ក្រុមវាគ្មិនដែលឆ្លាស់វេនគ្នាជាង១០នាក់មកពីអង្គការ ទីភ្នាក់ងារជំនួយ និងអ្នកតំណាងក្រុមហ៊ុនធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែនៅកម្ពុជា បានស្វែងរកដំណោះស្រាយរួមមួយនៅក្នុងសិក្ខាសាលាមួយ ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីឲ្យមានការយករ៉ែដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិដោយមាននិរន្តរភាព ដែលរួមមានការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ការអភិវឌ្ឍបរិស្ថាន និងការអភិវឌ្ឍសង្គម ដោយមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគី។
សិក្ខាសាលាស្តីពីឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្ម ត្រូវបានរៀបចំដោយក្រុមប្រឹក្សាផ្ដល់យោបល់ និងពិភាក្សាអំពីការទទួលខុសត្រូវរបស់សាជីវកម្មចំពោះសង្គម ឬហៅកាត់ថា CSR រួមសហការដោយទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់អភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) អង្គការ Oxfam សមាគមក្រុមហ៊ុនស្រាវជ្រាវ រុករក និងធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែនៅកម្ពុជា (CAMEC) ព្រមទាំងស្ថាប័នមួយចំនួនទៀត។
អ្នកស្រី Erin Lyon មន្ត្រីទទួលខុសត្រូវរបស់សាជីវកម្មចំពោះសង្គម និងបរិស្ថាន ឬហៅកាត់ថា CSRនិងជាអ្នករៀបចំសិក្ខាសាលាស្តីពីឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្ម (រ៉ែ ប្រេងនិងឧស្ម័ន) នេះ បានប្រាប់ VOA ថា សិក្ខាសាលានេះមានបំណងឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធការអភិវឌ្ឍទាំងអស់មានឱកាសបង្ហាញបញ្ហានានាដែលខ្លួនប្រឈមដើម្បីឲ្យភាគីផ្សេងបានដឹង។
ក្រៅពីនេះ សិក្ខាសាលានេះក៏បង្ហាញអំពីបទពិសោធន៍នៃការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែប្រកបដោយនិរន្តរភាពនៅក្នុងប្រទេសផ្សេងៗដែរ។
អ្នកស្រី Erin Lyon និយាយថា ដើម្បីធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែឲ្យមានការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចិរភាព ត្រូវមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។
«ចំណុចសំខាន់ដែលយើងចង់ពិនិត្យមើលថ្ងៃនេះគឺជារបៀបដែលពួកគេអាចធ្វើការអភិវឌ្ឍរួមគ្នា ជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីកុំឲ្យភាគីម្ខាងមានប្រយោជន៍ ភាគីម្ខាងទៀតខាតប្រយោជន៍»។
ក្នុងពេលថ្លែងបើកសិក្ខាសាលាកាលពីថ្ងៃច័ន្ទនេះ អ្នកស្រី លឹម សូលីន នាយិការងប្រចាំតំបន់អាស៊ីរបស់អង្គការ Oxfam បានថ្លែងទៅកាន់អ្នកចូលរួមជាង៧០នាក់ថា ក្រុមហ៊ុនដែលវិនិយោគនៅកម្ពុជា អាចចូលរួមចំណែកយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ហើយក៏មានឥទ្ធិពលដល់គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា ក្រៅពីនេះ ក្រុមហ៊ុនក៏មានកាតព្វកិច្ចជួយបង្ការ កាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ដល់ការបរិស្ថាន និងសិទ្ធិមនុស្សផងដែរ។
លោក ម៉េង សក្តិធារ៉ា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល បានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងជំរុញឲ្យមានការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែដែលមានការប្រឹក្សាពីភាគីទាំងអស់ ដោយលោកហៅថា ជាការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែដែលនឹងមិនប៉ះពាល់បរិស្ថានធ្ងន់ធ្ងរ។
