ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោក William Heidt នៅថ្ងៃអង្គារនេះ លើកទឹកចិត្តឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបន្តកែលម្អទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកបន្ថែមទៀត និងជំរុញឲ្យមានការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ រួមទាំងមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងគឺលោក កឹម សុខា ដើម្បីឈានដល់ការផ្សះផ្សាជាតិឡើងវិញ។ នេះបើតាមការផ្សព្វផ្សាយលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា។
ការលើកឡើងរបស់លោក William Heidt ធ្វើឡើងក្នុងជំនួបទេ្វភាគីជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី២០ ខែវិច្ឆិកា ដើម្បីជម្រាបលា មុននឹងលោកត្រូវចប់អាណត្តិចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាក្នុងពេលឆាប់ៗ។
ព័ត៌មានដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា លោក William Heidt បានអរគុណលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ក្នុងការជំរុញបន្ថែមនូវទំនាក់ទំនងប្រកបដោយផ្លែផ្ការវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសកម្ពុជា។ លោកក៏បានទទួលស្គាល់មតិរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដែលបានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែវិច្ឆិកា ដោយបដិសេធរបាយការណ៍ព័ត៌មានថា ប្រទេសកម្ពុជានឹងអនុញ្ញាតឲ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅកម្ពុជា។
ទំព័រហ្វេសប៊ុកស្ថានទូតអាមេរិកដដែលនោះក៏បានបញ្ជាក់ពីការជំរុញ និងលើកទឹកចិត្តរបស់លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតតាមន័យដើមថា៖
«លោកមានការលើកទឹកចិត្តដោយសារជំហានវិជ្ជមានក្នុងពេលថ្មីៗនេះ ដែលរួមមានការបន្តឡើងវិញនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទាក់ទងនឹងឈ្លើយសឹក និងយុទ្ធជនបាត់ខ្លួនអាមេរិក ហើយបានលើកទឹកចិត្តឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបន្តកែលម្អចំណងទាក់ទងទ្វេភាគី ដែលរួមមានការជំរុញការផ្សះផ្សាជាតិ ការដោះលែងលោកកឹម សុខា និងអ្នកទោសនយោបាយដទៃទៀត ហើយបន្ធូរបន្ថយការរឹតត្បិតលើសង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ»។
លោក William Heidt នឹងត្រូវបញ្ចប់អាណត្តិរយៈពេល៣ឆ្នាំរបស់លោកនាចុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨នេះ បន្ទាប់ពីបានកាន់តំណែងជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា កាលពីអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥។ មុននឹងចាកចេញពីកម្ពុជា លោកបានជួប និងជម្រាបលាមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់កម្ពុជាជាច្រើនរូបជាបន្តបន្ទាប់។
ពាក់ព័ន្ធនឹងជំនួបរវាងរវាងលោក William Heidt និងថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលរបស់កម្ពុជានេះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក៏បានបង្ហោះសារអមដោយរូបភាពពីជំនួបនោះ នារសៀលថ្ងៃអង្គារនេះផងដែរ។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានបញ្ជាក់ក្នុងសារដែលបង្ហោះលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា លោកបានប្រាប់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាថា កម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានវត្តមានមូលដ្ឋានទ័ពបរទេសរបស់ប្រទេសណាមួយនៅកម្ពុជានោះទេ។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្ថែមថា កន្លងមកកម្ពុជាក៏ធ្វើការជាមួយបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ រួមទាំងការធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ចិន ឥណ្ឌា និងជប៉ុនជាដើម ជាពិសេសបានធ្វើឡើងលើសពីទ្វេភាគី ក្នុងគោលដៅកសាងជំនឿ និងបទពិសោធន៍ ជាពិសេសឆ្លើយតបទៅនឹងគ្រោះមហន្តរាយផ្សេងៗ។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានស្នើឲ្យមានការសន្ទនារវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមានការយល់គ្នាក្នុងការរក្សាទំនាក់ទំនងកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត។ លោកក៏បានប្រាប់ទៅលោក William Heidt បន្ថែមថា ពាក់ព័ន្ធនឹងក្តីកង្វល់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះវត្តមានមូលដ្ឋានទ័ពបរទេសនៅកម្ពុជា លោកបានផ្ញើរលិខិតមួយច្បាប់ទៅ លោក Mike Pence អនុប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយគូសបញ្ជាក់ថា គ្មានមូលដ្ឋានទ័ពបរទេសនៅលើទឹកដីកម្ពុជានោះឡើយ។
លោក ហ៊ុន សែន សរសេរបន្ថែមលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ដោយបញ្ចប់ខ្លឹមសារនៃជំនួបនោះ តាមន័យដើមថា៖
«សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ថា សម្ដេចស្វាគមន៍រាល់ការវិនិយោគពីបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់ មិនថា ប្រទេសចិន ជប៉ុន ឬសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម អាចមកធ្វើការវិនិយោគនៅកម្ពុជា។ ទន្ទឹមនឹងនេះផងដែរ សម្តេចតេជោក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា សម្ដេចមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានឥទ្ធិពលបរទេសនៅលើទឹកដីរបស់កម្ពុជាឡើយ»។
យ៉ាងណាក្តី សារដែលលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានបង្ហោះនោះមិនមានការបញ្ជាក់ណាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងការថ្លែងរបស់លោក William Heidt ដែលបានលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការផ្សះផ្សាជាតិ ការដោះលែងលោកកឹម សុខា និងការបើកលំហសេរីភាពសម្រាប់សង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនោះទេ។
