នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ តុលាការកំពូលបានប្រកាសរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃដោយចោទថា គណបក្សនេះមានបំណងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន។ អនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិលើកឡើងថា តុលាការធ្វើតាមការចង់បានរបស់លោក ហ៊ុន សែន ព្រមទាំងបានបញ្ជាក់ជំហរថា គណបក្សនេះនឹងអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតក្នុងពេលខាងមុខ។ ចំណែកអ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍សង្គមយល់ថា ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាការស្លាប់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា និងជាការសម្លាប់ទស្សនៈនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។
តុលាការកំពូលនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បានសម្រេចរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងព្យួរសិទ្ធិនយោបាយរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សនេះចំនួន១១៨នាក់ ក្នុងម្នាក់ៗចំនួន៥ឆ្នាំ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងការរំពឹងទុករបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដោយចោទថា គណបក្សនេះបានឃុបឃិតជាមួយបរទេស ដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
ក្នុងសវនាការរយៈពេល១ថ្ងៃពេញនេះ មានសមាសភាពក្រុមប្រឹក្សាអង្គជំនុំជម្រះចំនួន៩រូប តំណាងមកពីក្រសួងមហាផ្ទៃ២រូប និងមេធាវីតំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃចំនួន ៤រូប ដោយមានភ្ជាប់ភស្តុតាងចំនួន២៦កញ្ចប់។ ក៏ប៉ុន្តែ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនបានដាក់ឯកសារ ឬមេធាវីដើម្បីតតាំងក្តីនោះទេ ហើយក្នុងសវនាការនោះ ក៏មិនមានការចូលរួមពីមន្រ្តី ឬតំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្គ្រោះជាតិណាម្នាក់ដែរ។
មេធាវីតំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃចំនួន៤រូប ដែលដឹកនាំដោយលោក គី តិច បានបង្ហាញភស្តុតាងទាំង២៦កញ្ចប់ ដែលមានវីដេអូប្រមាណជាជាង១០ឃ្លីប ព្រមទាំងឯកសារ និងរូបថតមួយចំនួន ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាព ដែលក្រុមមេធាវីទាំងនោះអះអាងថា ជាការធ្វើបដិវត្តពណ៌។ វីដេអូទាំងនោះបានបង្ហាញពីសកម្មភាពនៃការធ្វើបាតុកម្មកាលពីដើមឆ្នាំ២០១៣ និងចុងឆ្នាំ២០១៤ វីដេអូរបស់មេបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា និងអតីតមេបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី ពាក់ព័ន្ធនឹងការថ្លែងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានទទួលជំនួយពីបរទេស ដែលមានសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការរៀបចំផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
ក្រុមមេធាវីទាំងនោះបានថ្លែងការពារភស្តុតាងទាំងនោះម្តងម្នាក់ ព្រមទាំងបានលើកឡើងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានត្រៀមរៀបចំផែនការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈការធ្វើបដិវត្តពណ៌ឲ្យបានសម្រេចក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ខាងមុខ ប៉ុន្តែពួកគេអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានបង្រ្កាបគម្រោងការនោះបានទាន់ពេល។
ក្រុមមេធាវីទាំងនោះក៏បានបន្ថែមថា ភស្តុតាងដ៏សំខាន់មួយទៀតដែលបង្ហាញថា សហរដ្ឋអាមេរិកពិតជាមានពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺការថ្លែងរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ នៅពេលលោកទើបឡើងកាន់តំណែងដំបូង កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៦។ មេធាវីទាំងនោះអះអាងថា លោក ដូណាល់ ត្រាំ បាននិយាយថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបញ្ឈប់ការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសណាមួយទៀតហើយ។
ក្រុមមេធាវីក្រសួងមហាផ្ទៃបានការពារភស្តុតាងចុងក្រោយ ដែលមានបញ្ជីរាយនាមឈ្មោះរបស់មេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន១១៨រូប ថា មានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយផែនការនៃការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលនោះ និងបានស្នើឲ្យតុលាការហាមឃាត់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយរបស់ពួកគេក្នុងម្នាក់ៗ៥ឆ្នាំ។
