ញូអ័រលីនស៍ អាមេរិក៖ ខណៈដែលទីក្រុងញូអ័រលីនស៍ (New Orleans) ជួបប្រទះសោកនាដកម្មដោយខ្យល់ព្យុះកំបុតត្បូងខាទ្រីណា (Hurricane Katrina) កាលពី៥ឆ្នាំមុន ក្រុមមន្ត្រីមូលដ្ឋាន និងមេដឹកនាំសហគមន៍ សម្តែងការកោតសរសើរយ៉ាងពិសេសចំពោះតួនាទីក្នុងការស្តារឡើងវិញ ពីសំណាក់សាកលវិទ្យាល័យធូលេន(Tulane University) ដែលជាទីតាំងសំខាន់មួយរបស់ទីក្រុង។
កាលពី៥ឆ្នាំមុន ខណៈដែលសាកលវិទ្យាល័យធូលេន បានចាប់ផ្តើមឆមាសរដូវស្លឹកឈើជ្រុះរបស់ខ្លួន ព្យុះខាទ្រីណាបានវាយប្រហារ ដោយនាំឲ្យមានទឹកជន់លិចបរិវេណ ៧០ភាគរយនៃបរិវេណសាកលវិទ្យាល័យនេះ។ មនុស្សជាច្រើនបារម្ភថា សាកលវិទ្យាល័យធូលេន ដែលជាសាកលវិទ្យាល័យឯកជនដ៏មានកិត្យានុភាពបំផុតមួយនៅអាមេរិក អាចត្រូវការពេលមួយឆ្នាំ ឬលើសពីនេះ ដើម្បីបើកឡើងវិញ។ ប៉ុន្តែលោកស្កុត ខូវិន សាកលវិទ្យាធិការបានប្តេជ្ញាចិត្តធ្វើឲ្យបុគ្គលិកសិក្សា និងនិស្សិតទាំងអស់ត្រឡប់មកវិញឲ្យបានឆាប់បំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ហើយសាកលវិទ្យាល័យធូលេនបានដំណើរការឡើងវិញនៅឆមាសបន្ទាប់នោះ។
ក្នុងសម្ភាសន៍ជាមួយវីអូអេ លោកខូវិន មានប្រសាសន៍ថា និស្សិតមិនគ្រាន់តែវិលត្រឡប់មកសិក្សាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែពួកគេថែមទាំងបន្តជួយស្តារទីក្រុង ដែលខ្ទេចខ្ទាំនេះឡើងវិញទៀតផង។ លោកថ្លែងថា៖
«ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ពួកគេស្ម័គ្រចិត្តចំណាយពេលរាប់សែនម៉ោង ទៅលើការស្តារទីក្រុងនេះឡើងវិញ។ និយាយឲ្យចំទៅ បច្ចុប្បន្ននេះ យើងមានបុគ្គលិកសិក្សាចំនួន២០០ ឬ៣០០នាក់ ដែលធ្វើការលើគម្រោងផ្សេងៗនៅក្នុងទីក្រុង ជាមួយក្រុមនិស្សិត»។
ការសិក្សានៅក្នុងទីក្រុងមួយ ដែលអ្នកអាចបំពេញការងារសំខាន់ៗនៅក្នុងសហគមន៍ បានទាក់ទាញយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់និស្សិត ទូទាំងប្រទេស ដែលស្វែងរកការសិក្សាថ្នាក់មហាវិទ្យាល័យ។ លោកខូវិន បានឲ្យដឹងទៀតថា មុនពេលព្យុះខាទ្រីណាវាយប្រហារកាលពី៥ឆ្នាំមុន មនុស្សប្រហែល១ម៉ឺន៨ពាន់នាក់បានដាក់ពាក្យសុំចូលរៀនកម្រិតបរិញ្ញា ដែលមានត្រឹមតែ១ពាន់៥០០កន្លែងប៉ុណ្ណោះក្នុងឆមាសនីមួយៗនៃសាកលវិទ្យាល័យនេះ។ ឆ្នាំនេះ មានអ្នកដាក់ពាក្យសុំចំនួន៤ម៉ឺន៤ពាន់នាក់ ដែលជាចំនួនច្រើនបំផុតសម្រាប់សាកលវិទ្យាល័យឯកជននៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកខូវិន និយាយថា តួនាទីរបស់សាកលវិទ្យាល័យធូលេនក្នុងការស្តារទីក្រុងឡើងវិញជាចំណុចទាក់ទាញយ៉ាងធំធេង។ លោកបន្តថា៖
«ការមកកាន់ក្រុងញូអ័រលីនស៍ អ្នកអាចទទួលបានបទពិសោធន៍ពីញូអ័រលីនស៍។ អ្នកអាចបន្តទទួលបាននូវការអប់រំលំដាប់ទីមួយ នៅសាកលវិទ្យាល័យធូលេន ប៉ុន្តែនៅមានធាតុផ្សំទីបីទៀតគឺថា យើងនឹងឲ្យអ្នកចូលប្រឡូកនៅតាមសហគមន៍ ក្នុងរបៀបមួយ ដែលសាកលវិទ្យាល័យផ្សេងៗទៀតមិនអាចមានលទ្ធភាពផ្តល់ឲ្យបាន។ អ្នកនឹងពេញចិត្ត និងរីករាយ ដែលកិច្ចការទាំងនោះនឹងស្ថិតនៅជាមួយអ្នកអស់មួយជីវិតតែម្តង»។