VOA មិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក កៅ គឹមហួន រដ្ឋមន្ត្រីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលបានចូលរួមក្នុងជំនួបរវាងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាបានទេ។
យ៉ាងណាក្តី លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី បានប្រាប់ VOA ថា លោកមិនបានដឹងថា តើលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានឆ្លើយតបពាក់ព័ន្ធនឹងការលើកឡើងរបស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកពាក់ព័ន្ធនឹងលោក កឹម សុខា ឬអត់នោះទេ។ ទោះយ៉ាងណា លោកថា ការថ្លែងរបស់លោក William Heidt គឺបង្ហាញពីការជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុង និងប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជា។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«យើងយល់ឃើញថា ជាការបង្ហាញនៃការជ្រៀតជ្រែកនៃការងាររបស់កម្ពុជាហើយ ពីព្រោះករណីរបស់ កឹម សុខា និងករណីអ្នកដទៃទៀត អាហ្នឹងជាកាតព្វកិច្ចនិងជាករណីរបស់តុលាការទេ ហើយខ្ញុំជឿថា លោកទូតត្រូវគោរពនូវស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យគឺមានការបែងចែកអំណាចដាច់ពីគ្នា រវាងរាជរដ្ឋាភិបាល សភា នីតិបញ្ញត្តិ ហើយនិងអំណាចតុលាការនេះឯង»។
លោក ផៃ ស៊ីផានបន្ថែមថា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីអាចនឹងស្នើឲ្យមានការលើកលែងទោសដល់ជនណាម្នាក់ លុះត្រាតែសំណុំរឿងនោះផុតដៃរបស់តុលាការ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«ទាល់តែដំណើរការយុត្តិធម៌តាមតុលាការចប់ បានសម្តេចតេជោលោកមានបុព្វកិច្ចមួយគឺលោកអាចមានការស្នើទៅព្រះមហាក្សត្រដើម្បីសម្រាលទោស ឬក៏យ៉ាងម៉េច អាហ្នឹងជាបុព្វសិទ្ធិរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីទេ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងដំណាក់កាលនេះជាដំណាក់កាលរបស់តុលាការ»។
លោក Arend Zwartjes មន្រ្តីទំនាក់ទំនងកិច្ចការសាធារណៈនៃស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយពាក់ព័ន្ធនឹងជំនួបនេះទេ។
ទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងកម្ពុជាត្រូវបានគេមើលឃើញថា មានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ជាពិសេសមុនការបោះឆ្នោតជាតិខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ក្រោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបើកការបង្ក្រាបលើអង្គការសង្គមស៊ីវិល ស្ថាប័នព័ត៌មានឯករាជ្យ ក្រុមជំទាស់ និងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល។ ក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន បានបង្កើនវោហាសាស្រ្តវាយប្រហារសហរដ្ឋអាមេរិក និងបស្ចិមប្រទេសជាបន្តបន្ទាប់ និងតែងលើកឡើងថា សហរដ្ឋអាមេរិកនៅពីក្រោយគណបក្សប្រឆាំងក្នុងការរៀបចំផែនការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាដើម។ គេមើលឃើញថា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយប្រទេសមហាអំណាចបែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមួយនេះកើតឡើងស្របពេលដែលកម្ពុជាងាកមកស្និទ្ធស្នាលនឹងប្រទេសចិនកុម្មុយនីស្ត។
កាលពីដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដាក់ពន្ធនាគារ ដោយចោទថា បានឃុបឃិតជាមួយបរទេស ជាពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការរៀបគម្រោងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ បន្តិចក្រោយមក តុលាការកំពូលបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំ មានអ្នកគាំទ្រជាង៤០ភាគរយ កាលពីការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧ និងបានព្យួរសិទ្ធិមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សនេះចំនួន១១៨នាក់ មិនឲ្យធ្វើនយោបាយចំនួន៥ឆ្នាំ។
បច្ចុប្បន្ន លោក កឹម សុខា កំពុងស្ថិតក្នុងការដាក់ឲ្យឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ ដោយមានការឃ្លាំមើលពីតុលាការ ក្រោយលោកត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារអស់រយៈពេលជាង១ឆ្នាំ។ ការរំលាយនិងការផាត់បក្សជំទាស់ដ៏ធំនៅកម្ពុជាចេញពីការបោះឆ្នោតកាលពីខែកក្កដា បានធ្វើឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន ទទួលជ័យជម្នះភ្លូកទឹកភ្លូកដី និងគ្រប់គ្រងប្រទេសដោយឯកបក្ស។
ក្រោយការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិដោយមិនមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ សហរដ្ឋអាមេរិកប្រកាសមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោតនេះ និងបានព្រមានចាត់វិធានការបន្ថែមលើការបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ និងដាក់ទណ្ឌកម្មទិដ្ឋាការដល់មន្ត្រីកម្ពុជាមួយចំនួន ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ ចំណែកសហភាពអឺរ៉ុបក៏បានព្រមានដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីកម្ពុជា ដោយទុកពេល១២ខែ ដើម្បីឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាស្តារស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
ការព្រមានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីតុលាការកំពូលបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងហាមឃាត់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សចំនួន១១៨រូប មិនឲ្យធ្វើនយោបាយរយៈពេល៥ឆ្នាំ។ ចំណែកការបង្ក្រាបលើសង្គមស៊ីវិល ការរឹតត្បិតលើសារព័ត៌មានឯករាជ្យ ព្រមទាំងការរឹតត្បិតក្រុមសំឡេងប្រឆាំងក៏ជាផ្នែកមួយដែលធ្វើឲ្យមានការព្រមានដាក់ទណ្ឌកម្ម និងរិះគន់ផងដែរ៕
