សម្បត្តិធម្មជាតិរបស់អាមេរិក
ពួកគេមកទីនេះដើម្បីទស្សនាទេសភាពដ៏អស្ចារ្យដូចជាឧទ្យានជាតិ Grand Canyon និងឧទ្យានជាតិ Yosemite ហើយដើរកម្សាន្តនៅតំបន់ដែលមានដើមឈើ sequoia ដែលមានទំហំធំមហាសាល និងទៅមើលសត្វចចក ក្របីព្រៃ Bison និងខ្លាឃ្មុំនៅក្នុងជម្រកធម្មជាតិរបស់ពួកគេ។
សម្បត្តិធម្មជាតិទាំងនេះ រួមជាមួយនឹងអគារប្រវត្តិសាស្ត្រ វិមានប្រធានាធិបតី រូបសំណាក និងទីលានសមរភូមិសង្គ្រាមស៊ីវិលចំនួនរាប់ពាន់កន្លែង ត្រូវបានគេរកឃើញនៅក្នុងរដ្ឋនីមួយៗ លាតសន្ធឹងលើផ្ទៃដី៣២លានហិចតា រាប់ចាប់ពីតំបន់ Guam ដល់តំបន់ Virgin Islands និងរដ្ឋ Alaska ដែលមានចំនួនសរុប៤១២កន្លែង។ តំបន់ទាំងនេះស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិរបស់អាមេរិក ដែលប្រារព្ធខួប១០០ឆ្នាំរបស់ខ្លួននៅឆ្នាំ២០១៧នេះ។
លោក Jonathan Jarvis ដែលជានាយកទីភ្នាក់ងារនេះបាននិយាយថា៖
«សម្រាប់១០០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិត្រូវបានចាត់តាំងដោយរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកដើម្បីគ្រប់គ្រងតំបន់ល្អៗបំផុតរបស់អាមេរិក ដែលតំណាងឲ្យសម្បត្តិវប្បធម៌ និងធម្មជាតិរបស់យើង។ ដូច្នេះ ការបម្រើការនៅទីភ្នាក់ងារនេះនិងក្នុងនាមជាថ្នាក់ដឹកនាំនៃស្ថាប័ននេះគឺជាក្តីសុបិន្តពេញមួយជីវិតរបស់ខ្ញុំ»។
លោក Jarvis បានធ្វើការនៅទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិអស់រយៈពេល៤០ឆ្នាំ និងជានាយកទីភ្នាក់ងារតាំងពីឆ្នាំ២០០៩មក។ លោកបាននិយាយថា៖«ខ្ញុំចង់និយាយថា ទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិនេះគឺជាទីភ្នាក់ងាររបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធតែមួយគត់ ដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការធានាថាសាធារណជនពិតជាទទួលបានភាពរីករាយ។ ដូច្នេះ យើងមានកន្លែងកម្សាន្តជាច្រើនសម្រាប់ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងគ្រប់រូប ក៏ដូចជាភ្ញៀវទេសចរមកពីជុំវិញពិភពលោក»។
មេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រ
លោក Jarvis និយាយថា វាក៏មានសារៈសំខាន់សម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរក្នុងការ «រៀនអ្វីម្យ៉ាង មិនថារៀនពីធម្មជាតិ ឬសិក្សាពីសណ្ឋានដី ឬបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ ប៉ុន្តែក៏អាចរៀនពីប្រវត្តិសាស្ត្រផងដែរ»។
ប្រវត្តិសាស្ត្រនេះរួមមានកន្លែងនានាដែលរៀបរាប់ពីរឿងរ៉ាវនៃប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ខ្មៅងងឹតរបស់អាមេរិក។
លោកបានផ្តល់ឧទាហរណ៍អំពីតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រ Manzanar National Historic Site នៅក្នុងរដ្ឋ California ទីកន្លែងដែលរៀបរាប់ពីការបង្ខាំងទុ និងការចាប់ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងដើមកំណើតជប៉ុនជាចំណាប់ខ្មាំង ក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២ នៅក្រោមបទបញ្ជានីតិប្រតិបត្តិរបស់លោកប្រធានាធិបតី Franklin Delano Roosevelt។
