សកម្មជនសង្គមនិងនយោបាយខ្មែរចំនួន ៧ នាក់ ដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរថៃចាប់ខ្លួននិងឃុំខ្លួន នៅមណ្ឌលឃុំឃាំងជនអន្តោប្រវេសន៍ ក្នុងទីក្រុងបាងកក កាលពីចុងសប្តាហ៍ មិនទាន់ត្រូវបានដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពវិញនៅឡើយទេ។ ពួកគេទាំងនោះត្រូវបានរាយការណ៍ពីអ្នកតាមដានថា មានបណ្ណស្នាក់នៅបណ្តោះអាសន្នក្នុងនាមជនភៀសខ្លួន ដែលចេញដោយឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស (UNHCR)។
លោក ខឹម មុន្នីកុសល មន្រ្តីគណបក្សភ្លើងទៀនដែលភៀសខ្លួនទៅរស់នៅប្រទេសថៃ និងជាគណៈកម្មការសម្របសម្រួលជនភៀសខ្លួននៅប្រទេសថៃ ប្រាប់វីអូអេថា រហូតមកដល់ថ្ងៃចន្ទនេះ សកម្មជនចំនួន ៧ នាក់ ក្នុងចំណោម ១០ នាក់នោះ ត្រូវបានអាជ្ញាធរថៃឃុំខ្លួននៅមណ្ឌលឃុំឃាំងជនអន្តោប្រវេសន៍ ដើម្បីរង់ចាំការដោះស្រាយពីឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស (UNHCR) នៅប្រទេសថៃ ដែលបានផ្តល់បណ្ណស្នាក់នៅជាបណ្តោះអាសន្នដល់ពួកគេ ក្នុងនាមជាជនភៀសខ្លួន។
លោក ខឹម មុន្នីកុសល បានឱ្យដឹងថា កាលពីថ្ងៃទី ២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ អាជ្ញាធរថៃបានចុះត្រួតពិនិត្យលិខិតឆ្លងដែនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលបានជួបជុំគ្នាផ្សព្វផ្សាយនិងស្វែងយល់អំពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា នៅទីក្រុងបាងកក។ កាលនោះ ប៉ូលិសថៃ បានឃាត់ខ្លួនមនុស្ស ១០ នាក់ ដែលជាសកម្មជនសង្គម និងនយោបាយ ដែលបានភៀសខ្លួនចូលទៅទឹកដីថៃ។
បើតាមលោក លោក ខឹម មុន្នីកុសល ការចាប់ខ្លួនពួកគេអាចពាក់ព័ន្ធនឹងការលួចចូលក្នុងទឹកដីប្រទេសថៃ ដោយខុសច្បាប់ គឺនៅពេលដែលពួកគេបានភៀសខ្លួនមកដំបូង ដោយសារការភិតភ័យពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញនានានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ប៉ូលិសមូលដ្ឋានចាប់ផ្តើមពិនិត្យមើលទៅ ឃើញថា នៅក្នុងចំណោមហ្នឹងមានក្មេងស្រី ដែលមិនទាន់គ្រប់អាយុ និងម្តាយរបស់គាត់ ត្រូវបានគេដោះលែងឱ្យចេញមកវិញ នៅសល់ ៨ នាក់។ បន្ទាប់មកគេ បញ្ជូនពួកគាត់ទាំង ៨ នាក់ ទៅមន្ទីរឃុំឃាំង គេហៅថា Immigration Detention Center ទាំង ៨ នាក់ ប៉ុន្តែទៅដល់នោះ ពលករម្នាក់បានឱ្យភរិយារបស់គាត់ យក Passport [លិខិតឆ្លងដែន] យកបណ្ណការងារមក គេក៏ដោះលែងម្នាក់ហ្នឹងបន្ថែមទៀត។ អ៊ីចឹងនៅសល់៧នាក់ គឺសកម្មជននយោបាយ និងបងប្អូនកម្ពុជាក្រោម»។
លោកបន្ថែមថា៖ «មកដល់ពេលនេះ ក៏យើងទទួលបានព័ត៌មានថា ពួកគាត់ហ្នឹងនៅជាប់ឃុំ ប៉ុន្តែមិនបានបញ្ជូនត្រឡប់ទៅប្រទេសកម្ពុជាវិញទេ។ ហើយកិច្ចការបន្ត ដោយសារតែចុងឆ្នាំនេះ ខាង UN [អង្គការសហប្រជាជាតិ] ក៏គាត់ Vacation [វិស្សមកាល] ប៉ុន្តែពួកគាត់បានជួប បានដោះស្រាយជាមួយរដ្ឋាភិបាលថៃ ហើយគេអះអាងថា នឹងមិនបញ្ជូនអ្នកទាំងអស់ហ្នឹងទៅប្រទេសខ្មែរវិញទេ គ្រាន់តែឱ្យខាង UNHCR ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ពីព្រោះត្រូវជាប់គុក ឬក៏បង់ផាកពិន័យទៅឱ្យរដ្ឋាភិបាលថៃ ហ្នឹងក្នុងម្នាក់ ៥០.០០០បាត»។