សាកលវិទ្យាល័យផ្សេងៗទៀត នៃក្រុងញូអ័រលីនស៍ក៏បានចូលរួមជាមួយនឹងសហគមន៍នេះដែរ ប៉ុន្តែទំហំ និងឧត្តមភាពរបស់សាកលវិទ្យាល័យធូលេនបានធ្វើឲ្យការរួមចំណែករបស់ខ្លួនមានសារៈសំខាន់យ៉ាងពិសេស។ ការវិលត្រឡប់របស់និស្សិត ចំនួន១ម៉ឺន១ពាន់នាក់ ព្រមទាំងបុគ្គលិក និងបុគ្គលិកសិក្សាចំនួនជាង១ពាន់នាក់ ក្នុងពេលដ៏លំបាកពីរបីខែបន្ទាប់ពីខ្យល់ព្យុះកំបុតត្បូងខាទ្រីណានេះ បានផ្តល់ឲ្យទីក្រុងនេះនូវកំណើនយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នូវចំនួនប្រជាពលរដ្ឋ ថវិកា និងស្មារតី។
លោក ស្កត់ ខូវិន មានប្រសាសន៍ថា លោកមើលឃើញភាពរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំងក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំកន្លងទៅ ជាពិសេសនៅតាមតំបន់ ដែលមានបញ្ហា សូម្បីតែមុនពេលមានព្យុះខាទ្រីណាទៅទៀត។ លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា ក្នុងទស្សនៈមួយនោះគឺថា ព្យុះកំបុតត្បូងនេះផ្តល់ឲ្យក្រុងញូអ៊័រលៀននូវឱកាសដោះស្រាយបញ្ហាដ៏យូរអង្វែងមួយចំនួនរបស់ខ្លួនដោយផ្ទាល់តែម្តង។ លោកបន្តថា៖
«ធាតុពិតនៃបញ្ហានោះគឺថា មុនពេលមានព្យុះខាទ្រីណា យើងជួបបញ្ហាជាច្រើន។ យើងមានបញ្ហានៃការថែទាំសុខភាព យើងមានបញ្ហាខាងការអប់រំសាធារណៈ យើងមានបញ្ហាជាមួយនឹងសង្កាត់ដែលខ្ទេចខ្ទាំ ហើយយើងគ្មានភាពរីកចម្រើនសោះក្នុងការព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាសំខាន់ៗទាំងអស់នេះ។ នៅពេលដែលព្យុះកើតឡើង វាបានធ្វើឲ្យយើងចាប់ផ្តើមសាជាថ្មី ហើយ ដោយសារគ្មានជម្រើស យើងត្រូវបានបង្ខំឲ្យចាប់ផ្តើមគិតអំពីដំណោះស្រាយថ្មី សម្រាប់បញ្ហាដែលពិបាកដោះស្រាយមួយចំនួនដែលយើងមាន»។
បញ្ហាជាច្រើននៅតែមាននៅឡើយ។ យោងទៅតាមរបាយការណ៍ ចេញផ្សាយដោយវិទ្យាស្ថានប៊្រុកឃីង (Brookings Institution)នាពេលថ្មីៗនេះ អត្រានៃភាពក្រីក្រមានកម្រិតប្រហែល២៣ភាគរយ ខណៈមធ្យមភាគថ្នាក់ជាតិមានកម្រិត១៣ភាគរយ។ ភាពខុសគ្នាលើប្រាក់ចំណូលក៏ជាបញ្ហាដែរ។ បើយោងទៅតាមរបាយការណ៍របស់វិទ្យាស្ថានប៊្រុកឃីង ជនជាតិស្បែកខ្មៅរកប្រាក់ចំណូលបាន៤៤ភាគរយ តិចជាងប្រាក់ចំណូលរបស់ជនជាតិស្បែកស។
ផ្ទះសម្បែងនៅតែជាបញ្ហា ជាពិសេសសម្រាប់ជនក្រីក្រ។ មុនពេលមានព្យុះខាទ្រីណា មនុស្សជាច្រើនរស់នៅតាមផ្ទះជួលដែលមានតម្លៃថោក ដែលឥឡូវនេះ ភាគច្រើនបានបាត់បង់ ឬស្ថិតក្នុងស្ថានភាពទ្រុឌទ្រោម ដែលមិនអាចរស់នៅកើត។ អ្នកតាំងទីលំនៅក្រីក្រប្រហែល៤ពាន់នាក់ នៅមិនទាន់មានផ្ទះសម្បែងអចិន្ត្រៃយ៍នៅឡើយ។ ប៉ុន្តែ លោកខូវិន ដែលបម្រើការនៅក្នុងគណៈកម្មការអចិន្ត្រៃយ៍ ដែលសរសេររបាយការណ៍ឲ្យវិទ្យាស្ថានប៊្រុកឃីង មានប្រសាសន៍ថា មានភាពរីកចម្រើនខ្លាំងនៅតាមមុខសញ្ញាជាច្រើន។ លោកបានឲ្យដឹងថា គុណភាពនៃការរស់នៅក្នុងក្រុងញូអ័រលីនស៍មានភាពប្រសើរឡើង។ ប្រាក់ម៉ោងជាមធ្យមកើនឡើងខ្ពស់ជាងមុន ភាពក្រីក្របានថយចុះ។ ការទទួលបានការអប់រំ និងការថែទាំសុខភាព ព្រមទាំងសហគ្រិនភាព គឺប្រសើរជាងមុន៕
ប្រែសម្រួលដោយលី សុខឃាង
