ក្រុមអ្នកជំនាញវិស័យអប់រំសិក្សាធិការនៃសាកលវិទ្យាល័យធំៗ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភចំពោះអំពើហិង្សា និងការរើសអើង ដែលបានកើតមានឡើងលើពលរដ្ឋអាមេរិកាំងដើមកំណើតអាស៊ីកាន់តែច្រើនឡើង ក្នុងគ្រាដែលវីរុសកូរ៉ូណាកំពុងតែរាលដាលនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
នៅក្នុងការជួបប្រជុំ តាមបណ្តាញអនឡាញ កាលពីដើមខែមេសា ពួកគេបានស្នើឱ្យសហគមន៍នានាក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ជាពិសេសដើម្បីកុំឱ្យវាបន្តរាលដាលដល់គ្រឹះស្ថានសិក្សាក្នុងពេលខាងមុខ។
លោក ភីថឺ តាន់កែវ អ្នកស្រាវជ្រាវនៃមជ្ឈមណ្ឌលកែប្រែសាលារៀននៃសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋកាលីហ្វញ៉ា ប្រចាំនៅក្រុង ឡូសអាន់ជឺឡេស យល់ថា ពលរដ្ឋអាស៊ីត្រូវបានគេប្រើជាលេស ដើម្បីទម្លាក់កំហុសដាក់ ក្នុងគ្រាមានការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ដែលបង្កឡើងដោយវីរុសកូរ៉ូណា។
«ជំងឺកូវីដ១៩ បានបង្កបញ្ហាប្រឈមដល់យើងជាច្រើន។ មានការអន្ទះសារ និងការព្រួយបារម្ភសុខភាព។ ជំងឺកូវីដ១៩ក៏បានប៉ះពាល់ដល់សហគមន៍អាស៊ីអាមេរិកាំងផងដែរ ហើយក៏មានសញ្ញាយ៉ាងច្បាស់ថា ជាការប្រកាន់ពូជសាសន៍ប្រឆាំងនឹងអាស៊ី»។
ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងដើមកំណើតអាស៊ីជាច្រើន បានរងការវាយប្រហារលើរាងកាយ និងពាក្យសម្តីទាំងនៅក្នុងជីវភាពធម្មតា និងតាមបណ្តាញសង្គម ហើយក៏មានការចៀសវាងហាងលក់ទំនិញ និងភោជនីយដ្ឋានអាស៊ីផងដែរ។
គេហទំព័រក្រុមប្រឹក្សាផែនការ និងគោលនយោបាយអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (Asian Pacific Policy and Planning Council) ដែលតាមដានហិង្សាដែលបានកើតមានក្នុងអំឡុងការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ បានចងក្រងនូវករណីចំនួនជាង ១.១០០ករណី ក្នុងរយៈពេលពីរសប្តាហ៍ កាលពីចុងខែមីនា រហូតដល់ដើមខែមេសា។
ក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះទាំងអស់ គឺស្ត្រីមានចំនួនច្រើនជាងបុរស ដល់ទៅពីរដង។ ពួកគេត្រូវរងការប្រមាថនៅហាងលក់ម្ហូបអាហារ ឱសថស្ថាន និងសង្កាត់ដែលពួកគេរស់នៅ។
អ្នកស្រី ណែនស៊ី គូទឺរេស (Nancy B. Gutierrez) ជាប្រធាននិងនាយកនៃបណ្ឌិតសភាភាពជាអ្នកដឹកនាំនៃទីក្រុងញ៉ីវយ៉ក យល់ថា ពលរដ្ឋអាស៊ីអាមេរិកាំងមិនត្រូវបានគេយកចិត្តទុកដាក់ច្រើនទេ នៅពេលដែលនិយាយដល់សមភាព និងការស្វែងរកគន្លឹះដោះស្រាយបញ្ហា។ ក្នុងពេលកន្លងមក ចំណាប់អារម្មណ៍ផ្តោតសំខាន់លើក្រុមពលរដ្ឋស្បែកខ្មៅ និងអាមេរិកាំងដើមកំណើតអេស្ប៉ាញជាដើម ហើយនេះក៏ជាដើមចមនៃការឈានទៅការរើសអើង នៅពេលមានវិបត្តិដូចនេះ។
