អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានមជ្ឈិមបូព៌ា (Middle East Institute) ដែលជាអង្គការស្រាវជ្រាវមួយមានមូលដ្ឋាននៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន លោក Paul Salem និយាយថា «តម្លៃប្រេងនឹងមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងធំទៅលើប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត អ៊ីរ៉ង់ និងអាល់ហ្សេរី (Algeria) ដែលកំពុងមានភាពស្តួចស្តើងនៅក្នុងផ្នែកថវិកាសាធារណៈ និងកំណើនតម្រូវការពីសំណាក់ប្រជាជនដែលកំពុងតែកើនឡើង»។
លោកបានបន្ថែមថា «ខ្ញុំពិតជាគិតថា វាអាចធ្វើឲ្យប្រែប្រួលនយោបាយភូមិសាស្រ្តនៅក្នុងតំបន់ទាំងនោះ»។
លោកមានប្រសាសន៍ថា នឹងមានផលប៉ះពាល់ផ្នែកនយោបាយដ៏ធំមួយដែលជាលទ្ធផលនៃការធ្លាក់ចុះតម្លៃប្រេង។ នៅប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ អ្នកធ្វើកំណែទម្រង់កំពុងតែផ្តោតទៅលើការលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ច ដែលជាកត្តាជំរុញដ៏ធំមួយនៅពីក្រោយការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរជាមួយនឹងប្រទេសមហាអំណាចលោកខាងលិចសម្រាប់ការលុបចោលនូវការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច។ សេដ្ឋកិច្ចដៃលកាន់តែចុះដុនដាបអាចប៉ះពាល់ទៅលើការព្យាយាមរវាងអ្នកធ្វើកំណែទម្រង់ និងពួកជ្រុលនិយម ខណៈពេលដែលពួកគេកំពុងប្រជែងគ្នានៅមុនពេលបោះឆ្នោតសភានៅខែក្រោយ។
លោក Salem និយាយថា «តម្លៃប្រេងទាបជាងមុនកាន់តែធ្វើឲ្យមានភាពបន្ទាន់សម្រាប់អ្នកធ្វើកំណែទម្រង់នៅក្នុងការបង្ហាញអ្វីមួយទៅកាន់សាធារណជនពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច»។
សូម្បីតែមុនពេលតម្លៃប្រេងធ្លាក់ទាបជាង៣០ដុល្លារក្នុងមួយប៉ារែល ព្រះអង្គម្ចាស់របស់ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតបានចាប់ផ្តើមបង្កើតគម្រោងយុទ្ធសាស្រ្តដែលអាចមានហានិភ័យខ្ពស់នៅក្នុងការពឹងផ្អែកតិចជាងមុនទៅលើសម្បត្តិប្រេងដ៏មហិមារបស់ប្រទេស ហើយអនុវត្តនូវការផ្លាស់ប្តូរគោលនយាបាយសេដ្ឋកិច្ចផ្សេងៗដើម្បីទប់ទល់ជាមួយនឹងតម្លៃប្រេងទាបនាពេលអនាគត។
បុត្រាវ័យ ៣០ វស្សា ព្រះអង្គ Muhammad bin Salman របស់ព្រះរាជា Salman កាលពីសប្តាហ៍មុនបានធ្វើការបង្ហាញត្រួសៗទៅកាន់ទស្សនាវដ្តីសេដ្ឋកិច្ចវិទូ Economist ពីគំរូផែនការប្រកបដោយមហិច្ឆតាមួយ សម្រាប់ការពង្រឹងផ្នែកពន្ធដារ និងឯកជនភាវូបនីយកម្ម ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីកាត់បន្ថយឱនភាពថវិកា ដែលបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនាឆ្នាំមុនរហូតដល់១៥ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប និងដើម្បីធ្វើទំនើបកម្មរដ្ឋទាំងមូល។
គោលដៅនេះគឺ ដើម្បីលុបបំបាត់ចោលឱនភាពថវិកានៅក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំខាងមុខ។ វិធានការផ្សេងៗអាចរួមមានការលក់ភាគហ៊ុនទៅក្នុងសាជីវកម្មប្រេងជាតិដែលមានឈ្មោះថា Saudi Aramco។
ការអប់រំ និងសេវាសុខភាពដោយមិនគិតកម្រៃនឹងត្រូវលុបបំបាត់ចោលនៅក្រោមគម្រោងនោះ ក៏ដូចជាជំនួយឧបត្ថម្ភដ៏ច្រើនសម្រាប់ការប្រើប្រាស់អគ្គិសនី ទឹក និងការទិញលំនៅដ្ឋាន។ ការវិនិយោគទុនបរទសនឹងត្រូវជំរុញបន្ថែម ខណៈពេលដែលរដ្ឋទាំងមូលត្រូវបានកែប្រែឡើងវិញ។
