សៀវភៅមួយដែលចងក្រងពីប្រវត្តិអ្នកតស៊ូមតិដើម្បីសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាបានចេញផ្សាយជាភាសាខ្មែរកាលពីចុងខែមករាដើម្បីជំរុញដល់ពលរដ្ឋកម្ពុជាស្រករក្រោយឲ្យចាប់អារម្មណ៍នឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងរៀនសូត្រពីសកម្មជនដែលបានត្រួសត្រាយផ្លូវក្នុងពេលកន្លងមក។
សៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា«ការស្វែងរកយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា៖ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សបកស្រាយ» បង្ហាញពីសកម្មភាពតស៊ូមតិនិងលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សរបស់សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់មូលដ្ឋានដ៏ឆ្នើមជាច្រើនទាំងជើងចាស់និងអ្នកដែលបន្តតំណែងក្នុងនោះមានលោកស្រី ពុង ឈីវកេក នៃអង្គការលីកាដូ លោក គល់ បញ្ញា នៃអង្គការខុមហ្វ្រែល លោក ធន សារាយ នៃអង្គការអាដហុក លោកស្រី ចក់ សុភាព នៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជានិងលោកស្រីទេព វន្នី ជាជនរងគ្រោះដោយការរំលោភដីធ្លីដែលបានប្រែក្លាយជាសកម្មជនមូលដ្ឋានជាដើម។
អ្នកស្រី Sue Coffey (ស៊ូ ខូហ្វហ្វី) ដែលជាអ្នកស្រាវជ្រាវនិងចងក្រងសៀវភៅនេះថ្លែងថា សកម្មជនទាំងនេះបានតស៊ូដោយមិន«ខ្លាចនឿយហត់និងដោយមានការជឿជាក់ខ្ពស់» ដើម្បីទទួលបានយុត្តិធម៌និងសិទ្ធិមនុស្សសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ក្នុងខណៈពេលដែលការងារនេះត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិវាយតម្លៃថាមានការលំបាកជាខ្លាំង។
អ្នកស្រី ស៊ូ ខូហ្វហ្វី បានបញ្ជាក់ប្រាប់វីអូអេខេមរភាសាកាលពីសប្ដាហ៍មុនថា៖ «វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការបង្កើនការយល់ដឹងរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាអំពីសិទ្ធិមនុស្ស ហើយពួកគេត្រូវតែតស៊ូឲ្យបាន។ អ្នកក្លាហានទាំងនេះបានដឹកនាំផ្លូវ។ ខ្ញុំចង់ឲ្យប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់បានដឹង និងយល់ពីការរួមចំណែករបស់ពួកគេ។ នេះជាប្រវត្តិសាស្ត្រ សម្រាប់ដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។
សៀវភៅនេះបានចេញផ្សាយជាភាសាអង់គ្លេសកាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៨ និងត្រូវបានបកប្រែជាភាសាខ្មែរនៅពេលនេះ។ ឯកសារជាភាសាខ្មែរនេះគឺអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវទូទៅដោនឡូតយកពីគេហទំព័របានដោយមិនគិតថ្លៃ។ គោលដៅសំខាន់ៗនៅពេលនេះគឺសំដៅលើ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បុគ្គលិកសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តក្នុងអង្គការធំៗ អ្នកនយោបាយគ្រប់ភាគី និងជាទូទៅគឺប្រជាជនកម្ពុជា ជាពិសេសយុវជនជំនាន់ក្រោយ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកស្រីស៊ូ ខូហ្វហ្វី។
ចុចស្តាប់បទសម្ភាសន៍វីអូអជាមួយអ្នកស្រី ស៊ូ ខូហ្វហ្វី កាលពីឆ្នាំ ២០១៨៖
