតណាម
