កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមករា លោក Antonio Guterres អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិបានជំរុញឱ្យចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក «ស្តារ» ទំនាក់ទំនងឡើងវិញ ដោយផ្តល់យោបល់ឱ្យប្រទេសទាំងពីរសហការគ្នាដើម្បីបានទទួលផលប្រយោជន៍រួម ដែលក្នុងនោះមាន ដូចជាការសហការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុជាដើម។
លោក Guterres បានថ្លែងថា «វាច្បាស់ណាស់ថា ចំពោះបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស មិនមានចំណុចព្រមព្រៀងគ្នា ឬទស្សនៈរួមគ្នានោះទេ។ មានចំណុចមួយដែលខ្ញុំជឿថា កំពុងមានការកើនឡើងចំពោះការរួបរួមគ្នាដើម្បីផលប្រយោជន៍រួម ហើយការអំពាវនាវរបស់ខ្ញុំសម្រាប់ចំណុចនោះ គឺថា ភាគីទាំងពីរសហការគ្នាជាមួយនឹងសហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូល ហើយចំណុចនោះ គឺវិធានការដោះស្រាយបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ»។
ចាប់តាំងពីពេលរដ្ឋបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី ត្រាំ បានប្រកាសកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧ថា សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីអាកាសធាតុទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសចិនបានបន្តបោះជំហានទៅមុខក្នុងការកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័ន។ នៅក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិដែលបានធ្វើឡើងតាមអនឡាញកាលពីខែកញ្ញាឆ្នាំមុន ប្រធានាធិបតីចិនលោក ស៊ី ជីនពីង បានប្រកាសយកឆ្នាំ២០៦០ ជាឆ្នាំគោលដៅរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងដើម្បីសម្រេចឱ្យបាននូវការបញ្ចេញកាបូនមកត្រឹមចំនួនសូន្យ។
រដ្ឋបាលថ្មីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលដឹកនាំដោយលោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន បានចាត់ទុកវិធានការដោះស្រាយបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុជាអាទិភាពមួយក្នុងចំណោមអាទិភាពកំពូលៗរបស់ខ្លួន។ លោកប្រធានាធិបតីបៃដិន បានតែងតាំងលោក John Kerry អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឱ្យធ្វើជាប្រេសិតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកដំបូងបង្អស់ទទួលបន្ទុកកិច្ចការអាកាសធាតុ និងតែងតាំងលោកជាសមាជិកមួយរូបនៃក្រុមការងារសន្តិសុខថ្នាក់ជាតិរបស់ប្រធានាធិបតី។
ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាននៅក្នុងសន្និសីទកាសែតដែលមានមនុស្សចូលរួមដោយផ្ទាល់ផង និងតាមអនឡាញផង អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិលោក Antonio Guterres បាននិយាយថា «មានហេតុផលក្នុងការសង្ឃឹម» ថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង និងវ៉ាស៊ីនតោន នឹង«ចូលរួមយ៉ាងសកម្ម» នៅក្នុងការរៀបចំសន្និសីទពិនិត្យវាយតម្លៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ដែលនឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅស្កុតលែនដ៍នៅក្នុងខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ។
សេតវិមានបានឲ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កំពុងតែអត់ធ្មត់ ខណៈដែលខ្លួនកំពុងស្វែងរក «វិធីសាស្ត្រថ្មី» សម្រាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងចិន នៅពេលដែលប្រទេសទាំងពីរនៅតែស្ថិតក្នុង «ការប្រកួតប្រជែងផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រ» ដ៏ខ្លាំងក្លា។