លោកនិយាយថា រដ្ឋាភិបាលបានដកហូតអាជ្ញាប័ណ្ណពីក្រុមហ៊ុនជិត១០០ដែលមិនគោរពច្បាប់ធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ។
លោក ម៉េង សក្តិធារ៉ា ប្រាប់សិក្ខាសាលាថា ការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ នឹងមានការផ្លាស់ប្ដូរយ៉ាងច្រើន ហើយការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ មានតម្លាភាពបានចាប់ផ្ដើមហើយ។
ប៉ុន្តែ លោកក៏បាននិយាយដែរថា ការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមិនល្អអាចបន្ត តែវានឹងមិនអាចនៅយូរតទៅទៀតទេ។ លោកបានឲ្យដឹងថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ថ្មីស្តីអំពីការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ នឹងត្រូវបញ្ជូនទៅទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បីពិភាក្សាអនុម័តក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ។
លោក Richard Stanger ប្រធានសមាគមក្រុមហ៊ុនស្រាវជ្រាវ រុករក និងធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែនៅកម្ពុជា បានប្រាប់ VOA ថា ការពិភាក្សាអំពីការទទួលខុសត្រូវរបស់ភាគីសាជីវកម្មនេះ បានក្លាយជាប្រធានបទដែលគេចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង។
លោកនិយាយថា វេទិកាអំពីឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្មនេះ នឹងជួយច្រើនដល់ការធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីការអភិវឌ្ឍដែលមានចិរភាព។
«ខ្ញុំគិតថា ក្រុមហ៊ុនដែលមានអ្នកតំណាងនៅថ្ងៃនេះ ជាពិសេសអ្នកដែលចៅហ្វាយរបស់គេចាត់តាំងឲ្យមកនោះ គឺពួកគេកំពុងធ្វើរឿងជាច្រើនបានត្រឹមត្រូវ»។
លោកនិយាយថា ក្រុមហ៊ុនធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែត្រូវគេចាប់អារម្មណ៍ច្រើន និងងាយរងការពិនិត្យពិច្ច័យពីអ្នករិះគន់ រីឯក្រុមហ៊ុនផ្សេងទៀត ដូចជាក្រុមហ៊ុនទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចហាក់ដូចជាមិនប្រឈមនឹងការពិនិត្យពិច្ច័យច្រើនទេ។
អ្នកស្រី ដាំ ច័ន្ធី អាយុ៦០ឆ្នាំ ជនជាតិដើមភាគតិចទំពួន មកពីភូមិតាឡាវ ឃុំតាឡាវ ស្រុកអណ្ដូងមាស ខេត្តរតនគិរី បានប្រាប់ VOA ថា សិក្ខាសាលានេះល្អ ព្រោះវាបានផ្ដល់បទពិសោធន៍ល្អៗពីប្រទេសនានា។
អ្នកស្រីនិយាយថា ក្រុមហ៊ុន និងរដ្ឋាភិបាលត្រូវស្វែងយល់ពីការលំបាករបស់សហគមន៍។ រីឯសហគមន៍ក៏ត្រូវយល់ដឹងអំពីផលប្រយោជន៍នៃការយករ៉ែ។ អ្នកស្រីនិយាយថា សហគមន៍ត្រូវបានផលប្រយោជន៍ពីការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ។
«អ្នកដែលរស់នៅទីនោះមានផលប៉ះពាល់ច្រើនមែនទែន។ ស្រែគាត់ ចម្ការគាត់ ភូមិគាត់នៅក្បែរៗនោះ អញ្ចឹងទៅណា៎។ គាត់មានការព្រួយបារម្ភច្រើនមែនទែន បើសិនណាយើងអត់យកចិត្តទុកដាក់ អត់បណ្ដុះបណ្ដាលឲ្យគាត់យល់ ហើយនិយាយឲ្យច្បាស់ៗពីផលប្រយោជន៍នៃការរុករកនៃការប្រើប្រាស់។ ហើយពួកគាត់ត្រូវមានប្រយោជន៍អីខ្លះ?»
តំណាងក្រុមហ៊ុនក៏បានថ្លែងនៅក្នុងសិក្ខាសាលាដែរថា ពន្ធនិងសួយសារអាករលើសាជីវកម្មរ៉ែនៅកម្ពុជា មានកម្រិតខ្ពស់ ហើយក្រុមហ៊ុនប្រឈមនឹងការចំណាយផ្សេងទៀត ព្រមទាំងមានការទទួលខុសត្រូវជួយសហគមន៍ពាក់ព័ន្ធទៀតផង។
សិក្ខាសាលាដែលធ្លាប់បានរៀបចំឡើងម្តងហើយនៅប្រទេសសិង្ហបុរីនោះ ក៏នឹងបន្តធ្វើនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃអង្គារនេះទៀត ដែលជាថ្ងៃចុងក្រោយ៕