ការកាន់បន្ថយចំណាយរបស់រដ្ឋក្នុងត្រីមាសចុងក្រោយកាលពីឆ្នាំមុនបានបញ្ឈប់ឱនភាពនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប២០% ពីការងើបឡើងវិញ។ វាគឺជាការកាត់បន្ថយចំណាយដំបូងគេតាំងពីឆ្នាំ២០០៧។ ប៉ុន្តែលោក Salem និយាយថា សហគ្រាសពិតជាមានការប្រថុយប្រថានច្រើន។
គ្រួសាររាជវង្សកាន់អំណាចនៅអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតបានរក្សាការពារអំណាចរបស់ខ្លួនជាមួយនឹង សន្តិសុខខ្លាំងក្លាជាងមុន ក៏ដូចជា ការផ្តល់ប្រាក់ដោយសប្បុរស ដោយធ្វើការចំណាយយ៉ាងច្រើនដើម្បីទិញយកការគាំទ្រពីសំណាក់សាធារណជន និងអ្នកប្រឆាំងដែលនៅស្ងប់ស្ងៀម។
លោក Salem បានមានប្រសាសន៍ថា «ជាលទ្ធផល ពួកគេបានប្រកាសពីកម្មវិធីរឹតត្បិតមួយ»។ លោកអះអាងថា កំណើននាពេលថ្មីៗនៃការប្រហារជីវិត Sunni និង Shia ដែលជាគូប្រជែងរបស់គ្រួសាររាជវង្សគឺមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងកម្មវិធីនោះ។ លោកបន្ថែមថា «ពួកគេចង់បង្ហាញទៅក្រុមអ្នកប្រឆាំងថា ពួកគេនឹងមានភាពតឹងរឹងយ៉ាងខ្លាំងចំពោះអ្នករិះគន់ និងអ្នកប្រឆាំង»។
ការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងនៃតម្លៃប្រេងនឹងមិនជួយដល់ក្សត្រានៅអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតឡើយ។ យោងទៅតាមទីភ្នាក់ងាររូបិយប័ណ្ណអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ពួកគេមានប្រាក់សម្រាប់ទំនុកបម្រុង ដែលមានចំនួន៦៥០ ពាន់លានដុល្លារនៃធនបម្រុងបរទេស។ ប៉ុន្តែរាជាណាចក្រអារ៉ាប៊ីសាអូឌីទបានចំណាយរហូតដល់ ១០០ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងតែក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ កាលពីឆ្នាំមុន។
នៅស្របពេលដូចគ្នានេះដែរ ការចំណាយទៅលើផ្នែកការពារជាតិ និងសន្តិសុខបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ដោយបានរ៉ាប់រងមួយភាគបួននៃការចំណាយសរុបរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ហើយការចំណាយទាំងនោះនឹងទន្រ្ទានយកចំណែកកាន់តែច្រើននៃថវិកាជាតិ នៅខណៈពេលដែលអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតស្វះស្វែងនៅក្នុងការទប់ទល់នឹងអ៊ីរ៉ង់ដែលកាន់តែមានភាពគឃ្លើននៅយេម៉ែន និងស៊ីរី ក៏ដូចជានៅក្នុងស្រុកផ្ទាល់ ទីដែលជនពូកែញុះញង់ Shia និងជនសង្រ្គាមសាសនានិកាយ Sunni យល់ឃើញថាគ្រួសាររាជវង្សានុវង្សជាសត្រូវនឹងខ្លួន ដូចសហរដ្ឋអាមេរិក និងបស្ចឹមលោក។
លោក David Weinberg ដែលជាអ្នកវិភាគរបស់មូលនិធិសម្រាប់ការការពារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (Foundation for the Defense of Democracies) ដែលជាអង្គការស្រាវជ្រាវមួយជឿថា អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត កាតា និងអារ៉ាប់រួមនឹងអាចទប់ទល់ជាមួយនឹងការធ្លាក់ចុះនៃប្រាក់ចំណួលពីប្រេងនេះ។
លោកបាននិយាយថា «ពិតណាស់ ប្រទេសទាំងនោះកំពុងតែរងការប៉ះពាល់ ប៉ុន្តែយ៉ាងហោចណាស់ ពួកគេមានហិរញ្ញវត្ថុទំនុកបម្រុងដ៏សំខាន់ និងប្រាក់រាប់រយពាន់លានដុល្លារដើម្បីជួយយោងប្រទេសទាំងនោះ គួបផ្សំនឹងជំនឿទុកចិត្តពីទីផ្សារ»។
