ទិវា Columbus បានធ្វើឲ្យពលរដ្ឋអាមេរិកអំបូរដើមមានភាពសោកសៅនិងខឹងសម្បារ ដោយនិយាយថា ទិវានេះបានមើលរំលងការសម្លាប់រង្គាលនិងការលុកលុយទៅលើម្ចាស់ស្រុកដើមនៅអឌ្ឍគោលខាងលិច ដោយក្រុមអ្នកស្វែងរកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អេស្ប៉ាញ។
ជាច្រើនសតវត្សរ៍មកនេះ មានរឿងនិទានជាច្រើនអំពីលោក Columbus ប៉ុន្តែភាគច្រើនមិនពិតនោះទេ។ ក្រុមប្រវត្តិវិទូបានបង្ហាញថា លោកទំនងជាមកពីភាគឥសានប្រទេសអេស្ប៉ាញ មិនមែនអ៊ីតាលីនោះទេ។ លោកត្រូវបានគេលើកឡើងថា ជាអ្នកដែលបានបង្ហាញទៅកាន់អឺរ៉ុបថា ផែនដីមានរាងមូល មិនមែនរាបនោះទេ។ ដូចដែលបានរកឃើញកាលពីប៉ុន្មានសតវត្សរ៍មុនដោយក្រិក រ៉ូម៉ាំង អារ៉ាប់ និងពលរដ្ឋអឺរ៉ុបដែលមានការអប់រំបានដឹងរួចទៅហើយថាផែនដីមានរាងមូល។
ហើយរឿងនិទានដែលគេដឹងឮខ្លាំងជាងគេគឺលោក Columbus បានរកឃើញទ្វីបអាមេរិក ដែលជាទ្វីបមួយមានមនុស្សចូលមករស់នៅតាំងពីរាប់ពាន់ឆ្នាំមុន។ ហើយលោក Columbus ក៏មិនមែនជាអ្នកមកពីអឺរ៉ុបដំបូងគេដែលបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទ្វីបអាមេរិកទេ។ លោក Leif Erikson ដែលជាអ្នករុករកមកពីតំបន់ Norse ទំនងជាអ្នកដែលបានមកជាន់លើទ្វីបអាមេរិកមុនលោក Columbus ជិត៥០០ឆ្នាំ។
លោក Vincent Schilling ដែលជាអ្នកកាសែតនិងជានិពន្ធកាសែត Mohawk បានសរសេរក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍តាមអ៊ីម៉ែលមកថា៖ «វាមានសារៈសំខាន់ក្នុងការកំណត់ចំណាំថា លោក Columbus មិនបានធ្វើដំណើរទៅរដ្ឋទាំង៤៨ ដែលនៅផ្នែកខាងលើនោះទេ។ លោក Columbus បានទៅដល់តែប្រជុំកោះ Bahamas និងកោះ Hispaniola ដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រទេសហៃទី និងជាសាធារណៈរដ្ឋដូមីនីក (Dominican)»។
លោក Schilling បានច្រានចោលការចោទប្រកាន់ថាលោក Columbus ជាឃាតករ ជាអ្នកចាប់រំលោភ និងអ្នកបំពានផ្លូវភេទលើកុមារ» ដោយផ្អែកលើកំណត់ត្រានានារបស់លោក Columbus និងសាក្សីនៅជំនាន់នោះ។
លោក Schilling ក៏បានច្រានចោលការលើកឡើងដែលថា «លោក Columbus និងគ្នីគ្នារបស់លោកបានសម្លាប់ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងអំបូរដើមដើម្បីយកមាស ដោយកាត់ដៃរបស់ពួកគេ ប្រសិនបើពួកគេរកមាសក្នុងអណ្តូងរ៉ែមិនបាន រកក្មេងស្រីអំបូរដើមអាយុ៩ឆ្នាំឲ្យគ្នីគ្នារបស់លោក ឬយកទារកឲ្យទាហានបរិភោគនោះ។ និងច្រានចោលការលើកឡើងដែលថា លោកបានត្រឡប់ទៅកាន់ប្រទេសអេស្ប៉ាញវិញដោយជាប់ខ្នោះ ហើយត្រូវបានលើកលែងទោស»។
សព្វថ្ងៃ ទីក្រុងកាន់តែច្រើនឡើងនៅសហរដ្ឋអាមេរិកបានព្យាយាមលុបចោលទិវា Columbus ហើយជំនួសវិញដោយថ្ងៃឈប់សម្រាកដើម្បីរំឭកដល់ជនជាតិអាមេរិកាំងអំបូរដើម។ ទីក្រុង Los Angeles រដ្ឋ California បានឈានមុខគេ ដោយកាលពីខែសីហាបានបោះឆ្នោតដើម្បីព្យាយាមដកខ្លួនចេញពីការប្រារព្ធអបអរការប្រល័យពូជសាសន៍ជនអំបូរដើម»។
រដ្ឋជាច្រើនបានច្រានចោលទិវា Columbus ជំនួសដោយការប្រារព្ធ «ទិវាអាមេរិកាំងអំបូរដើម» ដែលក្រុមសកម្មជនអាមេរិកាំងអំបូរដើមបានលើកឡើងនៅក្នុងសន្និសីទអន្តរជាតិប្រឆាំងនឹងការរើសអើងពលរដ្ឋអំបូរដើមនៅក្នុងទ្វីបអាមេរិកឆ្នាំ១៩៧៧ ដែលឧបត្ថម្ភដោយអង្គការសហប្រជាជាតិនៅក្នុងទីក្រុង ហ្សឺណែវ។