លោក ខឹម មុន្នីកុសល បញ្ជាក់ថា ការចាប់ខ្លួនសកម្មជននាពេលនេះ មានពាក់ព័ន្ធនឹងការស្នើរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
លោកថា៖ «ពេលដែលពួកខ្ញុំទៅដល់មន្ទីរឃុំឃាំង ទៅសួរសុខទុក្ខដំបូងហ្នឹង គឺប៉ូលិសថៃប្រាប់ច្បាស់ហើយថា រដ្ឋាភិបាល[កម្ពុជា] ជាអ្នកប្តឹងតែម្តង ឱ្យចាប់បញ្ជូនអ្នកទាំងអស់ហ្នឹងយកទៅវិញ»។
លោកបានស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលថៃឱ្យធានាសិទ្ធិជនភៀសខ្លួន ដែលធានាដោយច្បាប់ ព្រោះលោកថា រូបភាពបែបនេះបានធ្វើឱ្យជនភៀសខ្លួន ព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពកាន់តែខ្លាំង។
ក្នុងចំណោមសកម្មជនចំនួន ៧ នាក់ ក៏មានកញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ ហៅ សូ មេត្តា ជាសមាជិកនៃសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ និងសាច់ញាតិបង្កើតរបស់កញ្ញាចំនួន ២ នាក់ផ្សេងទៀត ដែលបានភៀសខ្លួនទៅប្រទេសថៃ កាលពីខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣។
ពេលភៀសខ្លួននោះ កញ្ញា សូ មេត្តា ប្រាប់វីអូអេថា ការគំរាមកំហែងត្រូវបានបង្កឡើងដោយផ្ទាល់ពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងមហាផ្ទៃមួយរូបទទួលបន្ទុកពន្ធនាគារ និងតាមរយៈការបង្កគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ពីជនមិនស្គាល់មុខចំនួនពីរលើក កាលពីឆ្នាំ ២០២២ ដែលកញ្ញាសង្ស័យថា ជាទម្រង់នៃការគំរាមសម្លាប់ផងដែរ និងការគំរាមក្នុងទម្រង់ផ្សេងៗទៀត ដូចជាការតាមថតរូបដល់ផ្ទះ បន្ទាប់ពីកញ្ញាបានចូលរួមសកម្មភាពតស៊ូមតិ និងការឃ្លាំមើលសវនាការរបស់សកម្មជននយោបាយ។
មិនទាន់មានព័ត៌មានផ្លូវការនៅឡើយទេថា តើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានស្នើទៅភាគីថៃឱ្យចាប់បញ្ជូនខ្លួនសកម្មជនទាំងនោះមកកម្ពុជាឬយ៉ាងណា។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំប្រទេសថៃ និងលោក អាន សុខខឿន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបាននៅឡើយទេ។ វីអូអេក៏មិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ប៉ែន បូណា និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ទូច សុខៈ បានដែរ។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ គណបក្សនយោបាយចំនួន ៩ ដែលជាសម្ព័ន្ធភាពរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានស្នើឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ពិនិត្យនិងឃ្លាំមើលលើសកម្មភាពរបស់គណបក្សកាវក្លៃ (Move Forward) ដោយពួកគេថាបានគាំទ្រ និងហ្វឹកហ្វឺនសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា ហើយកំពុងជ្រកកោននៅប្រទេសថៃ។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា អ្នកនាំពាក្យរបស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក យល់ថា រូបភាពនៃការចាប់ខ្លួននេះជាការគំរាមកំហែងជាថ្មី ពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិជនភៀសខ្លួន។ លោកស្នើឧត្តមស្នងការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិពិនិត្យមើលនិងជំរុញដល់បណ្តាប្រទេសដែលបានចុះហត្ថលេខាអនុវត្ត និងគោរពសិទ្ធិជនភៀសឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។