អ្នកស្រី ណែនស៊ី បានបន្ថែមថា ទន្ទឹមនឹងនោះគឺពលរដ្ឋអាមេរិកាំងមានទម្លាប់ទម្លាក់កំហុសលើអ្នកដទៃ ពេលដែលមានរឿងរ៉ាវមិនល្អកើតឡើង។
«លោកអ្នកដឹងហើយថា យើងខ្លាចពេករហូតដល់មិនហ៊ានកាន់កញ្ចក់ឆ្លុះមើលខ្លួនឯងដល់អីចឹងទៅយើងចាប់ផ្តើមចង្អុលអ្នកដទៃ។ រឿងនេះគឺដូចជាពេលដែលសិស្សបឋមសិក្សា ដែលចូលរៀនថ្នាក់មធ្យមសិក្សា ហើយបែរជាមកបន្ទោសគ្រូថាអន់។ វាជានិន្នាការរបស់យើង ដែលយកអ្នកដទៃមករងទោសជំនួស ហើយក្នុងករណីនេះ គឺបន្ទោសពលរដ្ឋអាស៊ីអាមេរិកាំងយ៉ាងអយុត្តិធម៌»។
ជំងឺកូវីដ១៩បានសម្លាប់ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងជាង ៣៣.០០០ នាក់ និងមានអ្នកឆ្លងសរុបជាង ៦៧ ម៉ឺននាក់។ នេះបើតាមការចងក្រងរបស់សាកលវិទ្យាល័យសុខាភិបាលចនហប់គីន (Johns Hopkins University and Medicine) គិតត្រឹមថ្ងៃសុក្រ។ ជំងឺនេះមានប្រភពមកពីទីក្រុងវូហាន ប្រទេសចិនដែលធ្វើឱ្យអ្នកខ្លះជះកំហឹង និងស្អប់ខ្ពើមពលរដ្ឋអាមេរិកាំងដើមកំណើតអាស៊ី។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ ផេដ្រូ ណូហ្គឺរ៉ា (Pedro Noguera) នាយកនៃមជ្ឈមណ្ឌលកែប្រែសាលារៀននៃសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋកាលីហ្វញ៉ា ប្រចាំនៅក្រុង ឡូសអាន់ជឺឡេស យល់ថា អំពើហិង្សានិងការរើសអើងនេះ មិនមែនជារឿងចៃដន្យទេ គឺវាបានចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅជាយូរមកហើយ ជាពិសេស ការប្រឆាំងនឹងជនអន្តោប្រវេសន៍។
លោក ណូហ្គឺរ៉ា បានបន្ថែមថា វោហាសាស្រ្តរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសដែលមានដូចជាលោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបានបន្ថែមបន្ទុក ដោយសារតែការហៅវីរុសកូរ៉ូណាថាជាជាវីរុសចិន ឬវីរុសវ៉ូហាន។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ ណូហ្គឺរ៉ា បានផ្តល់ដំណោះស្រាយថា៖ «ខ្ញុំគិតថា វាជារឿងសំខាន់ណាស់ដែលយើងទាំងអស់គ្នា និងជាពិសេសអ្នកដែលមិនមែនអាស៊ី ឱ្យហ៊ាននិយាយចេញ និងនិយាយឱ្យចំបញ្ហានិងទទួលស្គាល់ថាការលម្អៀងដូចនេះ គឺមានគ្រោះថ្នាក់ណាស់ និងអាចមានផលប៉ះពាល់ច្រើន។ ប៉ុន្តែ រឿងដែលសំខាន់នោះគឺការបង្វែរចំណាប់អារម្មណ៍ចេញពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នារបស់យើងក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ យើងត្រូវតែធ្វើឱ្យប្រាកដថា ក្នុងពេលដែលយើងដោះស្រាយជំងឺរាតត្បាតនេះ គឺយើងកុំងាកមកឈ្លោះគ្នា ហើយយើងកុំទម្លាក់កំហុសលើក្រុមមនុស្សដែលងាយរងគ្រោះ»។