លោក Jarvis បានពន្យល់ថា៖«ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងដើមកំណើតជប៉ុនជាង១០០.០០០នាក់ត្រូវបានគេផ្ជង់នឹងដងកាំបិតនិងចាប់ដាក់ជំរំពន្ធនាគារអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំក្នុងសម័យសង្គ្រាម ដោយសារតែបញ្ហាជាតិសាសន៍របស់ពួកគេ។ ទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិមានទំនួលខុសត្រូវក្នុងការរៀបរាប់ពីរឿងរ៉ាវទាំងនេះផងដែរ»។
ទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិគ្មានថ្ងៃបញ្ចប់នោះទេ
លោក Jarvis បាននិយាយថា ការងារជានាយកទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិគឺជាការងារដែលមានទំនួលខុសត្រូវខ្ពស់មួយ ប៉ុន្តែវាក៏ជា «កិត្តិយស» មួយផងដែរ។
«វាជាការងារដ៏ល្អបំផុតមួយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ក្នុងការបម្រើដល់ពលរដ្ឋអាមេរិកាំង មនុស្សនៅជុំវិញពិភពលោក ហើយនិងការគ្រប់គ្រងកន្លែងដ៏អស្ចារ្យទាំងអស់នេះ»។ លោកមានបុគ្គលិកចំនួន២២.០០០នាក់ និងមានបុគ្គលិកស្ម័គ្រចិត្តចំនួន៤០០.០០០នាក់ ហើយនិងត្រូវទទួលភ្ញៀវទេសចររាប់លាននាក់ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។
លោកបានលើកឡើងថា មានភ្លើងឆេះព្រៃ ការផ្ទុះភ្នំភ្លើង និងទឹកជំនន់។ ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់លើកទី១ដែលមានការតវ៉ាប្រឆាំងដើម្បីសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ការធ្វើបាតុកម្ម ការដើរក្បួន និងសកម្មភាពនិមិត្តរូបនានាជុំវិញបញ្ហានានា ដូចជាការទាមទារឲ្យបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ទង់ជាតិសម្រាប់បណ្តារដ្ឋភាគខាងត្បូងដែលប្រើប្រាស់ក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល ឬហៅថា (Confederate flag) និងការទាមទារសិទ្ធិរបស់អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាឬច្បាប់ LGBT។
លោកបានថ្លែងបន្តថា៖«យើងចូលរួមនៅក្នុងសកម្មភាពទាំងអស់នោះ ដើម្បីឲ្យយើងអាចមានលទ្ធភាពជួយជាតិឲ្យឡើងដល់កម្រិតកំពូល»។
បញ្ហានៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមានពិតមែន
លោក Jarvis បាននិយាយថា ទំនួលខុសត្រូវមួយទៀតដែលលោកត្រូវដោះស្រាយគេបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ។
ទោះបីជាឧទ្យានជាតិរបស់អាមេរិកទាំងអស់ត្រូវបានការពារដោយរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធក៏ដោយក្តី ក៏ពួកគេមិនមានអាចធន់នឹងឥទ្ធិពលនៃការឡើងកម្តៅបាននោះទេ។
លោកJarvis បានទស្សន៍ទាយថា ទឹកកកនៅក្នុងឧទ្យានជាតិ Glacier National Park «នឹងបាត់បង់ក្នុងរយៈពេល២០ទៅ២៥ឆ្នាំ» ហើយភ្លើងឆេះព្រៃនៅក្នុងឧទ្យានជាតិនិងដីសាធារណៈផ្សេងៗនឹងកើតឡើង «មិនតិចជាងមួយខែទេ» ដែលជារយៈពេលយូរជាងកាលពីឆ្នាំមុនៗ។ លោកនិយាយថា ដោយសារតែបញ្ហានៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ «ព្រៃឈើទាំងនោះមិនបានដុះឡើងវិញបានដូចដើមនោះទេ»។
លើសពីនេះទៅទៀត «យើងកំពុងពិនិត្យមើលពពូជសត្វដែលត្រូវផ្លាស់ទីលំនៅ ហើយនិងមិនមានផ្លូវតភ្ជាប់រវាងឧទ្យានជាតិនិងតំបន់ការពារ»។
កន្លែងពិសិដ្ឋរបស់អាមេរិក
លោក Jarvis មានការគាំទ្រជាច្រើនក្នុងការជួយការពារឧទ្យានជាតិទាំងនេះ ហើយក៏មានការគាំទ្រពីលោកប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ដែលនាពេលថ្មីៗនេះបានថ្លែងសុន្ទរកថានៅឧទ្យានជាតិ Yosemite។
ថ្លែងនៅខាងមុខទឹកជ្រោះនៃឧទ្យានជាតិ Yosemite លោកប្រធានាធិបតីបាននិយាយពីសម្រស់ធម្មជាតិនៅជុំវិញលោក។ លោកបានថ្លែងថា៖