លោកប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃចន្ទនេះថា៖ «អ៊ីចឹងបើសិនថា គ្រាន់តែពាក់ព័ន្ធនឹងការឆ្លងដែន ហើយខាង UNHCR ដែលគេទទួលស្គាល់សិទ្ធិ ជនភៀសខ្លួនអ្នកទាំងអស់នោះ ហើយគួរតែមានការពិនិត្យ គួរតែមានការដោះលែងពួកគេ ឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។ ហើយការណ៍ដែលចាប់ខ្លួននេះ វាជាការគំរាមកំហែងជាថ្មីម្តងទៀត ពាក់ព័ន្ធសិទ្ធិជនភៀសខ្លួន ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មជននយោបាយ សកម្មជនសង្គម ដែលពួកគេមានការភ័យខ្លាចពីប្រទេសកំណើតរបស់ខ្លួន»។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការបញ្ជាក់ពីឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសថៃ (UNHCR) បាននៅឡើយទេ។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក កើត សារ៉ាយ ថ្លែងថា សកម្មជនដែលភៀសខ្លួនទៅប្រទេសថៃ ដោយសារតែពួកគេរងភាពភ័យខ្លាច ចំពោះសុវត្ថិភាពរស់នៅក្នុងប្រទេស។ លោកស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលថៃគោរពកាតព្វកិច្ចក្នុងការការពារសិទ្ធិជនភៀសខ្លួន ក្នុងនាមជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងដឹងហើយថា ជនភៀសខ្លួនពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ ដោយសាររឿងសិទ្ធិមនុស្ស រឿងនយោបាយនេះ។ ពួកគាត់សុទ្ធតែរងហានិភ័យ រងភាពភ័យខ្លាចរួចទៅហើយ ប្រសិនបើប្រទេសថៃបញ្ជូនគាត់មកកាន់ស្រុកកំណើតទៀត អានេះវាស្មើនឹងអមនុស្សធម៌ ដែលមិនបង្ហាញភាពខ្លាំងក្លាក្នុងនាមជាប្រទេសមួយដែលមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿន ហើយក៏មិនបង្ហាញអំពីការគោរពនូវកាតព្វកិច្ច ក្នុងនាមជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិដែរ»។
លោកបន្ថែមថា កន្លងទៅ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ក៏ធ្លាប់ថ្លែងថា មិនញញើតដៃក្នុងការចាប់អ្នកណាម្នាក់នោះទេ ទោះនៅក្នុងទឹកដីថៃក៏ដោយ។ លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានលើកឡើងអំពីការចុះអនុស្សារណៈយោយល់គ្នាជាមួយប្រទេសថៃ ក្នុងការបញ្ជូនអ្នកទោសរវាងប្រទេសទាំងពីរ ហើយកន្លងមក ក៏ឃើញអាជ្ញាធរថៃបញ្ជូនអ្នកភៀសខ្លួនផ្នែកនយោបាយមួយចំនួនមកកម្ពុជាផងដែរ។
គួរបញ្ជាក់ថា ចាប់តាំងពីការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងកាលពីឆ្នាំ ២០១៧ មក មានសកម្មជននយោបាយជាច្រើនរបស់គណបក្សប្រឆាំងបានបន្តភៀសខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសថៃ ដោយសារតែការរឹតត្បិតផ្នែកនយោបាយ និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីអាជ្ញាធរកម្ពុជា៕
