ប៉ុន្តែជាជាងវាយតម្លៃលើសមត្ថភាពរបស់បេក្ខជននីមួយៗនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ អ្នកបោះឆ្នោតត្រូវគេរំពឹងថា នឹងធ្វើការបោះឆ្នោតដោយភាគច្រើនផ្អែកលើថាអ្នកណាដែលទទួលបានការគាំទ្រពីលោកប្រធានាធិបតី Rodrigo Duterte។ លោក Duterte គឺជាមេដឹកនាំដ៏មានប្រជាប្រិយភាព និងនៅតែមានប្រជាប្រិយភាពនៅក្នុងការស្ទង់មតិកន្លងមក ទោះបីជាមិនមែនប្រជាពលរដ្ឋហ្វីលីពីនទាំងអស់ចូលចិត្តគោលនយោបាយរបស់លោកក៏ដោយ។
ការបោះឆ្នោតនេះគឺជាការជ្រើសរើសបេក្ខជនសម្រាប់អាសនៈចំនួន ១ ម៉ឺន ៨ ពាន់នៅទូទាំងប្រទេសហ្វីលីពីន ដែលក្នុងនោះរួមទាំងតំណែងថ្នាក់មូលដ្ឋានផងដែរ។ ការបោះឆ្នោតនេះនឹងបង្ហាញពីកម្រិតនៃការគាំទ្រពីសាធារណជនចំពោះការដឹកនាំរបស់លោកប្រធានាធិបតី Duterte ដែលជាអ្នកប្រើពាក្យសម្ដីមិនសូវថ្លៃថ្នូរ រយៈពេល ៣ ឆ្នាំកន្លងមក។
ប្រសិនបើអ្នកគាំទ្រលោកនៅតែបន្តបោះឆ្នោតផ្តល់សំឡេងភាគច្រើនដល់លោកនៅក្នុងសភាទាំងពីរថ្នាក់ លោកប្រធានាធិបតី Duterte នឹងមានភាពងាយស្រួលក្នុងការអនុវត្តគោលនយោបាយរបស់លោក ដូចជាគម្រោងកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលចំណាយទឹកប្រាក់ចំនួន ១៦៩ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ការបង្ក្រាបដ៏ប្រល័យលើគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ និងទំនាក់ទំនងដ៏ផុយស្រួយជាមួយនឹងប្រទេសចិន ដែលជាប្រទេសដែលហ្វីលីពីនកំពុងប្រជែងទាមទារចំណែកនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
លោកស្រី Maria Ela Atienza សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅសាកលវិទ្យាល័យហ្វីលីពីន (University of the Philippines) បាននិយាយថា «ការបោះឆ្នោតនៅហ្វីលីពីនជាធម្មតាផ្អែកលើបុគ្គល ហើយមិនផ្អែកលើបក្ស ឬកម្មវិធីនយោបាយណាមួយនោះទេ។ ក្នុងន័យនេះ ការគាំទ្ររបស់លោកប្រធានាធិបតីក៏មានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់»។
គណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតនឹងរាប់សន្លឹកឆ្នោតរយៈពេល៦ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីថ្ងៃបោះឆ្នោត។ ប្រជាពលរដ្ឋហ្វីលីពីន ៦៣ លាននាក់មានសិទ្ធិបោះឆ្នោត។
ការសាកល្បងប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកប្រធានាធិបតី Duterte
លោក Duterte បានជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីសម្រាប់អាណត្តិរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ កាលពីឆ្នាំ ២០១៦ ដោយសារតែលោកបានសន្យាថានឹងលុបបំបាត់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ និងក្នុងលក្ខខណ្ឌដែលលោកជាអ្នកនយោបាយមិនចំណុះស្ថាប័នកំពូលៗ។ លោកបានធ្វើឲ្យពលរដ្ឋហ្វីលីពីន និងអ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នៅក្រៅប្រទេស មានការភ្ញាក់ផ្អើល ដោយលោកបានអនុញ្ញាតឲ្យប៉ូលិសអាចសម្លាប់ជនសង្ស័យពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសគ្រឿងញៀនភ្លាមៗ។