៤០ក្រោយមក ចលនានេះបានកើនឡើង ប៉ុន្តែមិនមែនកើនឡើងដោយពុំមានភាពចម្រូងចម្រាសនោះទេ។
លោក Justin Haskins សមាជិកមួយរូបនៅឯវិទ្យាស្ថាន Heartland ដែលជាអង្គការអភិរក្សខាងស្រាវជ្រាវដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុង Chicago បានថ្លែងថា៖ «លោក Christopher Columbus មិនមែនជាព្រះនោះទេ»។
«លោកបានចូលរួមក្នុងសកម្មភាពគួរឲ្យរន្ធត់មួយចំនួន ក្នុងអំឡុងពេលនៃការធ្វើដំណើរជាច្រើនលើកទៅកាន់ពិភពលោកថ្មី។ ប៉ុន្តែវាជាការពិតមិនអាចប្រកែកបាននោះទេដែលថា ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់លោកបានផ្លាស់ប្តូរអរិយធម៌លោកខាងលិចបានរហូតនោះ ហើយអាចនាំឲ្យមានការបង្កើតអាណានិគមរបស់អឺរ៉ុបជារៀងរហូតនៅអាមេរិកខាងជើង កណ្តាលនិងខាងត្បូង ដែលប្រទេសដែលស្ថិតក្រោមអាណានិគមទាំងនោះទីបំផុតបានក្លាយជាប្រទេសមហាអំណាចនិងមានឥទ្ធិពលបំផុតនៅលើពិភពលោក ហើយមានឥទ្ធិពលទៅលើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅជុំវិញពិភពលោក»។
លោកបានថ្លែងតបនឹងមតិដែលត្រូវបានលើកឡើងក្នុងអំឡុងពេលនៃការតវ៉ានៅក្នុងទីក្រុង Charlottesville រដ្ឋ Virginia និងកន្លែងដទៃទៀតថា៖ «ប្រសិនបើយើងជ្រើសរើសចងចាំតែអ្នកដែលរស់នៅក្នុងជីវិតដែលឥតខ្ចោះនោះ នោះយើងនឹងមិនអាចរកបាននរណាម្នាក់ដែលយើងអាចផ្តល់កិត្តិយសឲ្យនោះទេ»។
ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងដើមកំណើតអ៊ីតាលីជាច្រើននាក់ក៏មានភាពស្ទាក់ស្ទើរមិនចង់ឲ្យគេលុបចោលទិវានេះជាថ្ងៃឈប់សម្រាកផងដែរ។ ដូនតារបស់ពួកគេភាគច្រើនជាអ្នកចំណូលស្រុកដែលមកនៅអាមេរិកកាលពីចុងសតវត្សរ៍ទី១៩ និងដើមសតវត្សរ៍ទី២០ បានប្រឈមនឹងការរើសអើសនិងការកេងប្រវ័ញ្ចជាច្រើន ហើយពួកគេបានចាត់ទុកលោក Columbus ជានិមិត្តរូបដ៏មានអំណាចរបស់កេរដំណែលសម្រាប់ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងដើមកំណើតអ៊ីតាលីផងដែរ។
លោក Angelo Vivolo ប្រធានមូលនិធិ Columbus Citizens បានថ្លែងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នាពេលថ្មីៗថា៖ «លោក Columbus គឺជាអ្នករុករក ជាអ្នកធ្វើដំណើរតាមទូកដ៏ល្បីល្បាញ ហើយក្រោយមកជាអភិបាលដែលចូលរួមក្នុងសកម្មភាពជាច្រើនក្នុងអាជីពរបស់លោកដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថា អយុត្តិធម៌។ មូលនិធិនេះជឿថា សកម្មភាពទាំងនេះ និងលទ្ធផលនៅរយៈពេលយូររបស់ពួកគេសាកសមនឹងទទួលបានលទ្ធផលដែលល្អនិងត្រូវបានទទួលស្គាល់ ប៉ុន្តែយើងមិនអាច ហើយនឹងមិនអាចបដិសេធតួនាទីអ្នកដំណើរតាមទូកមកពីទីក្រុង Genoa រូបនេះ ក្នុងការកែប្រែមុខមាត់សហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ»។
អង្គការកាតូលិក The Knights of Columbus ដែលដាក់សម្ពាធទៅលើរដ្ឋាភិបាលដើម្បីដាក់ទិវា Columbus ជាថ្ងៃឈប់សម្រាកពីដំបូងឡើយនោះ បានឲ្យដឹងថា លោក Columbusត្រូវបានគេមួលបង្កាច់ ហើយត្រូវបានស្តីបន្ទោសយ៉ាងអយុត្តិធម៌ចំពោះអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដែលបានកើតឡើង បន្ទាប់ពីលោកបានមកដល់ទ្វីបអាមេរិកនេះ ដោយហៅលោកថា ជា «បុរសដែលគិតបានវែងឆ្ងាយជាងមនុស្សជំនាន់លោក»៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស្រេង លក្ខិណា
