ប្រតិកម្មពីគ្រួសារ និងអ្នកគាំទ្រលោក កឹម សុខា មេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បន្តកើតមានឡើង មកដល់ថ្ងៃចន្ទនេះ បន្ទាប់ពីកងកម្លាំងមានសមត្ថកិច្ចបានចាប់ខ្លួនប្រធានគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះ ទាំងកណ្តាលយប់និង ក្នុងពេលដែលលោកនៅមានអភ័យឯកសិទ្ធិជាតំណាងរាស្ត្រ។
អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានសម្រុកចូលចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា នៅគេហដ្ឋានលោក ក្នុងខណ្ឌទួលគោក ទាំងគ្មានដីកាចាប់ខ្លួនកាលពីរំលងអាធ្រាត្រឈាងចូលថ្ងៃអាទិត្យ។ ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីការចាប់ខ្លួននោះ លោកត្រូវបានបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួននៅឯពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុង ស្ថិតនៅក្នុងខេត្តត្បួងឃ្មុំ។ សមត្ថកិច្ចរបស់រដ្ឋបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ថា លោក កឹម សុខា បានរៀបចំផែនការសម្ងាត់ ឃុបឃិតគ្នាជាមួយបក្ខពួកបរទេសដែលនេះគឺជាអំពើចារកម្ម ក្បត់ជាតិ តាមបញ្ញត្តិច្បាប់ ៤៤៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលចេញផ្សាយភ្លាមៗក្រោយការចាប់ខ្លួន លោក កឹម សុខា។
កញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា អនុប្រធានផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានថ្លែងនៅក្នុងគណនីរបស់កញ្ញាលើបណ្តាញសង្គម Twitter ថា លោក កឹម សុខា មិនមែនជាអ្នកក្បត់ជាតិនោះទេ តែជាអ្នកប្រឹងបណ្តុះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
កញ្ញាបានសរសេរលើបណ្តាញសង្គម Twitter ក្នុងន័យដើមថា៖
«គាត់បានបណ្តុះគ្រាប់ពូជលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជា។ គាត់ទទួលខុសត្រូវចំពោះការបង្កឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរនានា។ អ្នកចាត់សកម្មភាពនេះថា ជាអំពើក្បត់ជាតិ យើងហៅសកម្មភាពនេះថា ជាមោទនភាព»។
កញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា ដែលជាកូនស្រីច្បងរបស់លោក កឹម សុខា បាន លើកឡើងបន្ថែមថាការចាប់ខ្លួនឪពុកបង្កើតរបស់កញ្ញា គឺជាទង្វើខុសច្បាប់។
កញ្ញាបានបន្ថែមក្នុងន័យដើមថា៖
«ការចាប់ខ្លួនគាត់ គឺខុសច្បាប់។ មេដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជា កំពុងឃុំឃាំងអ្នកប្រកួតប្រជែងនៅមុនការបោះឆ្នោត»។
កញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា មិនទាន់ឆ្លើយតបសំណួររបស់សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (VOA) ទាក់ទិនស្ថានភាពសុខភាពលោក កឹម សុខា និងក្តីបារម្ភនៃការឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា បណ្តោះអាសន្ននៅក្នុងពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុង ខេត្តត្បួងឃ្មុំ ដែលគេរាយការណ៍ថាចង្អៀតទៅដោយអ្នកជាប់ទោស។ ទោះយ៉ាងណាក្តី កញ្ញា បានឲ្យដឹងតាមបណ្តាញសង្គម Twitter ថា ម្តាយរបស់កញ្ញា បានព្យាយាមចូលសួរសុខទុក្ខ លោក កឹម សុខា ហើយថាលោក កឹម សុខា ត្រូវបានព្រះរាជអាជ្ញាសាកសួរ។
VOA ក៏មិនទាន់អាចទទួលបានការអធិប្បាយពី មេធាវីការពារក្តីលោក កឹម សុខា និងមន្ត្រីនៃក្រសួងមហាផ្ទៃបានដែរ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ។
ការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានធ្វើឡើង ក្រោយការថ្លែងរបស់លោក នៅក្នុងវីដេអូខ្លីមួយ ដែលត្រូវបានអង្គភាពប្រតិកម្មរហ័សនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីចេញផ្សាយជាសាធារណៈ តែប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយចាប់ខ្លួនមេដឹកគណបក្សជំទាស់រូបនេះ។
តាមរយៈខ្សែអាត់វីដេអូមួយដែលគ្មានកាលបរិច្ឆេទ មានការថ្លែងរបស់លោក កឹម សុខា ទៅកាន់អ្នកគាំទ្រក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី ដែលលើកឡើងអំពីយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយរបស់បក្សជំទាស់ តទល់នឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន។
