ចេញមុខសារភាព រួចផុតពីការវាយខ្នោះ។ នេះជាការថ្លែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទាក់ទងនឹងករណីទន្រ្ទានដីព្រៃលិចទឹកបឹងទន្លេសាប ដែលលោកបានបញ្ជាកាលចុងសប្តាហ៍មុន ឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ចុះស្រាវជ្រាវ ដកហូតដី និងចាប់ខ្លួនអ្នកទន្រ្ទានដីអភិរក្សនៅគ្រប់ខេត្តជាប់បឹងទន្លេសាប។
សាររបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីដែលថា អ្នកចេញមុខសារភាព រួចពីការចាប់ខ្លួន ត្រូវបានក្រុមសិទ្ធិមនុស្សរិះគន់ ដោយពួកគេជំរុញឲ្យអនុវត្តច្បាប់ឲ្យបានតឹងរ៉ឹង និងដាក់ទោសទណ្ឌឲ្យធ្ងន់ធ្ងរលើមន្ត្រីខិលខូច។
ក្នុងពិធីសម្ពោធផ្លូវ និងប្រព័ន្ធប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកង្វក់ និងសមិទ្ធផលនានាក្នុងក្រុងព្រះសីហនុ កាលពីថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា៖ «ឧទាហរណ៍ ខ្ញុំបញ្ជាទៅទន្លេសាបបើរឹងទទឹង វាយខ្នោះភ្លាម! អត់មានឱ្យរញ៉េរញ៉ៃទេ។ ឥឡូវឮថា[មានអ្នក]ចុះហត្ថលេខាប្រគល់ដី ប្រគល់អី។ ប្រគល់រួចខ្លួន ដកខ្លួន។ អ្នកណាមិនចេញសារភាពតាមវាយខ្នោះ»។
កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឲ្យដកហូតដីព្រៃលិចទឹកបឹងទន្លេសាបជាង ២ ពាន់ហិកតាក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងខេត្តជាប់បឹងទន្លេសាបផ្សេងទៀត ហើយស៊ើបអង្កេតករណីនេះ។ លោកឲ្យដឹងទៀតថា លោកទទួលព័ត៌មានថា អតីតអភិបាលខេត្តកំពង់ឆ្នាំងម្នាក់ ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការទន្រ្ទានដីនេះដែរ។
វីអូអេបានព្យាយាមទាក់ទងលោក សេង ឡូត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ដើម្បីសុំការបញ្ជាក់ពីអំពីចំនួនមនុស្សសរុបដែលត្រូវបានឃាត់ខ្លួន និងទំហំដីដែលត្រូវដកហូត ប៉ុន្តែមិនអាចទាក់ទងបាននៅឡើយទេនាថ្ងៃសុក្រនេះ ។ លោកជាអ្នកចូលរួមក្នុងគណៈកម្មការស្រាវជ្រាវលើការទន្រ្ទានដីបឹងទន្លេសាបនេះ។
ចំពោះការប្រគល់ដីព្រៃលិចទឹកក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង មករដ្ឋវិញ លោក ខូវ លី ស្នងការនគរបាលខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ប្រាប់វីអូអេថា មានមនុស្ស១៣នាក់ បានសារភាព និងប្រគល់ដីព្រៃលិចទឹកបឹងទន្លេសាបសរុបប្រមាណ២.០៥៨ហិកតា។ ប៉ុន្តែលោកមិនអាចបញ្ជាក់ថា មានមន្ត្រីប៉ុន្មាននាក់ និងប្រជាពលរដ្ឋប៉ុន្មាននាក់នៅឡើយទេក្នុងចំណោមអ្នកដែលចេញមុខសារភាពទាំងនោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ឥឡូវហ្នឹងគាត់បានមកសារភាព នៅចំពោះមុខហ្នឹង គឺបានធ្វើលិខិតប្រគល់ដីជូនមករដ្ឋវិញ។ ហើយរឿងកិច្ចការងារយើងកំពុងតែធ្វើបន្តទៀត ប៉ុន្តែគោលការណ៍ថ្នាក់ដឹកនាំយ៉ាងម៉េច [មិនទាន់ដឹងថាយ៉ាងណាទេ]»។
លោក សាន់ ម៉ាឡា មន្ត្រីតស៊ូមតិនៃគម្រោងការពារព្រៃឈើនៃសមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) យល់ថា អាជ្ញាធរមិនត្រូវលើកលែងទោសមន្ត្រីណាដែលកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃលិចទឹកនេះទេ ដោយហេតុថា បើលើកលែងទោស នោះ វាដូចជាលើកទឹកចិត្តដល់មន្ត្រីខិលខូចទាំងនោះឲ្យកាប់បំផ្លាញព្រៃ ឬទន្ទ្រានដីព្រៃនៅកន្លែងផ្សេងទៀត។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «កាលណាយើងលើកលែងទោសឲ្យពួកគាត់ ខ្ញុំយល់ឃើញថា វាជាការលើកទឹកចិត្តដោយផ្ទាល់ទៅឲ្យជនខិលខូចដទៃទៀត ដែលគាត់អាចធ្វើសកម្មភាពបែបនេះ នៅកន្លែងផ្សេងៗ ដែលជាតំបន់អភិរក្សធនធានធម្មជាតិរបស់យើង»។
