ខណៈរដូវធ្វើប្រហុកបានមកដល់ ប្រជាពលរដ្ឋដែលប្រកបរបរលក់ត្រីប្រហុកឱ្យដឹងថា ក្នុងឆ្នាំនេះ ត្រីប្រហុកមានច្រើនជាងឆ្នាំមុនៗ។
កាលពីព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ អ្នកសារព័ត៌មានវីអូអេបានចុះផ្ទាល់នៅផែឡូនេសាទគីឡូម៉ែត្រលេខ ៩ ក្នុងខណ្ឌឫស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញ ហើយបានជួបប្រជាពលរដ្ឋដែលលក់ត្រីប្រហុក ដោយពួកគេអះអាងថា តម្លៃត្រីសម្រាប់ធ្វើប្រហុកនៅដដែល មិនខុសពីឆ្នាំមុនៗទេ បើទោះបីជាត្រីមានចំនួនច្រើនក៏ដោយ។
កំពុងអង្គុយនៅលើទូកដែលទើបតែលើកត្រីពីទន្លេ លោក តារ៉ា អាយុ ៥២ ឆ្នាំ អ្នករកត្រីនៅលើទូក នៅផែឡូនេសាទគីឡូម៉ែត្រលេខ ៩ ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានវីអូអេថា ក្នុងឆ្នាំនេះលោករកបានត្រីសម្រាប់ធ្វើប្រហុកច្រើនជាងមុន ដោយលោកថា ក្នុងមួយដាយលោកអាចបានត្រីចន្លោះពី ៥០០ គីឡូទៅ ១ តោន។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «វាបានច្រើន! គេដាក់ដាយដាក់អ៊ីចឹងទៅ ដាក់ខែ ១២ ហ្នឹងហើយ វាត្រូវត្រី..ត្រូវខែ ១២»។
លោកបន្តថា ត្រីដែលរកបានភាគច្រើនគឺសម្រាប់តែធ្វើប្រហុកប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែប្រសិនបើរកបានត្រីធំៗគឺអ្នកលក់អាចនឹងយកទៅធ្វើផ្អកជាដើម។ លោក តារ៉ា បន្តថា លោកលក់ត្រីប្រហុកដែលមិនទាន់វាយហើយ បានប្រមាណ ១៥០០ រៀល ក្នុង ១ គីឡូក្រាម និងត្រីសម្រាប់ធ្វើផ្អកបានប្រមាណ ៤០០០ រៀល ក្នុង ១ គីឡូក្រាម។
លោកថ្លែងថា៖ «បើត្រីរាងសម្បូរទៅ១៥០០[រៀល] បើត្រីរាងខ្សត់តិចទៅ ២០០០[រៀល]។ ហ្នឹងសម្រាប់ត្រីប្រហុក។ បើអាត្រីទ្រើសៗជាត្រីប្រហុកហ្នឹង តម្លៃវាលើសហ្នឹងតិចទៅ ៣០០០-៤០០០[រៀល] អ៊ីចឹង ១ គីឡូក្រាម …ហ្នឹងរាងទ្រើសបន្តិចត្រីផ្អក»។
ស្ថិតនៅក្នុងរោងលក់ត្រីរបស់ខ្លួន អ្នកស្រី ស្លែស ទីយ៉ុម អាយុ ៣០ ឆ្នាំ ជាអ្នកលក់ត្រីប្រហុកតាំងពីកុមារភាពមកម៉្លេះ នៅផែឡូនេសាទគីឡូលេខ ៩ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ អ្នកស្រី ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានវីអូអេនៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា សម្រាប់ការរកត្រីធ្វើប្រហុក ក្នុងខែនេះត្រីកើនឡើងជាងខែមុនៗចាប់ពីខែ ១២ រហូតទៅដល់ខែ ១។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីថា តម្លៃលក់ចេញត្រីហុកនេះមិនសូវបានតម្លៃថ្លៃប៉ុន្មានទេ។
អ្នកស្រីលើកឡើងថា៖ «ខែនេះរាងដាក់លឿនជាងខែមុន។ អ៊ីចង់ធ្វើប្រហុកក៏បាន ចង់ធ្វើផ្អកក៏បាន។ ចង់ធ្វើអីក៏បាន។ លក់បាន ៣ ទៅ ៤ តោនដែរ មួយថ្ងៃ។ដល់ល្ងាចអីយើងបានម៉ូយធំមកយកទៅក៏អស់លឿនអ៊ីចឹង [លក់មួយគីឡូក្រាម] ៤០ [បួន ពាន់ រៀល]ដូចតែរាល់ឆ្នាំដែរ»។
អ្នកលក់ត្រីរូបនេះបន្ថែមទៀតថា អ្នកស្រីបារម្ភថា នៅថ្ងៃខាងមុខ ការងាររកត្រីនេះអាចពិបាក ដោយសារតែកំណើនអ្នកប្រកបរបរអាជីពនេះ។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖«ពីមុនយើងលក់បានតិចមែន ក៏ប៉ុន្តែកម្រៃបានច្រើនជាងឥឡូវ ព្រោះឥឡូវម្នាក់ៗចេះរកស៊ីទាំងអស់។ អ៊ីចឹងយើងពិបាកដែរ។ មូលហេតុថា ឥឡូវច្រើនវាកាន់តែជិតអស់…ជិតអស់ទៅ តែធ្វើម៉េចរដូវមកដល់បើយើងមិនរកអត់កើត»។