អ្នកស្រី មូ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃចន្ទនេះថា ប្រទេសដែលជាហត្ថលេខីនៃទីក្រុងប៉ារីសត្រូវរួមចំណែកដល់ការដោះស្រាយជម្លោះខាងនយោបាយនៅកម្ពុជា ក្រោយការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា។ អ្នកស្រីបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនៅបន្តមានសុពលភាពនៅឡើយ។
អ្នកស្រី មូ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ៖
«ដើម្បីឲ្យយើងដោះស្រាយបញ្ហា ប្រទេសជាតិយើងបាន គឺយើងត្រូវតែយកអ្វីដែលជាលក្ខខណ្ឌដែលដាក់នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។ កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស នៅតែមានសុពលភាពទេ ដែលមានរហូតដល់ពេលណា ដែលយើងជា ប្រជាពលរដ្ឋ ជាប្រទេសជាតិយើង នៅតែមិនទាន់បានទទួលនូវអ្វីដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស គឺសិទ្ធិ សេរីភាព លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការបោះឆ្នោតដ៏ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌»។
អនុប្រធានគណបក្សជំទាស់រូបនេះ បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងបន្ថែមថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិគ្មានផែនការអំពាវនាវឲ្យអ្នកគាំទ្រគណបក្សជំទាស់ធ្វើបាតុកម្មទាមទារឲ្យមានការដោះលែងលោក កឹម សុខានោះទេ តែបានទទូចសុំឲ្យប្រទេសជាម្ចាស់ជំនួយ និងសហគមន៍អន្តរជាតិជួយកម្ពុជា ឲ្យមានការបោះឆ្នោតត្រឹមត្រូវមួយ។
លោក សម រង្ស៊ី អតីតមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងរស់នៅ និរទេសខ្លួន នៅប្រទេសបារាំង ដើម្បីគេចពីការចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ តាមបណ្តឹងជាច្រើនរបស់មេដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជា និងសមាជិករដ្ឋាភិបាលក៏បានថ្លែងប្រតិកម្មទៅនឹងការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ផងដែរ។ ថ្លែងនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោកកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោក សម រង្ស៊ី បញ្ជាក់ថា ការណ៍ដែលរដ្ឋអំណាចប្រើប្រាស់សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់លោក កឹម សុខា នៅចំពោះមុខអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយក្រុម នៅប្រទេសអូស្ត្រាលី ក្នុងខែវិច្ឆិកា ២០១៣ ដើម្បីចោទប្រកាន់លោកពីបទក្បត់ជាតិ និងឃុបឃិតជាមួយបរទេសនោះ គឺជាលេស ដើម្បីកម្ចាត់ក្បាលម៉ាស៊ីន គណបក្សប្រឆាំង មិនដល់មួយឆ្នាំផង មុនការបោះឆ្នោតជាតិ ដែលគ្រោងរៀបចំឡើង នៅខែកក្កដា ២០១៨។
លោក សម រង្ស៊ី បានថ្លែងក្នុងន័យដើមថា៖
«ខ្ញុំអាចនិយាយបានថា ការចោទប្រកាន់ពីបទ ក្បត់ជាតិ និងឃុបឃិតជាមួយបរទេស ដើម្បីបង្កើតឲ្យមានប្រទូសរ៉ាយ និងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ការចោទប្រកាន់បែបនេះ គ្មានមូលដ្ឋានទាល់តែសោះ ពីព្រោះខ្ញុំបានធ្វើជាប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ តាំងពីថ្ងៃបង្កើតគណបក្សនេះ ក្នុងខែមេសា ២០១៣ រហូតដល់ថ្ងៃលាលែងរបស់ខ្ញុំ ក្នុងខែកុម្ភៈ ២០១៧។ ខ្ញុំអាចបញ្ជាក់ថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ខ្ញុំ មិនដែលនឹកឃើញ ហើយមិនដែលធ្វើសកម្មភាពអ្វីមួយ ដែលអាចយកជាមូលដ្ឋានដើម្បីធ្វើការចោទប្រកាន់ខាងលើនេះ»។
អតីតមេបក្សជំទាស់រូបនេះ ក៏បានបានថ្លែងចោទសួរក្នុងន័យដើមយ៉ាងដូច្នេះថា៖
«តើជា “អំពើក្បត់ជាតិ” ឬ ការដែលយើងគ្រាន់តែចង់ឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរ តាមបែបបទប្រជាធិបតេយ្យ ហើយព្យាយាមសម្រេចគោលដៅនេះ ដោយអហិង្សានិងសន្តិវិធីតាមរូបភាព ការដួលរលំជញ្ជាំងទីក្រុងប៊ែរឡាំង នៅឆ្នាំ ១៩៨៩ និងការដួលរលំអំណាចផ្តាច់ការជាច្រើន ក្នុងពិភពលោក ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៩០ និងឆ្នាំ ២០០០? តើជា “ការឃុបឃិតជាមួយបរទេស” ឬ ការដែលយើងស្វែងរកសាមគ្គីភាព ពីអ្នកប្រជាធិបតេយ្យទាំងអស់ក្នុងពិភពលោក ដែលមានជំនឿលើគុណតម្លៃជាសកលចំពោះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស?»។
ដោយឡែក លោក W. Patrick Murphy ឧបការីរងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកទទួលបន្ទុកកិច្ចការតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក និងអាស៊ីខាងកើត បានចោទសួរពីភាពស្របច្បាប់នៃការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ ២០១៨។
លោកបានសរសេរក្នុងគណនីរបស់លោកលើបណ្តាញសង្គម Twitter ក្នុងន័យដើមថា៖
«ការចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងដែលជាទីគោរពលោក កឹម សុខា ធ្វើឲ្យអន់ថយវឌ្ឍនភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយនិងមានការចោទសួរអំពីភាពស្របច្បាប់នៃការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៨»។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ក៏បានបានប្រតិកម្មជាបន្តបន្ទាប់ កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យក្រោយការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខាផងដែរ ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែល VOA ទទួលបានពីក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានបញ្ជាក់ថា៖
«យើងកត់សម្គាល់ពីក្តីបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ដែលជាមេដឹកនាំគណបក្សនយោបាយជំទាស់ដ៏គួរឲ្យគោរព ពីបទចោទមួយចំនួនដែលមើលទៅហាក់ដូចជាមាននិន្នាការនយោបាយ»។
ដោយឡែកនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សហភាពអឺរ៉ុបវិញបានបញ្ជាក់ថា៖
«ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យដែលគួរឲ្យជឿជាក់បានចំពោះការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រនាពេលខាងមុខក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨នោះ ចាំបាច់ត្រូវមានបរិយាកាសដែលគណបក្សនយោបាយនានា អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងបណ្តាញព័ត៌មាន អាចអនុវត្តតួនាទីរបស់គេរៀងខ្លួនតាមច្បាប់ ដោយគ្មានការភ័យខ្លាច គ្មានការគំរាមកំហែង ឬរឹតត្បិតតាមអំពើចិត្តឡើយ។ សហភាពអឺរ៉ុបត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីបន្តជួយដល់កម្ពុជាក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងនេះ។ យើងក៏រំពឹងថា អាជ្ញាធរកម្ពុជាគោរពសិទ្ធិទទួលបានដំណើរការផ្លូវច្បាប់របស់ពលរដ្ឋកម្ពុជាទាំងអស់ ហើយនឹងប្រតិបត្តិការរបស់អង្គការនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ ដោយសារអភ័យឯកសិទ្ធិសភារបស់លោក កឹម សុខា យើងសង្ឃឹមថា អាជ្ញាធរនឹងដោះលែងលោក កឹម សុខា ជាបន្ទាន់»។
ក៏ប៉ុន្តែស្ថាប័នមួយចំនួនរបស់រដ្ឋាភិបាលនិងកងទ័ពបានចេញញត្តិគាំទ្រ សេចក្តីគាំទ្រសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងចំណាត់ការតាមផ្លូវច្បាប់របស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចចំពោះ លោក កឹម សុខា។ តាមញត្តិគាំទ្រ របស់ក្រសួងទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា និងអធិការកិច្ចដឹកនាំដោយអ្នកស្រី ម៉ែន សំអន បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា ផែនការឃុបឃិតគ្នាជាសម្ងាត់ជាមួយបក្ខពួកបរទេសរបស់បុគ្គល កឹម សុខា គឺជាអំពើក្បត់ជាតិ ក្បត់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងមូល ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរស្របតាមច្បាប់ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ រីឯលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃចន្ទនេះ បានព្រមានចាប់ខ្លួនជនបរទេស ដែលមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធ នឹងសកម្មភាពលោក កឹម សុខា។
យោងតាមកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ ដែលបានចេញផ្សាយនៅ ថ្ងៃចន្ទនេះ បានឲ្យដឹងថា កូនស្រី លោក កឹម សុខា និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួនទៀតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អាចនឹងត្រូវបានចាប់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ថែមទៀត។ កាសែតនេះ បានលើកឡើងពីកូនស្រីពីរនាក់របស់លោក កឹម សុខា ដែលរួមមាន កញ្ញាកឹម មនោវិទ្យា និងកញ្ញា កឹម សាម៉ាធីតា។ កញ្ញា កឹម សាម៉ាធីតា មិនមានតូនាទីអ្វីនៅក្នុងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ តែជាអ្នកគាំទ្រមួយរូបរបស់គណបក្សនេះ៕