លោក Guterres បានកត់សម្គាល់ថា បញ្ហាពាណិជ្ជកម្ម និងបច្ចេកវិទ្យារវាងប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរមានភាពស្មុគស្មាញ ហើយវាអាចធ្វើឱ្យមាន «ការប្រកួតប្រជែង ឬការសហការគ្នា»។
លោកអគ្គលេខាធិការបានថ្លែងក្នុងន័យដើមថា «ការអំពាវនាវរបស់ខ្ញុំសម្រាប់ការចរចាដ៏ម៉ឺងម៉ាត់មួយលើបញ្ហាពាណិជ្ជកម្ម និងបច្ចេកវិទ្យាគឺថា ធ្វើយ៉ាងណាអាចរក្សាឱ្យបាននូវសេដ្ឋកិច្ចសាកលមួយ និងសន្តិសុខអ៊ីនធឺណិតសាកលមួយ ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ក៏គាំទ្រដល់គុណតម្លៃដែលជាគុណតម្លៃរួមរបស់យើងពោលគឺ យុត្តិធម៌ សមភាព សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សផងដែរ»។
នៅក្នុងសវនាការតែងតាំងអ្នកស្រីកាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមករា អ្នកស្រី Linda Thomas Greenfield ដែលត្រូវបានលោកប្រធានាធិបតី Joe Biden តែងតាំងជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ បានប្រាប់អ្នកតាក់តែងច្បាប់ថា «យើងដឹងថា ចិនកំពុងធ្វើការនៅក្នុងប្រព័ន្ធអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីដាក់បញ្ចូលគំនិតផ្តាច់ការ» ដែលអ្នកស្រីបានសន្យាថា នឹងរារាំងដាច់ខាត។
នៅក្នុងប៉ុន្មានម៉ោងមុនចេញពីតំណែងនៅថ្ងៃទី២០ ខែមករាកន្លងទៅនេះ លោក Mike Pompeo រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសផុតអាណត្តិបានប្រកាសថា គណបក្សកុម្មុយនិស្តចិន បានចូលរួមក្នុងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍លើជនជាតិភាគតិច Uighurs កាន់សាសនាឥស្លាមនៅក្នុងខេត្ត Xinjiang។ ការកំណត់គោលនយោបាយ អាចនឹងធ្វើឱ្យមានការពិនិត្យវាយតម្លៃ និងការដាក់ទណ្ឌកម្មថ្មី។
នៅពេលដែលត្រូវបានគេសួរថា តើលោកយល់ស្របនឹងការលើកឡើងបែបនេះទេ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិលោក Antonio Guterres បានចាត់ទុកថា វាជាបញ្ហាបច្ចេកទេស ដែលត្រូវទុកឱ្យ «ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ច» ផ្សេងជាអ្នកសម្រេច។
លោក Guterres បានថ្លែងក្នុងន័យដើមថា «ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ម្តងទៀតពីតម្រូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស គឺរួមទាំងនៅក្នុងខេត្ត Xinjiang ដែរ និងតម្រូវការសម្រាប់គោលនយោបាយដែលត្រូវមាន និងត្រូវគោរពឱ្យបានពេញលេញនូវអត្តសញ្ញាណរបស់សហគមន៍នៅទីនោះ ដែលមានអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ និងសាសនា ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នាផ្តល់ស្ថានភាពដល់សហគមន៍នីមួយៗដែលអាចឱ្យពួកគេយល់ថា ពួកគេជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសជាតិទាំងមូល»។
ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស បានស្នើសុំធ្វើទស្សនកិច្ចនៅខេត្ត Xinjiang កាលពីជាច្រើនខែមុន ហើយលោក Guterres បានថ្លែងថា «ការចរចាកំពុងចាប់ផ្តើម» ហើយថា នឹងមានសង្ឃឹមសម្រាប់បេសកកម្មបច្ចេកទេសមួយ ហើយលោកសង្ឃឹមថា វានឹងមានការវិវត្តទៅមុខ។
លោកអគ្គលេខាធិការក៏បានស្វាគមន៍ការប្រកាសរបស់រដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតីបៃដិនដែលថា រដ្ឋបាលសហរដ្ឋអាមេរិកមានគម្រោងផ្តល់មូលនិធិឡើងវិញដល់កម្មវិធី និងទីភ្នាក់ងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលត្រូវបានកាត់ផ្តាច់ដោយរដ្ឋបាលមុន និងចូលរួមឡើងវិញនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងពហុភាគីមួយចំនួនទៀត។
លោក Guterres បានថ្លែងបន្ថែមទៀតថា «អ្វីៗទាំងអស់នេះ កំពុងធ្វើឱ្យមានការរំពឹងទុកជាវិជ្ជមានមួយ»៕
ប្រែសម្រួលដោយអ្នកស្រី លី ម៉ូរីវ៉ាន់