«ចូរក្រឡេកមើលទេសភាពនេះ អ្នកមិនអាចថតទេសភាពទាំងនេះជាមួយនឹង iPad ឬឧបករណ៍ទំនើបនានា ឬជាមួយនឹងផ្ទាំងគំនូរបាននោះទេ។ អ្នកត្រូវតែមកទីនេះដើម្បីទស្សនាវាដោយផ្ទាល់នឹងភ្នែក»។
លោកបានថ្លែងបន្តថា៖
«មានអ្វីម្យ៉ាងដែលពិសិដ្ឋអំពីកន្លែងនេះ ហើយខ្ញុំជឿថា នេះជាមូលហេតុដែលជញ្ជាំងនៃជ្រលងនេះត្រូវបានគេហៅថា ជញ្ជាំងព្រះវិហារឬជញ្ជាំងដ៏ពិសិដ្ឋ ដោយសារតែនៅឧទ្យាន Yosemite នេះ យើងមិនត្រឹមតែភ្ជាប់ជាមួយនឹងព្រលឹងរបស់យើងទេ ប៉ុន្តែភ្ជាប់ទៅនឹងអ្វីម្យ៉ាងដែលអស្ចារ្យជាងនេះទៅទៀត។ វាស្ទើរតែជាដួងព្រលឹងរបស់អាមេរិកាំងតែម្តង ហើយវានៅទីនោះ»។
អតីតប្រធានាធិបតីរូបនេះ បានប្រើប្រាស់ឱកាសនេះដើម្បីក្រើនរំឭកដល់គ្រប់គ្នាអំពីបញ្ហានៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
លោកបានថ្លែងបន្ថែមថា៖«ដូច្នេះ នៅពេលយើងមើលទៅកាលពី១០០ឆ្នាំមុន មានការប្រារព្ធពិធីជាច្រើនទាក់ទងនឹងឧទ្យានជាតិ ដែលធ្វើឲ្យពិភពលោកច្រណែននោះ។ ប៉ុន្តែនៅពេលយើងក្រឡេកមើលទៅសតវត្សរ៍បន្ទាប់ គឺ១០០ឆ្នាំទៅមុខទៀត ការងារការពារកន្លែងដ៏ពិសិដ្ឋរបស់យើងគឺរឹតតែសំខាន់។ ហើយបញ្ហាប្រឈមធំបំផុតក្នុងការការពារកន្លែងពិសិដ្ឋទាំងនេះគឺបញ្ហានៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ»។
«មិនត្រូវធ្វើខុសនោះទេ។ បញ្ហានៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមិនមែនជាការគំរាមកំហែងទៀតនោះទេ ប៉ុន្តែវាជាបញ្ហាដែលកំពុងកើតឡើងពិតប្រាកដ»។
ពីសង្គ្រាមស៊ីវិលទៅសិទ្ធិស៊ីវិល
ខណៈដែលទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិបោះជំហានចូលសតវត្សរ៍ទី២របស់ខ្លួន លោក Jarvis និយាយថា លោកមានគម្រោងបង្កើតឧទ្យានជាតិថ្មីៗបន្ថែមទៀត ដែល «តំណាងដល់ការរួមចំណែករបស់ស្ត្រី និងជនជាតិភាគតិច» នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកច្រើនជាងមុន។
លោកថ្លែងថា៖«ដូច្នេះ យើងនឹងបង្កើតឧទ្យានថ្មីៗដែលរៀបរាប់ពីប្រវត្តិរបស់លោកស្រី Harriet Tubman រៀបរាប់អំពីចលនាទាមទារសិទ្ធិស្ត្រី អំពីសហគមន៍អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា អំពីលោកវរសេនីយ៍ឯក Charles Young និងអំពីលោក Cesar Chavez នៃក្រុមទាហាន Buffalo Soldiers។ ហើយយើងកំពុងស្វែងរកកន្លែងថ្មីៗដែលរៀបរាប់ពីរឿងរ៉ាវនៃការស្តារឡើងវិញនូវចលនាសិទ្ធិជនស៊ីវិលនៅក្នុងប្រទេសនេះ»។
នាយកទីភ្នាក់ងារនេះបានរៀបរាប់ពីគោលបំណងសំខាន់ៗសម្រាប់ពេលអនាគត។ លោកថ្លែងថា៖«គោលបំណងទាំងនោះរួមមាន ការពង្រីកការផ្សព្វផ្សាយប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់យើង ការស្វែងយល់អំពីរឿងរ៉ាវទាំងនោះឲ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅនិងការធ្វើឲ្យរឿងរ៉ាវទាំងនោះកាន់តែតំណាងឲ្យអាមេរិក និងការប្រយុទ្ធដើម្បីការពារធនធានធម្មជាតិសំខាន់ៗទាំងនោះ»។
លោកនិយាយថា «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិនឹងមានភាពរីកចម្រើននៅសតវត្សរ៍ទី២របស់ខ្លួន ដែលទីភ្នាក់ងារនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយមានមូលដ្ឋានហិរញ្ញវត្ថុដ៏រឹងមាំមួយ។ ប៉ុន្តែគន្លឹះសំខាន់គឺការគាំទ្រពីសាធារណជន ពោលគឺថា ឲ្យតែសាធារណជននៅតែយល់ថា ទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិនៅតែសំខាន់»៕
ប្រែសម្រួលដោយ ប៊ុន ប៉េងហ៊ុយ