លោកក៏ធ្វើឲ្យមនុស្សមួយចំនួនមានការព្រួយបារម្ភផងដែរ ដោយការទទួលយកជំនួយ និងការវិនិយោគពីប្រទេសចិន ខណៈដែលប្រទេសចិនដែលជាប្រទេសដ៏មានអំណាចនេះគ្រប់គ្រងតំបន់នេសាទដែលទាមទារដោយហ្វីលីពីននៅជុំវិញផ្ទៃទឹកមួយក្បែរកោះ Luzon នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងបញ្ជូននាវាឲ្យតាមដានការសាងសង់របស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងម៉ានីលនៅលើកូនកោះមួយទៀត ដែលប្រទេសទាំងពីរប្រជែងគ្នាទាមទារ។
ប៉ុន្តែសុន្ទរកថាខ្លាំងៗរបស់លោកប្រធានាធិបតី Duterte បានធ្វើឲ្យលោកមានប្រជាប្រិយភាព ចំណែកឯអ្នករស់នៅក្នុងទីក្រុងវិញ បានផ្តល់គុណសម្បត្តិឲ្យលោកចំពោះការលុបបំបាត់បទល្មើស។ លោក Duterte ទទួលបានការគាំទ្រចំនួន ៧៩ ភាគរយ ក្នុងត្រីមាសទីមួយនៃឆ្នាំ ២០១៩ នៅក្នុងការស្ទង់មតិមួយ ដែលធ្វើឡើងដោយវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ Social Weather Stations ក្នុងទីក្រុងម៉ានីល។ សម្ព័ន្ធភាពគណបក្សដែលគាំទ្រលោកប្រធានាធិបតី Duterte នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះកាន់កាប់អាសនៈចំនួន ១៦ ក្នុងចំណោមអាសនៈចំនួន ២៤ នៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា និងកាន់កាប់អាសនៈចំនួន ២៤៨ក្នុងចំណោមអាសនៈចំនួន ២៩៧ នៅក្នុងរដ្ឋសភា។
លោក Antonio Contreras ដែលជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយម្នាក់នៅសាកលវិទ្យាល័យ De La Salle ក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីនបាននិយាយថា ការគាំទ្ររបស់លោក Duterte វ័យ ៧៤ ឆ្នាំ ដែលជាអតីតអភិបាលក្រុង Davao ដែលជាទីក្រុងធំបំផុតទី ២ របស់ហ្វីលីពីន គឺសំខាន់ណាស់ ដោយនៅតាមស្រុកមួយចំនួន មានបេក្ខជនលើសពីម្នាក់ដែលទទួលបានការគាំទ្រពីលោក Duterte។
លោក Contreras បាននិយាយថា ការបោះឆ្នោតក៏ផ្អែកលើគុណសម្បត្តិរបស់បេក្ខជនផងដែរ។ លោកបានបន្ថែមថា ការបោះឆ្នោតនេះមិនស្ថិតលើ «បញ្ហា» នោះទេ ប៉ុន្តែវាស្ថិតលើ «បុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់បេក្ខជន»។
លោក Renato Reyes ដែលជាអគ្គលេខាធិការរបស់សម្ព័ន្ធភាព Bagong Alyansang Makabaya នៅក្នុងទីក្រុងម៉ានីល ដែលជាសម្ព័ន្ធភាពឆ្វេងនិយមផ្ដោតលើបញ្ហាសង្គម បាននិយាយថា បេក្ខជនដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងអ្នកនយោបាយជើងចាស់ណាមួយនឹងមានថវិកាច្រើនជាងបេក្ខជនផ្សេង សម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយ និងការប្រើប្រាស់សារព័ត៌មាន។
លោក Reyes បានបន្ថែមថា បេក្ខជនមួយចំនួនរបស់ក្រុមសហជីព និងក្រុមស្ត្រី ដែលឈរឈ្មោះដោយគ្មានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងស្ថាប័នកំពូលៗរបស់រដ្ឋ កំពុងប្រឈមមុខនឹងការទទួលបាន «ព័ត៌មានមិនត្រឹមត្រូវ»។
លោក Reyes បាននិយាយថា៖ «វាជាការប្រជែងគ្នាដ៏ពិបាកមួយសម្រាប់បេក្ខជនបន្ទាប់បន្សំ និងសម្រាប់បេក្ខជនដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ដោយសារពួកគេនឹងមានថវិកាឃោសនាតិចតួច និងមិនសូវលេខឭនៅក្នុងសារព័ត៌មាន ពីព្រោះតែពួកគេគ្មានប្រាក់ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយ។ នេះជាបញ្ហាប្រឈមមួយដែលយើងព្យាយាមជម្នះកន្លងមក ដោយសារតែបេក្ខជនដែលគាំទ្រនយោបាយកែទម្រង់មានការបារម្ភលើបញ្ហានេះ»។
អ្នកនយោបាយផ្សេងអាចនឹងប្រថុយប្រថានអាយុជីវិតរបស់ពួកគេ។ សាច់ញាតិ ២ នាក់របស់បេក្ខជនម្នាក់ដែលឈរឈ្មោះក្នុងមូលដ្ឋានមួយក្នុងខេត្ត Negros Occidental ត្រូវបានគេបាញ់សម្លាញ់កាលពីថ្ងៃទី ២៥ ខែមេសា។ ពួកគេស្ថិតក្នុងចំណោមមន្ត្រីមូលដ្ឋានយ៉ាងហោចណាស់ ១៥ ដែលបានត្រូវគេសម្លាប់ចាប់ពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០១៦ ដល់ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០១៨។
សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់លោក Duterte បង្ហាញពីកម្លាំងរបស់ខ្លួន
ប្រសិនបើបេក្ខជនដែលគាំទ្រដោយលោកប្រធានាធិបតី Duterte ឈ្នះសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា នោះលោក Duterteនឹងអាចជំរុញទៅមុខនូវការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ពន្ធដារ ដែលយកប្រយោជន៍អ្នកក្រជាធំ និងបន្តនូវកម្មវិធីហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសាធារណៈ សម្រាប់តំបន់ពីស្ពានអាកាសព្រលានយន្តហោះក្នុងក្រុងម៉ានីល ទៅដល់ខ្សែរថភ្លើងទីមួយនៅលើកោះ Mindanao ដែលជាកោះក្រីក្រមួយ នៅភាគខាងត្បូង។ លោកប្រធានាធិបតី Duterte នឹងចុះពីតំណែងក្នុងឆ្នាំ ២០២២។ ប្រធានាធិបតីក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីនអាចកាន់តំណែងដោយស្របច្បាប់បានត្រឹមតែមួយអាណត្តិតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកប្រធានាធិបតី Duterte ក៏ត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងបន្តយុទ្ធនាការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនរបស់លោក ដែលសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកបានប៉ាន់ស្មានថា យុទ្ធនាការនេះបានធ្វើឲ្យមនុស្សយ៉ាងតិច ៥ ពាន់នាក់ស្លាប់នៅក្នុងការសម្លាប់ក្រៅច្បាប់ ដោយសារតែលោកប្រធានាធិបតីបានចាត់ទុកគ្រឿងញៀនកើតឡើងដោយសារក្រុមបរទេសដែលហូរចូលមកក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន។ លោកអាចនឹងពង្រីកទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងប្រទេសចិនផងដែរ ដែលអាចនឹងទទួលបានមូលនិធិសម្រាប់គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធមួយចំនួន។
លោកស្រី Atienza បាននិយាយថា ក្រុមហ៊ុន Pulse Asia Research ក៏បានចាត់ទុកបញ្ហាខ្វះទឹកប្រើប្រាស់ក្នុងទីក្រុងម៉ានីលជាបញ្ហា «ចម្បង» ផងដែរ។ បញ្ហាតម្លៃទំនិញ បញ្ហាការងារ និងបញ្ហា «សន្តិភាព និងរបៀបរៀបរយ» ក៏ជាបញ្ហាដែលអ្នកបោះឆ្នោតអាចនឹងពិចារណាផងដែរ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ប៊ុន ប៉េងហ៊ុយ