ក្រោយពីក្រុមប្រឹក្សាអង្គជំនុំជម្រះបានថយទៅពិភាក្សារយៈពេល២ម៉ោង លោក ឌិត មន្ទី ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអង្គជំនុំជម្រះ បានប្រកាសសាលដីការំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅម៉ោងប្រមាណជាជាង៥ល្ងាច ដោយលើកឡើងពីអំណះអំណាងក្នុងការរំលាយជាច្រើនចំណុច។ លោក ឌិត មន្ទី បញ្ជាក់ថា យោងលើការមិនដាក់ឯកសារ ការមិនចូលរួម ឬការមិនចាត់តំណាងចូលរួមសវនាការរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បង្ហាញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានយល់ស្របជាមួយអង្គហេតុ និងថា ការស្ងៀមស្ងាត់របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ តុលាការចាត់ទុកថា គណបក្សនេះបានសារភាពទទួលស្គាល់រាល់ការអះអាងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។
លោក ឌិត មន្ទី ក៏បានប្រកាសដែរថា តាមបណ្តឹង និងភស្តុតាងរបស់មេធាវីតំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃបានបង្ហាញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិពិតជាបានរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយពិតមែន។
លោក ឌិត មន្ទី ប្រកាសសាលដីកា ខណៈដែលព្រះអាទិត្យកំពុងរៀបអស្តង្គតក្នុងន័យដើមថា៖
«តុលាការកំពូលសម្រេចទទួលស្គាល់បណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ដោយរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ហាមឃាត់បុគ្គលក្នុងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដូចមានរាយនាមក្នុងបញ្ជី ភ្ជាប់ជាមួយសាលដីកា មិនឲ្យធ្វើនយោបាយ៥ឆ្នាំ គិតចាប់ពីថ្ងៃប្រកាសសាលដីកានេះ ដោយបិទផ្លូវតវ៉ា»។
នៅមុនសវនាការ និងការប្រកាសរំលាយគណបក្សប្រឆាំង លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសជាច្រើនដងពីការរំពឹងទុករបស់លោកយ៉ាងមុតមាំថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងត្រូវរំលាយជាប្រាកដ។
ភ្លាមៗក្រោយការចេញសាលដីការំលាយ លោក នាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសគាំទ្រការសម្រេចរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដោយថា ការរំលាយនេះនឹងជួយការពារសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងអធិបតេយ្យ ប្រទេសកម្ពុជា ព្រមទាំងបានអំពាវនាវកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការភ័យខ្លាចក្រោយការរំលាយគណបក្សប្រឆាំង។ លោកក៏បានបន្តអំពាវនាវឲ្យមន្រ្តីគ្រប់ជាន់ថ្នាក់របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មកចុះចូលជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកដដែល។
ការប្រកាសសាលដីការំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ ធ្វើឡើងតែរយៈពេល៤០ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ក្រោយពេលទទួលបានបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃស្នើសុំរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងមានប្រជាពលរដ្ឋគាំទ្រជាង ៤០ភាគរយនៅទូទាំងប្រទេស។ ការរំលាយនេះធ្វើឡើងស្របពេលដែលប្រធានគណបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា កំពុងស្ថិតក្នុងពន្ធនាគារ ចំណែកក្រុមតំណាងរាស្រ្តគណបក្សនេះជិត ៤០នាក់ក្នុងចំណោមតំណាងរាស្រ្តជាង៥០នាក់ កំពុងស្ថិតនៅក្រៅប្រទេស។ អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺលោក សម រង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃពុធ ក៏បានប្រកាសចូលជាសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិវិញ។
លោកស្រី មូរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងភៀសខ្លួនទៅបរទេស ប្រាប់ VOA នាល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា តុលាការកំពូលសម្រេចរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅតាមការចង់បានរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន។ លោកស្រី បន្ថែមថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងត្រឡប់ទៅចូលរួមនយោបាយវិញឲ្យបានមុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៨ខាងមុខ ហើយលោកស្រីក៏បានអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទុកសន្លឹកឆ្នោតរបស់ពួកគេសម្រាប់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិផងដែរ។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា៖