លោក ថូមមី ឆាង ជាអតីតអ្នកគ្រប់គ្រងនៃសាលាសាធារណៈទីក្រុង បូស្តុន និងជាទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃកម្មវិធីសាលារៀនសាធារណៈទូទៅ។ លោកគឺជាវាគ្មិនដែលមកពីសហគមន៍អាស៊ីអាមេរិកាំង។
លោក ថូមមី បានខិតខំបន្ធូរបន្ថយស្ថានការណ៍ខ្លះពីវាគ្មិនខាងដើម ដោយលើកឡើងថាមិនត្រឹមតែពលរដ្ឋអាស៊ីទេ គឺអ្នកស្បែកខ្មៅនិងអាមេរិកឡាទីន ក៏ត្រូវបានគេផាត់ចេញពីការពិភាក្សាដែរ ដោយយកលេសថា «មិនមែនអាមេរិកាំង ឬមិនទាន់ល្អគ្រប់គ្រាន់»។
ប៉ុន្តែ លោក ថូមមី យល់ស្របថា ការហ៊ានបង្ហាញពីអំពើអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គមគឺត្រូវតែធ្វើ។
«ខ្ញុំគិតថា មាននិន្នាការដែលបណ្តាលមកពីវិធីដែលយើងធំធាត់ឡើង និងអ្វីដែលបានបណ្តុះក្នុងខ្លួនយើងឱ្យងាកចេញពីក្មេងដទៃ និងមិនហ៊ាននិយាយ នៅពេលដែលមានអំពើអយុត្តិធម៌កើតឡើង។ យើងត្រូវតែប្រយុទ្ធនឹងនិន្នាការនោះ ហើយក្នុងនាមជាមេដឹកនាំសហគមន៍អាស៊ីអាមេរិកាំង ខ្ញុំក៏ទទួលខុសត្រូវក្នុងការនិយាយ និងដើរតួជាសំឡេងដ៏សកម្មមួយ»។
ក្រុមវាគ្មិនក៏អំពាវនាវឱ្យមនុស្សគ្រប់រូបត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន និងតាមឃ្លាំមើលការប្រើប្រាស់ភាសា ហើយត្រូវឈរលើការពិត និងព័ត៌មានដែលត្រឹមត្រូវ និងអំពាវនាវឱ្យមេដឹកនាំខាងផ្នែកអប់រំសិក្សាធិការ ត្រូវរៀបចំដើម្បីបង្កាបញ្ហានេះ នៅពេលដែលសាលារៀនបើកបវេសនកាលឡើងវិញ ដោយសារតែក្មេងៗខ្លះប្រហែលជាបានឮពីឪពុកម្តាយ ឬបណ្តាញព័ត៌មានដោយកុំឱ្យវារាលដាលដល់គ្រូ និងសិស្សដែលមានដើមកំណើតអាស៊ី ពីព្រោះបញ្ហានេះនឹងមិនទៅណាបាត់ភ្លាមៗទេ។
លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ធ្លាប់បានប្រកាសថា ការឆ្លងវីរុសកូរ៉ូណាក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក គឺមិនមែនជាកំហុសពលរដ្ឋអាស៊ីអាមេរិកាំងទេ ហើយថាជាការចាំបាច់ដែលត្រូវការពារសហគមន៍អាស៊ីអាមេរិកាំងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក អែនឌ្រូ យ៉ែង អតីតបេក្ខជនប្រធានាធិបតីសម្រាប់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានដើមកំណើតអាស៊ី បានចាត់ទុកហិង្សាទាំងនោះថា ជាបាតុភូតមួយគួរឱ្យខកចិត្ត។
នៅក្នុងបទសម្ភាសជាមួយនឹងបណ្តាញទូរទស្សន៍ ស៊ីអឹនអឹន កាលពីដើមខែមេសានេះ លោកបញ្ជាក់ថា ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋអាមេរិកាំង គឺគ្រប់គ្នាមានកង្វល់ពីអនាគត និងគិតថាតើនឹងមានអ្វីកើតឡើងចំពោះគ្រួសាររបស់ពួកគេ ដូចពលរដ្ឋអាមេរិកាំងគ្រប់ៗគ្នាដែរ។ ប៉ុន្តែបែរជាត្រូវបន្ថែមការកើនឡើងភាពប្រទុស្តរ៉ាយ និងអរីយភាពដែលមានចំពោះពលរដ្ឋអាស៊ីអាមេរិកាំងទៀត៕