លោកបន្តថា៖ «អ៊ីចឹងបើសិនជារដ្ឋមិនដាក់ទោសទណ្ឌដល់មន្រ្តីខិលខូចទេខ្ញុំគិតថា ប្រជាពលរដ្ឋ និងក្រុមសកម្មជនបរិស្ថានប្រាកដជាមិនសុខចិត្ត ហើយក៏មិនពេញចិត្តទៅនឹងការសម្រេចទាំងអស់នេះដែរ»។
ចំណែកនាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អ្នកស្រី ចក់ សុភាព មើលឃើញថា ការអនុវត្តច្បាប់មានស្តង់ដារផ្ទុយគ្នា ខណៈប្រជាពលរដ្ឋតែងតែរងការចោទប្រកាន់ផ្លូវច្បាប់ថា រំលោភបំពានដីសាធារណៈ ចំណែកឯមន្ត្រីធំៗដែលមានអំណាចធ្វើខុសច្បាប់គឺមិនមានការដាក់ទោសទណ្ឌទៅវិញ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «តួយ៉ាងនៅពេលដែលប៉ះពាល់សហគមន៍ដីធ្លី ដែលពួកគាត់បានកាន់កាប់ទីតាំងហ្នឹងទៅហើយ ហើយគាត់មិនទាន់ទទួលស្គាល់ពីអាជ្ញាធរហ្នឹង អាជ្ញាធរតែងតែចោទថា បានរំលោភបំពានដីសាធារណៈ ឬក៏ដីរបស់រដ្ឋជាដើម។ហើយអ្នកខ្លះក៏ត្រូវបានចាប់ខ្លួន រងបទចោទប្រកាន់នានា ។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលករណីណាដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយមន្ត្រីមានអំណាចទៅវិញ កម្រឃើញមានការអនុវត្តទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់។ កន្លែងនេះបង្ហាញអំពីការអនុវត្តច្បាប់ដែលមានស្តង់ដារផ្ទុយគ្នា»។
អ្នកស្រី ចក់ សុភាព បន្តថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែអនុវត្តច្បាប់ឲ្យបានតឹងរ៉ឹង និងដាក់ទោសទណ្ឌឲ្យធ្ងន់ធ្ងរដល់មន្ត្រីណាដែលបានបំពានច្បាប់ និងកាប់បំផ្លាញព្រៃលិចទឹកបឹងទន្លេសាបទាំងនោះ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ចំពោះមន្ត្រីទាំងឡាយដែលបានបំពាននោះ គួរតែមានស្ថានទម្ងន់ទោសថែមទៅទៀត មិនមែនត្រឹមតែមានទោសដូចពលរដ្ឋសាមញ្ញទេ ពីព្រោះខ្លួនមានតួនាទី»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល ថ្លែងថា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល មិនគួររិះគន់លឿនពេកទេ ដោយសារករណីទាំងអស់នេះ ស្ថិតនៅក្រោមការស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅឡើយ។ លោកបន្ថែមថា អាចនឹងមានទណ្ឌកម្មផ្នែករដ្ឋបាលលើមន្រ្តីដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធផងដែរ។
គួរបញ្ជាក់ថា ដំណាក់កាលចុះត្រួតពិនិត្យដំបូងគិតត្រឹមថ្ងៃទី១ ខែធ្នូ អាជ្ញាធរតាមខេត្តមួយចំនួនបានដកហូតដីព្រៃលិចទឹកបឹងទន្លេសាបដែលរងការទន្រ្ទានយ៉ាងតិចចំនួន១៥.០០០ហិកតា។
គួរបញ្ជាក់ថា ដីព្រៃលិចទឹកក្នុងខេត្តទាំង៦ជុំវិញបឹងទន្លេសាប រួមមានខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ពោធិ៍សាត់ បាត់ដំបង បន្ទាយមានជ័យ សៀមរាប និងកំពង់ធំ មានចំនួនប្រមាណ៦៥ម៉ឺនហិកតា។ អាជ្ញាធរខេត្តត្រូវបានកំណត់ភារកិច្ច កាតព្វកិច្ច និងការទទួលខុសត្រូវលើការគ្រប់គ្រង ការការពារ និងការថែរក្សាដែនព្រៃលិចទឹក ហើយចំពោះការបាត់បង់ដែនព្រៃលិចទឹក និងព្រៃលិចទឹកដែលស្ថិតក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចនៃខេត្តណា គណៈអភិបាលនៃខេត្តនោះ ត្រូវទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុងចំពោះមុខរដ្ឋាភិបាល។
បើយោងតាមគេហទំព័ររបស់អាជ្ញាធរទន្លេសាប ការកាប់បំផ្លាញព្រៃលិចទឹកជាហេតុមួយដែលបណ្តាលឲ្យដី និងល្បាប់មួយភាគធំ ហូរធ្លាក់ចូលទៅបឹងទន្លេសាប ដែលបណ្តាលឲ្យគោករាក់ ប៉ះពាល់ដល់កន្លែងស្តុកទឹកនៅរដូវរស្សា និងប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ធនធានព្រៃលិចទឹក។ ហើយរដ្ឋបាលជលផលបានវាយតម្លៃថា ផ្ទៃក្រឡាព្រៃលិចទឹកនៅតំបន់ជុំវិញបឹងទន្លេសាប បានថយចុះចំនួន១៣% ពោល គឺកាលពីឆ្នាំ២០០២ ព្រៃលិចទឹក មានចំនួន៧៩១.០០០ហិកតា ប៉ុន្តែមកដល់ឆ្នាំ២០០៥ ព្រៃលិចទឹក នៅសល់ត្រឹមតែ៦៨៨.១៧០ហិកតាប៉ុណ្ណោះ៕