អ្នកស្រី ស្លែស ទីយ៉ុម សំណូមពរឱ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋគួរតែមកទិញត្រីប្រហុកក្នុងអំឡុងខែនេះ ដើម្បីទទួលបានតម្លៃសមរម្យ។
អ្នកស្រីថា៖ «សុំឱ្យបងប្អូនយើង យើងមកឱ្យច្រើនៗមក ព្រោះអីត្រីចង់អស់ទៅវិញ។ អ៊ីចឹង ទាន់ឥឡូវធូរថ្លៃ។ តែជិតអស់ទៅ ត្រីឡើងមួយគីឡូក្រាម១ម៉ឺនដូចមុនអ៊ីចឹង។ អ៊ីចឹងបានថា ចង់ឱ្យបងប្អូនយើងចុះមកទាន់ឥឡូវនៅធូរថ្លៃ»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ អ្នកស្រី ហ្វី នី អាយុ ២៨ ឆ្នាំ អ្នកលក់ត្រីប្រហុកឱ្យភ្ញៀវនៅផែឡូនេសាទគីឡូម៉ែត្រលេខ ៩ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញប្រាប់វីអូអេថា ត្រីប្រហុកឥឡូវងាយស្រួលរកជាងរាល់ដង និងថា លក់ទៅវិញក៏ឆាប់អស់ទៀត ដោយសារមានអ្នកមកទិញផ្ទាល់ៗដល់កន្លែងស្រាប់ មិនពិបាកលើកចុះលើកឡើងច្រើន។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖«ត្រីរៀល ត្រីប្រហុក[១គីឡូក្រាម] ៣ ពាន់ ៨ រយ …វ៉ៃហើយ។ គេដាក់សាច់ដាយ[រកបានមួយថ្ងៃ]បីបួនតោន [លក់]ម៉ាភ្លែតដែរ… លឿនដែរ…រាងធូរជាងមុនបន្តិច»។
កាលពីថ្ងៃទី ១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ នេះ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្មលោក ឌិត ទីណា បានចុះពិនិត្យការប្រមូលផលត្រីប្រហុកនៅដាយត្រីលេខ ១៥ ក្នុងខេត្តកណ្តាល និងថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា ក្រសួងបានបន្តចុះពិនិត្យការប្រមូលផលត្រីជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយក្នុងឆ្នាំនេះ ផលត្រីកើនឡើងជាងឆ្នាំមុនប្រមាណ ៥% ដោយសារការសហការបង្ការនិងបង្ក្រាបបទល្មើសនេសាទប្រកបដោយភាពម៉ឺងម៉ាត់ ច្បាស់លាស់ និងប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់។
លោក ឌិត ទីណា ថ្លែងថា៖ «ប៉ុន្តែឆ្នាំទៅយើងបានមកមើលម្តង។ ឆ្នាំនេះយើងបានមកមើលម្តងទៀត ហើយចុងរដូវយើងនឹងបូកសរុប។ ប៉ុន្តែតាមការរំពឹងទុកថាឆ្នាំនេះគឺ ទិន្នផលនឹងអាចឡើងបានខ្ពស់ជាងឆ្នាំមុនទៅទៀត។ ហើយចំណុចទាំងអស់នេះគឺដោយសារតែការព្យាយាមបង្រ្កាបនូវបទល្មើសជាច្រើន ជាពិសេសនៅបឹងទន្លេសាប។ អ៊ីចឹងទេត្រីមានអាចកកើតឡើងវិញបានទាន់ពេលវេលា ហើយធ្វើចរាចរណ៍ជាធម្មតា»។
បើតាមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម ផលត្រីដែលប្រមូលជាប្រភេទត្រីប្រហុក ដែលប្រមាណ ៧០% ជាប្រភេទត្រីស្លឹកឫស្សី ១០% ជាត្រីឆ្វៀត និង ២០% ត្រីចម្រុះ។
នៅក្នុងខេត្តជាប់ដងទន្លេមេគង្គវិញ ប្រធានសហគមន៍នេសាទក្នុងខេត្តក្រចេះ លោក ស្រី ភ័ក្រ អាយុ ៤៥ ឆ្នាំ ប្រាប់វីអូអេថា ចំនួនត្រីសម្រាប់ធ្វើប្រហុកឆ្នាំសម្បូរច្រើន ប៉ុន្តែវាឆាប់អស់ទៅវិញ ដោយលោកថា ពីមុនធ្វើប្រហុកបានពីរខែ ប៉ុន្តែក្នុងឆ្នាំនេះបានតែមួយខែប៉ុណ្ណោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «រាងថយចុះតិចដូចខ្ញុំនិយាយអម្បិញអ៊ីចឹង គឺឆ្នាំទៅ ឆ្នាំទៅមួយអីត្រីសម្បូរហើយរយៈពេលយូរយើងរកបាន ហើយឥឡូវត្រីអត់សូវសម្បូរដូចឆ្នាំមុនទេ ប៉ុន្តែរយៈពេលខ្លីដែលវាផុតរដូវវា»។