មានការព្យាករណ៍ជាច្រើនដែលថា បណ្តាប្រទេសនៅតំបន់ឈូងសមុទ្រអារ៉ាប់ប្រហែលត្រូវកាត់បន្ថយជំនួយផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ក្រុមប្រឆាំងនៅស៊ីរី។
ប៉ុស្តិ៍ព័ត៌មានតាមផ្កាយរណប និងខ្សែកាប al-Jazeera របស់ប្រទេសកាតាបានប្រកាសកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី១២ ខែមករាថា ខ្លួននឹងបិទកម្មវិធីអំពីកងទ័ពអាមេរិកដែលមានបញ្ហាត្រឹមតែពីរឆ្នាំ បន្ទាប់ពីការសម្ភោធរបស់វា។ អ្នកនាំពាក្យរបស់ក្រុមហ៊ុននោះបានបដិសេធថា ការបិទនោះមិនមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងការធ្លាក់ចុះតម្លៃប្រេង។ ប៉ុន្តែមន្រ្តីប្រទេសកាតាបានប្រាប់ VOA ថា ការធ្លាក់ចុះនៃចំណូលពីប្រេង ក៏ដូចជា ប្រាក់ចំណូលពីការលក់ឧស្ម័នធម្មជាតិរាវ កំពុងតែជំរុញឲ្យមានការជ្រើសយកជំរើសផ្សេងៗ។
ប៉ុន្តែលោក Weinberg មិនមានជំនឿថា បណ្តាប្រទេសនៅតំបន់អារ៉ាប់នឹងកាត់បន្ថយប្រាក់ជំនួយទៅកាន់ក្រុមប្រឆាំងនៅស៊ីរីនោះទេ។ លោកនិយាយថា «បណ្តាប្រទេសទាំងនោះមិនបានបង្ហាញថា ចង់ធ្វើដូចនោះទេ»។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកអះអាងថា ការធ្លាក់ចុះតម្លៃប្រេងប្រហែល «ផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់ពួកឧទ្ទាមនៅស៊ីរី» ដោយសារតែរុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់ ដែលជាភាគីគាំទ្រលោក Assad ពីក្រៅប្រទេស កំពុងមានការរឹតត្បិតផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុជាងមុន។ លោកបានបន្ថែមថា «ហើយវាប្រហែលជាការបំផុសបំផុលមួយសម្រាប់ឲ្យរបបដឹកនាំរបស់លោក Assad នៅក្នុងការធ្វើការព្រមព្រៀងមួយចំនួន ដែលឥឡូវនេះកំពុងខ្វះខាត នៅក្នុងដំណើរការសន្តិភាពមកទល់ពេលនេះ»។
នៅស្របពេលដូចគ្នានេះ ការធ្លាក់ថ្លៃប្រេងអាចប៉ះពាល់ដល់ក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធរដ្ឋឥស្លាមខ្លាំង ដែលពួកនោះពឹងផ្អែកទៅលើប្រាក់ចំណូលពីប្រេងដែលខ្លួនលួចនាំចេញពីអណ្តូងប្រេងដែលខ្លួនគ្រប់គ្រងនៅស៊ីរី និងអ៊ីរ៉ាក់។ លោក Weinberg បន្ថែមថា «តម្លៃទាបកំពុងតែដាក់កំហិតទៅលើតម្លៃទ្រព្យប្រេងរបស់ក្រុមរដ្ឋឥស្លាម» ។
ប៉ុន្តែសត្រូវរបស់ក្រុមរដ្ឋឥស្លាម ដែលជាពួកឃឺដ (Kurd) អ៊ីរ៉ាក់ និងរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ាក់នៅក្រុងបាកដាដ កំពុងតែរងការប៉ះពាល់ដូចគ្នាពីការធ្លាក់ចុះតម្លៃប្រេង។
រដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុនៃតំបន់ផលិតប្រេង Kurdistan នៅអ៊ីរ៉ាក់ លោក Masrour Barzani បានព្រមានថា សម្ពាធសេដ្ឋកិច្ចនេះកំពុងតែបង្កការប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងទៅលើសមត្ថភាពតំបន់ពាក់កណ្តាលស្វយ័តមួយនេះនៅក្នុងការបង់ប្រាក់ទៅឲ្យមន្រ្តីរាជការ និងយុទ្ធជន Peshmerga។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា បស្ចឹមលោកត្រូវការពង្រឹងការរាប់រងលើចំណាយផ្សេងៗទៅលើសង្រ្គាមប្រឆាំងនឹងពួកសកម្មប្រយុទ្ធរដ្ឋឥស្លាម ដែលនេះជាទឡី្ហករណ៍មួយគាំទ្រដោយរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ាក់ ដែលសឹងតែពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើចំណូលពីការលក់ប្រេង៕
ប្រែសម្រួលដោយ ណឹម សុភ័ក្រ្តបញ្ញា