«នៅ២០១៨ យើងនឹងមានឱកាសជួបជុំគ្នា ហើយនឹងគ្មានគណបក្សណាមួយទៀតទេ យើងនឹងមិនបង្កើតគណបក្សណាមួយទៀតទេ។ យើងនឹងរក្សាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជាគណបក្សជានិច្ច។ ហើយប្រធាននៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺលោកប្រធាន កឹម សុខា នេះយើងអត់មានធ្វើការផ្លាស់ប្តូរទេ។ ហើយការវិលត្រឡប់នៃលោកប្រធាន សម រង្ស៊ី ក្នុងនាមលោកជាអ្នកស្នេហាជាតិ ជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ លោកនឹងធ្វើដំណើរជាមួយយើង ឆ្ពោះទៅរកការបោះឆ្នោតដ៏ត្រឹមត្រូវ សេរី និងយុត្តិធម៌នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨»។
ការប្រកាសរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅថ្ងៃនេះ រដ្ឋាភិបាលនឹងបែងចែកអាសនៈរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងនៅរដ្ឋសភា និងនៅតាមក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ទៅឲ្យគណបក្សផ្សេងៗទៀត ដែលបានចូលរួមការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០១៣ តែមិនទទួលបានអាសនៈ។ ការបែងចែកអាសនៈនេះនឹងធ្វើឡើងដោយយោងលើច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត ដែលគណបក្សកាន់អំណាចទើបតែស្នើធ្វើវិសោធនកម្ម ហើយព្រះមហាក្សត្របានឡាយព្រះហត្ថលេខាដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ជាបន្ទាន់ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា។
លោក Phil Robertson អនុប្រធានទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ីរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch មានប្រសាសន៍នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា ការរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ គឺជាគម្រោងសម្ងាត់របស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដើម្បីធានាជោគជ័យរបស់លោកសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំក្រោយនេះ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការលើកឡើងអំពីបដិវត្តន៍ពណ៌ គឺជារឿងនិទានដែលសរសេរដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយមានលក្ខណៈនយោបាយ។
លោកមានប្រសាសន៍ក្នុងន័យដើមថា៖
«នេះជាការស្លាប់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ហើយវាជាការសម្លាប់បែបនយោបាយនៃទស្សនៈរបស់កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ដែលកម្ពុជាគួរតែមានការគោរពសិទ្ធិ និងមានប្រជាធិបតេយ្យពហុបក្ស»។
លោក Phil Robertson បន្តថា ប្រទេសជប៉ុន និងសហភាពអឺរ៉ុប គួរតែប្រកាសជាបន្ទាន់ថា ពួកគេនឹងផ្អាកជំនួយការបោះឆ្នោតទាំងផ្នែកបច្ចេកទេស និងហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការបោះឆ្នោត ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ និងពហិការកិច្ចប្រឹងប្រែងអង្កេតការបោះឆ្នោត ប្រសិនបើគណបក្សសង្រ្គោះជាតិមិនអាចចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតដោយមិនមានឧបសគ្គ។ លោកបន្ថែមថា សហគមន៍អន្តរជាតិ គួរតែដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងមេទាហានកម្ពុជាផងដែរ។
ក្នុងអំឡុងសវនាការមួយថ្ងៃពេញ នាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ គេឃើញមានការដាក់ពង្រាយកងកម្លាំងមានសមត្ថកិច្ចជាច្រើនរយនាក់ និងបានដាក់រនាំងបិទផ្លូវមួយជុំវិញបរិវេណតុលាការកំពូល ដោយហាមឃាត់មិនឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធម្មតាណាម្នាក់ អាចឆ្លងកាត់ចូលទៅតុលាការកំពូលបាននោះទេ។ គេឃើញថា ក្នុងអំឡុងសវនាការនោះ ក៏មានការឃាត់ខ្លួនអ្នកសារព័ត៌មានស្រ្តីម្នាក់ ដែលជាអតីតអ្នកយកព័ត៌មានឱ្យកាសែត The Cambodia Daily គឺកញ្ញា ឡេង ឡែន ដោយសារកញ្ញាមិនមានប័ណ្ណព័ត៌មាន។ ទោះជាយ៉ាងណា សមត្ថកិច្ចបានដោះលែងអតីតអ្នកសារព័ត៌មានរូបនោះ បន្ទាប់ពីតុលាការកំពូលបានប្រកាសសាលដីការំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចប់៕