ចំនួនមនុស្សមានការកើនឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃ បញ្ហាប្រែប្រួលអាកាសធាតុ បញ្ហាបរិស្ថាន និងការទប់ទំនប់ទឹកពីខាងលើទន្លេមេគង្គ គឺជាដើមហេតុដែលបង្កឱ្យចំនួនត្រីមានការថយចុះ និងប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលអាស្រ័យផលតាមដងទន្លេ។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក ស្រី ភ័ក្រ។
លោកថ្លែងថា៖ «ដល់ពេលបញ្ហាដែលទឹកឡើងមិនទៀងទាត់ហ្នឹងបណ្តាលមកពីមានការអភិវឌ្ឍតាមដងទន្លេភាគច្រើនគឺទំនប់នៅខាងលើមេគង្គរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ វាមានការទប់ស្កាត់ផ្លូវត្រី ទប់ស្កាត់ទឹកទន្លេ។ ដល់ពេលអ៊ីចឹងទៅទឹកវាអត់ដូចមុន ត្រីក៏វាផ្លាស់ទីលំនៅវាទៅរកកន្លែងណាដែលមានទឹកជ្រៅ កន្លែងណាដែលមានចំណី មានទឹកត្រជាក់ ដូចកន្លែងណាដែលអត់សូវមានបទល្មើស»។
កាលពីឆ្នាំ ២០២០ គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ (MRC) ដែលមានប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ ថៃ និងវៀតណាមជាសមាជិក បានលើកឡើងថា ទឹកទន្លេសាបរបស់កម្ពុជាជួបប្រទះភាពរាំងស្ងួតមិនធ្លាប់មានពីមុនមកក្នុងរយៈពេលជាង ២០ ឆ្នាំមកនេះ។គណៈកម្មការបញ្ជាក់ថា៖ «លំហូរទាបបែបនេះបានធ្វើឱ្យបឹងទន្លេសាបរបស់ប្រទេសកម្ពុជាជួបប្រទះស្ថានភាពរាក់ខ្លាំងដែលបង្កឱ្យបរិមាណលំហូរត្រឡប់ចូលបឹងធ្លាក់ដល់កម្រិតទាបបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រា គិតចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៩៧ មក»។
អ្នកស្រី ភឿ សុភី អាយុ ៤៣ ឆ្នាំ ប្រធានសហគមន៍នៅខេត្តស្ទឹងត្រែង ប្រាប់វីអូអេថា ការប្រមូលទិន្នផលត្រីសម្រាប់ធ្វើប្រហុក ចាប់ពីឆ្នាំ២០២០រហូតមកដល់ចុងឆ្នាំ ២០២៣ នេះ ប្រជាពលរដ្ឋអ្នកប្រកបរបររកត្រីប្រហុកងាយស្រួលក្នុងការរក ព្រោះចំនួនត្រីកើនឡើង។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីថា ចំនួនត្រីកើនឡើងក៏ពិតមែន ហើយ តម្លៃត្រីប្រហុកមិនសូវថ្លៃដូចពពួកត្រីធំៗទេ។
អ្នកស្រី សុភី ថ្លែងថា៖ «និយាយទៅតាមសង្កេតមើលតាំងពី៣ឆ្នាំជាប់គ្នា តាំងពី ២០២០ ដល់២០២៣ហ្នឹងត្រីសម្បូរអ្នកគ្រូព្រោះ ខែប្រហុកខែផ្អកហ្នឹងគាត់ប្រមូលផលបានច្រើន។ អ្នកដែលគាត់ប្រមូលត្រីហ្នឹងគាត់ធ្វើប្រហុកធ្វើផ្អកបានច្រើន។ ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំគឺវាឡើងថ្លៃសម្រាប់ត្រី ដូចត្រីមួយប្រភេទ និយាយទៅឱ្យតែត្រីធំៗហ្នឹងគឺវាឡើង។ តម្លៃថោក តែត្រីផ្អកត្រីប្រហុកទេ។ វាមានតម្លៃធូរ»។
អ្នកស្រីស្នើឱ្យអាជ្ញាធរជលផលទាំងអស់គួរតែទប់ស្កាត់ជនឆ្លៀតឱកាសទាំងឡាយណាដែលលួចនេសាទត្រីខុសច្បាប់។
អ្នកស្រី ភឿ សុភី លើកឡើងថា៖ «ចង់ថា ទប់ស្កាត់.. ទប់ស្កាត់អ្នកនេសាទដូចថាជួនកាលគាត់អាងតែត្រីឡើងថ្លៃគឺគាត់លួចមានឱកាសគឺគាត់លួចចូល។ មិនថា ជំនាញជលផលមិនថា ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធអាចហាមឃាត់បានខ្លះៗក៏ល្អដែរសំខាន់ឈ្មួញ។ គាត់ដឹងហ្នឹង»៕