អ្នកស្រី ស៊ូ ខូហ្វហ្វី បានថ្លែងនៅក្នុងពេលចេញផ្សាយសៀវភៅនេះជាភាសាខ្មែរកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី២៨ ខែមករា តាមវេទិកាអនឡាញថា៖«ខ្ញុំពិតជាសង្ឃឹមថាសៀវភៅនេះគឺជាការបំផុសទឹកចិត្តឲ្យពលរដ្ឋបន្តដំណើរទៅមុខបាន។ បញ្ហានៅប្រទេសកម្ពុជានៅតែអាក្រក់ហើយកាន់តែអាក្រក់ជាងមុនបើធៀបនឹងពេលដែលខ្ញុំនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០១៤។ យើងជិតឈានដល់ពេលបោះឆ្នោតមួយទៀតហើយនិងច្បាស់ណាស់ថាការបំភិតបំភ័យបានកើនឡើងជាស្រេច»។
បន្ទាប់ពីសៀវភៅជាភាសាអង់គ្លេសត្រូវបានចេញផ្សាយកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៨មក មានប្រតិកម្មវិជ្ជមានជាច្រើនពីអ្នកដែលបានអានដោយសារតែលក្ខណៈពិសេសរបស់សៀវភៅនេះនិងសកម្មភាពប្រកបដោយការជំរុញចិត្តរបស់សកម្មជនទាំងនោះ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកស្រី Sue Coffey។
អ្នកស្រីបានបន្ថែមថា៖ «មានមនុស្សជាច្រើនបានឆ្លើយតបយ៉ាងខ្លាំងចំពោះដំណើរផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នកកែទម្រង់សិទ្ធិមនុស្សទាំងនេះ ទាំងចាស់ និងក្មេង។ មនុស្សជំនាន់មុនជាច្រើននាក់បានចូលបំពេញការងារសិទ្ធិមនុស្ស ដោយសារបទពិសោធន៍ដ៏អាក្រក់របស់ពួកគេនៅក្រោមរបបខ្មែរក្រហម។ សម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ ពួកគេចង់បានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសម្រាប់កម្ពុជា ដូចដែលបានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងជាការណ៍ពិតគឺមាននៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា»។
អ្នកស្រី ស៊ូ ខូហ្វហ្វី បានសម្រេចចិត្តចងក្រងសៀវភៅនេះបន្ទាប់ពីបានចំណាយពេលធ្វើការនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងនាមជាអ្នកធ្វើការស្ម័គ្រចិត្តរដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី។ អ្នកស្រីមានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំងចំពោះអ្វីដែលគាត់បានឃើញនៅពេលនោះគឺកង្វះតម្លាភាពក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហារបស់រដ្ឋាភិបាល ការបំផ្លាញព្រៃឈើដ៏រាលដាល ការបណ្តេញពលរដ្ឋចេញពីដីដោយបង្ខំដើម្បីយកទៅសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនិងការគំរាមកំហែងដល់សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិជាដើម។
ប្រទេសកម្ពុជាបានបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលនាំឲ្យមានការអនុញ្ញាតឲ្យអនុវត្តគោលនយោបាយសេរីនិយមពហុបក្សនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ ប៉ុន្តែការអនុវត្តមិនបានល្អទេ ជាពិសេសចាប់ពីឆ្នាំ២០១៧មកដោយសារមានការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងនិងតាមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស។ សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួនក៏បានចូលនិវត្តន៍ជាបន្តបន្ទាប់និងអ្នកខ្លះបានរត់ភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសដើម្បីគេចចេញពីការធ្វើបាបពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
អ្នកស្រីស៊ូ ខូហ្វហ្វីយល់ថា ប្រសិនបើរឿងរ៉ាវរបស់បុគ្គលសំខាន់ៗទាំងនេះមិនត្រូវបានកត់ត្រាទុកទេ នោះមនុស្សជំនាន់ក្រោយនឹងមិនបានដឹងឡើយ។ ប៉ុន្តែរឿងនេះមិនមែនគ្រាន់តែជារឿងរបស់ប្រជាជនខ្មែរប៉ុណ្ណោះឡើយ។ មេរៀនទាំងនេះក៏អាចអនុវត្តចំពោះប្រទេសជាច្រើនទៀតដែលកំពុងតស៊ូដើម្បីទទួលបានសិទ្ធិមនុស្ស៕
