របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវថ្មីមួយរបស់អង្គការអន្តរជាតិឈ្មោះ Bruno Manser Fonds ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសស្វីសបានរកឃើញផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរនៃសកម្មភាពរុករករ៉ែរបស់ក្រុមហ៊ុនមួយឈ្មោះ Late Cheng Mining Development Co Ltd ដែលម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនភាគច្រើនជាជនជាតិចិន។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការដែលធ្វើការលើផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនិងបរិស្ថាន ចុះថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រុមហ៊ុន Late Cheng Mining Development កំពុងតែអភិវឌ្ឍអណ្តូងរ៉ែមាសខ្នាតធំចំនួនពីរ នៅក្នុងភូមិស្នងអន ឃុំសុចិត្រ ស្រុកសណ្តាន់ ខេត្តកំពង់ធំ។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលបន្ថែមថា ការអភិវឌ្ឍទាំងនេះបានបង្កការគំរាមកំហែងដោយផ្ទាល់ទៅលើបរិស្ថានជីវៈចម្រុះ ជាពិសេសព្រៃបៃតង់នៃអាស៊ី។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបញ្ជាក់ក្នុងន័យដើមថា៖ «ការអភិវឌ្ឍថ្មីៗទាំងនេះនាំឱ្យមានការចោទសួរពីភាពត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់នៃគម្រោងទាំងនេះ។ ដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់ចំនួន៤០ម៉ឺនហិកតា ត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពីឆ្នាំ២០១៦ ដើម្បីការពារបេះដូងរបស់ព្រៃឡង់ ហើយគម្រោង[នៃការរុករករ៉ែមាស]ទាំងនេះ ប្រាកដណាស់មិនស្របនឹងការការពារនៃតំបន់នោះ»។
លោក ងួន រតនៈ អភិបាលខេត្តកំពង់ធំ ប្រាប់វីអូអេថា ក្រុមហ៊ុនបរទេសដែលធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសនៅក្នុងខេត្តកំពង់ធំ មានអាជ្ញាបណ្ណស្របច្បាប់។ លោកបន្ដថា ក្រុមហ៊ុនដែលមានអាជ្ញាបណ្ណតែងរាយការណ៍ពីសកម្មភាពរបស់អាជីវកម្មខ្លួនជារៀងរាល់ឆ្នាំមកកាន់អភិបាលខេត្ត។
លោកថ្លែងថា៖ «នៅទីនេះយើងមានក្រុមហ៊ុនធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសដែលមានអាជ្ញាបណ្ណត្រឹមត្រូវ។បាទគឺមានអាជ្ញាបណ្ណ យើងកុំគិតថាក្រុមហ៊ុនចិន កូរ៉េ ជប៉ុន យើងគិតថាមានអាជ្ញាបណ្ណក្រុមហ៊ុនបរទេស»។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក កែវ រតនៈ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល និងលោក អ៊ឹង ឌីប៉ូឡា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងរ៉ែនិងថាមពលបាននៅឡើយទេ។
កាលពីឆ្នាំមុន លោក អ៊ឹង ឌីប៉ូឡា ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថា អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធបានវាយតម្លៃហេតុផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គមពេញលេញ មុននឹងផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណដល់ក្រុមហ៊ុន Late Cheng ដើម្បីរុករករ៉ែមាស។
វីអូអេទាក់ទងទៅលោក ផៃ ប៊ុនឈឿន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន ប៉ុន្តែលោកថា នៅមិនទាន់មើលរបាយការណ៍នោះទេ ដោយឱ្យរង់ចាំសិន។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក តុប កក្កដា ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តកំពង់ធំបានដែរ។
យោងតាមក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា Late Cheng Mining Development ជាគម្រោងវិនិយោគអាជីវកម្មរ៉ែមាស ស្រុកសណ្តាន់ ខេត្តកំពង់ធំ ក្នុងទុនវិនិយោគប្រមាណ១៣លានដុល្លារអាមេរិក និងអាចបង្កើតការងារបានចំនួន៣០០កន្លែង។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការឆ្លើយតបពីក្រុមហ៊ុន Late Cheng បាននៅឡើយទេ។
យោងតាមរបាយការណ៍ផ្លូវការរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្រុមហ៊ុន Late Cheng ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិចិន៤នាក់ ដែលមានឈ្មោះដូចជា Dong Shuangyong, Feng Zhirong, Yin Guozhong និង Zhao Ying Ming។ យោងតាមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ ជនជាតិចិនឈ្មោះ Dong, Feng និង Yin សុទ្ធតែទទួលបានសញ្ជាតិខ្មែរក្នុងឆ្នាំ២០២០។
លោក ហេង គឹមហុង ប្រធានផ្នែកកម្មវិធីស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិនៃសមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា សម្តែងការព្រួយបារម្ភពាក់ព័ន្ធនឹងការជីករករ៉ែនៅតំបន់ព្រៃឡង់ ដោយសារតែមានប្រើប្រាស់ជាតិគីមី ដែលបង្កការរំខានដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ជាមួយគ្នានេះដែរ ខ្ញុំធ្វើការទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលមេត្តាធ្វើការផ្សព្វផ្សាយជាមុន ហើយធ្វើការពិគ្រោះជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសគឺអ្នកជំនាញឯករាជ្យ និងក្រុមប្រជាពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋាន ហើយនៅមុនពេលធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ ផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណឱ្យក្រុមហ៊ុនណាមួយធ្វើការរុករក ឬក៏ធ្វើអាជីវកម្ម ជាពិសេសជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុនទាំងអស់នោះត្រូវមានតម្លាភាពជាមួយសកម្មភាពរបស់ខ្លួន»។
អង្គការ Bruno Manser Fonds ក៏ផ្តល់យោបល់ដោយជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដកអាជ្ញាបណ្ណក្រុមហ៊ុនរ៉ែ ហើយហាមឃាត់គម្រោងអាជីវកម្មរ៉ែធំៗនៅក្នុងតំបន់ជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់នាពេលអនាគត និងថា ការជីកយករ៉ែមាស ការកាប់ឈើខុសច្បាប់ ការជីកយករ៉ែថ្មកំបោរ ការអភិវឌ្ឍខ្សែបញ្ជូន និងការបរបាញ់ក៏បង្កការគំរាមកំហែងដល់ព្រៃឈើ និងជីវិតរបស់ប្រជាជនក្នុងតំបន់។
គួរបញ្ជាក់ថា ព្រៃឡង់មានផ្ទៃដីប្រមាណ៥០ម៉ឺនហិកតា គ្របដណ្ដប់ខេត្តចំនួន៤ គឺខេត្តព្រះវិហារ កំពង់ធំ ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង។ ព្រៃឡង់ជាព្រៃធំជាងគេនៅកម្ពុជា ហើយត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកំណត់ជាតំបន់ការពារនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦៕
