ដោយសារមានការធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងតវ៉ាពីប្រជាជន អ្នកតាក់តែងច្បាប់វៀតណាម បានសម្រេចផ្អាកការជជែកពិភាក្សាអំពីច្បាប់វិនិយោគថ្មីដែលនឹងអនុញ្ញាតឲ្យជនបរទេសដែលភាគច្រើនជាវិនិយោគិនចិន អាចជួលដីបានរហូតដល់ ៩៩ឆ្នាំ នៅតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសចំនួន ៣។ រដ្ឋសភាវៀតណាមបានពិភាក្សាអំពីច្បាប់នេះ តាំងពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ មកម៉្លេះ។
បាតុកម្មបានក្លាយទៅជាកុប្បកម្មនៅពេលដែលមានការប៉ះទង្គិចគ្នាជាហិង្សារវាងបាតុករនិងប៉ូលិស។ ពួកបាតុករបានបិទកាន់កាប់ការិយាល័យរដ្ឋាភិបាល ហើយបានដុតរថយន្តប៉ូលិសរាប់សិបគ្រឿង និងបំផ្លាញឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ក្នុងការិយាល័យជាច្រើន។ មន្ត្រីនានាបានរត់ភៀសខ្លួនរកសុវត្ថិភាព។
លោក Trung Nguyen ដែលជាព្រឹទ្ធបុរសផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃសាកលវិទ្យាល័យហូជីមិញក្នុងប្រទេសវៀតណាមនិយាយថា បាតុករព្រួយបារម្ភថាការជួលដីរយៈពេល ៩៩ឆ្នាំ នឹងត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ឥទ្ធិពលចិនក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ លោកថ្លែងថា៖ «ពួកគេគិតថា ចិនអាចទិញក្បាលរដ្ឋាភិបាលបាន ហើយនោះជាបញ្ហា»។
លោក Maxfield Brown ដែលជាសហការីជាន់ខ្ពស់នៃក្រុមហ៊ុនប្រឹក្សាយោបល់ Dezan Shira & Associates នៅទីក្រុងហូជីមិញ មានប្រសាសន៍ថា៖
«ប្រសិនបើអ្នកមើលការស្ទង់មតិប្រជាជន ជនជាតិវៀតណាមទូទៅមិនចូលចិត្តទទួលឥទ្ធិពលពីចិនជាងពីកន្លែងណាផ្សេងទៀតទាំងអស់ ហើយបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងរឹតតែធ្វើឲ្យការមិនចូលចិត្តឥទ្ធិពលចិននេះកាន់តែខ្លាំងឡើង»។
ជនជាតិវៀតណាមមិនពេញចិត្តប្រទេសចិន ដោយសារជម្លោះដែនដីដែលកើតឡើងរាប់សតវត្សរ៍ ហើយជម្លោះថ្មីៗរួមមានសង្គ្រាមនៅតាមព្រំដែនក្នុងទសវត្សរ៍១៩៧០និងវិវាទដែនសមុទ្រដែលកំពុងបន្ត។ ទាំងវៀតណាមនិងចិន បានទាមទារដែនទឹកជាន់គ្នាមួយចំនួននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលសម្បូរទៅដោយធនធាន។
ភាពភ័យខ្លាចការគ្រប់គ្រងរបស់ចិន
តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសដែលបានស្នើឡើងមួយ ស្ថិតនៅជិតព្រំដែនជាមួយចិន។ លោក Frederick Burke ដែលជាដៃគូរបស់ក្រុមហ៊ុនច្បាប់ Baker McKenzie នៅទីក្រុងហូជីមិញបានថ្លែងថា៖ «តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសទាំងបី អាចនឹងផ្តោតលើការវិនិយោគវិស័យទេសចរណ៍ ជាជាងសេដ្ឋកិច្ចចម្បងរបស់វៀតណាម ដែលជាវិស័យផលិតកម្ម»។
លោក Burke ថ្លែងថា៖
«ខ្ញុំមិនគិតថា វាពិតជាផ្តោតលើវិស័យដូចជា ផលិតកម្ម វិនិយោគ និងខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់នោះទេ។ នេះជាអ្វីដែលខុសពីគេ»។
ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានចិន Xinhua បាននិយាយថា ភ្ញៀវទេសចរចិនមកកាន់ប្រទេសវៀតណាមមានចំនួនប្រហែល ៤លាននាក់ កាលពីឆ្នាំ២០១៧ នេះគឺកើនឡើង ៤៩ភាគរយ ពីឆ្នាំ២០១៦។ លោក Burke និយាយថាភ្ញៀវទេសចរចិនតែងតែកក់បន្ទប់សណ្ឋាគារម្តងៗក្នុងចំនួនច្រើន ហើយជួនកាលបង្អាក់មិនឲ្យភ្ញៀវទេសចរមកពីរុស្ស៊ី អឺរ៉ុប និងអាមេរិកខាងជើងអាចកក់បន្ទប់បាន។
រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងក៏បានសម្លឹងចង់ឲ្យប្រទេសវៀតណាមចូលរួមក្នុងគម្រោង «ខ្សែក្រវ៉ាត់និងផ្លូវ» ក្នុង៦៥ប្រទេសរបស់ខ្លួនផងដែរ ហើយបានបង្កើនការវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដែលនឹងជំរុញពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិនទៅមុខ។ ប្រទេសចិនកំពុងរៀបចំផែនការសាងសង់ផ្លូវរថភ្លើងល្បឿនលឿនទៅកាន់ព្រំដែនវៀតណាម។ ថវិកាចិនមានចំនួន ៦,៨ ភាគរយនៃការវិនិយោគបរទេសសរុបក្នុងប្រទេសវៀតណាម។
ផលវិបាកសេដ្ឋកិច្ច
លោក Brown ថាសេចក្តីព្រៀងច្បាប់នេះមិនបានបញ្ជាក់អ្វីអំពីប្រទេសចិន ឬស្នើបង្កើតគោលការណ៍លើកទឹកចិត្តនានាសម្រាប់អ្នកវិនិយោគិនចិននោះទេ។ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលគិតថាពួកគេចាំបាច់ត្រូវធ្វើការជាមួយក្រុមបាតុករ។ ដូច្នេះកាលថ្ងៃចន្ទ ទី១១ ខែមិថុនា៨៧ភាគរយនៃសមាជិកសភាវៀតណាមបានព្រមព្រៀងពន្យារពេលការជជែកវែកញែកលើសេចក្តីព្រៀងច្បាប់នេះ រហូតដល់សម័យប្រជុំពេញអង្គមួយនៅក្នុងខែតុលា។
លោក Nguyen ថ្លែងបន្តថា៖
«ឥឡូវនេះ ពួកគេកំពុងដកថយមួយជំហាន ពីព្រោះបាតុកម្មប្រៀបដូចជាការភ្ញាក់ផ្អើលមួយចំពោះពួកគេ។ ពួកគេមិនអាចវាយតម្លៃទំហំនិងកម្លាំងនៃបាតុកម្មប្រឆាំងទាំងនេះបានទេ»។
គេហទំព័រព័ត៌មាន TuoiTre News របស់វៀតណាមបានឲ្យដឹងថា បទបញ្ញត្តិផ្តល់សិទ្ធិជួលនឹងត្រូវបានកែសម្រួលឡើងវិញ។ លោក Nguyen មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ពួកគេអាចសម្របសម្រួលបន្តិចបន្តួច»។
លោក Brown និយាយថាច្បាប់នេះនឹងទទួលបានការគាំទ្រពីសាធារណជនបន្ថែមទៀត ប្រសិនបើតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសអាចទាញការចាប់អារម្មណ៍ពីវិនិយោគិនពីប្រទេសផ្សេងៗក្រៅពីចិន ក្នុងការមកជួលដី។
លោក Adam McCarty ដែលជាប្រធានសេដ្ឋវិទូប្រចាំក្រុមហ៊ុន Mekong Economics នៅរដ្ឋធានីហាណូយបានថ្លែងថា តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស «ត្រូវតែមានភាពទាក់ទាញនៅទូទាំងពិភពលោក»។ ពួកគេប្រហែលអាចដាក់បញ្ចូលការបញ្ចុះពន្ធ និងការបញ្ចុះតម្លៃសម្រាប់អ្នកវិនិយោគ ក៏ដូចជាសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងជួលនានាផងដែរ។ ប្រទេសចិនបានបើកតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសជាច្រើន ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៧៩ ដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។
លោក McCarty ពន្យល់ថា៖
«អ្វីដែលសំខាន់បំផុតអំពីតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសគឺថា តំបន់ទាំងនោះមិនគួរជាការខាតបង់ថវិកាប្រចាំឆ្នាំរបស់រដ្ឋនោះទេ ហើយទីពីរ តំបន់ទាំងនោះ មិនគួររំខានរដ្ឋាភិបាលជាតិក្នុងការកែលម្អបរិយាកាសអាជីវកម្មទាំងមូលនៅក្នុងប្រទេសនោះទេ»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ចាប ចិត្រា
